حضرت زینب (سلام الله علیها) اولین مروج اندیشه عاشورایی در جهان اسلام است.
عاشورا میعادگاه عاشقانی بود که با تقدیم جان خود در میدان عشق و عاشقی در کنار بهترین رهبر آسمانی و زمینی تحول عظیمی را در جامعه اسلامی ایجاد کرده و زمینه برچیده شدن اندیشه کفر و نفاق و طاغوت و طاغوتیان را فراهم نمودند. اندیشه عاشورایی برگرفته از همان اندیشه های ناب محمدی(صلّی الله علیه و آله) بود که پس از رحلت پیامبر (صلی الله علیه و آله) به فراموشی سپرده شد و در بستر زمان دگرگونی‌های زیادی از سوی دستگاه خلافت در آنها ایجاد شد.
اندیشه احیای دین، امر به معروف و نهی از منکر، زنده كردن سنت های فراموش شده، مبارزه با بدعت و ظلم، بیداری دل های خفته و رهایی جامعه از زبونی و ذلت از جمله اهدافی بود که امام حسین (علیه السلام) برای اصلاح جامعه اسلامی دنبال می‌کرد.[1] قیام و شهادت آن حضرت جرقه های این تحول را ایجاد نمود و پس از وی از سوی حضرت زینب (سلام الله علیها) ادامه پیدا کرد.
پس از حادثه کربلا سه رسالت مهم به عهده حضرت زینب بود که باید به سرانجام می رساند. از مهمترین این وظایف، پیام رسانى فرهنگ عاشورا و بیدارگرى و آگاهى دادن به مسلمانان، پرستارى و حمایت و دفاع از امام سجاد (علیه السلام) و زنان و کودکان در مقابل تعرض دشمنان بوده است.
آن حضرت از همان عصر عاشورا با اینکه مصیبت‌ها و مشکلات بسیاری روبه‌روی او بود اما در برابر سپاه دشمن با صلابت تمام و صبر توأم با توکل ایستاد و نگذاشت اندیشه و مبانی عاشورایی که بر پایه ولایت و احیای دین و حفظ ارزش ها بود زیر سئوال رود و یا نسبت به آن خدشه‌ای وارد شود.
آن حضرت از همان آغاز مصیبت علاوه بر حفظ حدود شرعى و حریم عفت، حیا و پاکدامنى به مراقبت از دستگاه امامت و ولایت به عنوان با ارزش ترین اندیشه عاشورایی پرداخت و توانست آن را در مقابل نقشه های شوم دشمنان حفظ و پیام آن را به همگان برساند؛ چنان که آن حضرت در بخشی از خطبه خود در مقابل مردم کوفه با اشاره به بدعت ها، گناهان، بی بصیرتی، رواج منکرات و بی وفایی مردم کوفه، امام را معدن رسالت و سرور جوانان اهل بهشت خطاب نمود و فرمودند: « ... (امام) کسی (است) که پناه مومنان شما، فریادرس در بلایای شما، مشعل فروزان استدلال شما بر حق و حقیقت و یاور شما در هنگام قحطی و خشکسالی است.»[2]
علاوه بر نشر اندیشه امامت، حفاظت از جان امام سجاد (علیه السلام) که در حقیقت حفظ و تداوم اسلام و به ثمر رسیدن قیام امام حسین(علیه السلام) می باشد از دیگر اقدامات حضرت زینب (سلام الله علیها) بوده است؛ چنان که وقتی کاروان عاشورایی وارد مجلس ابن زیاد در کوفه شد آن حاکم جبار با دیدن امام سجاد، شروع به توهین و تخریب شخصیت امام نمود، در نهایت با استدلال های محکم امام در دفاع از جایگاه امامت، فرمان قتل امام از سوی «ابن زیاد» صادر شد که حضرت زینب (سلام الله علیها) در مقابل دستگاه ظالم اموی و شخص ابن زیاد به دفاع از جان امام پرداخت و فرمودند:
«اى زاده زیاد! آیا آنچه از ما کشتى براى تو کافى نیست؟ به خدا سوگند! من از او جدا نمىشوم! اگر او را مىکشى، من نیز با او کشته خواهم شد!» این سخنان بازتاب های زیادی به دنبال داشت و سبب شد تا چهره سالوسی حاکمان اموی آشکار، دل های خفته بیدار و پایه های حکومتی دستگاه طاغوتی متزلزل و بستر قیام های شیعی را علیه آنها فراهم نماید.
آن حضرت علاوه بر رواج فرهنگ و اندیشه های ناب دستگاه امامت که حاوی درس های بزرگ برای بیداری جامعه اسلامی بوده، تلاش کرد تا در مقابل انگیزه کتمان حقایق از سوی مخالفان و وارونه جلوه دادن حوادث، بیدارگری کند و وقایع را آن چنان که رخ داد به گوش همگان برساند.
دستگاه اموی با این که می کوشید تا با شایعه پراکنى و ایجاد نظریات متضاد و متناقض قیام امام حسین را ضد مصالح مسلمانان و در راستای امور مادی تعریف نموده و از این درگاه، عمل خود را برای کشتن آن حضرت موجه جلوه داده و دامن خود را از این فاجعه بریء کند اما چنان که از خطبه های ایشان در مقابل ابن زیاد و یزید به خوبی به دست می آید بصیرت افزایی و روشنگری زینب کبری در بیان وقایع نقشه های شوم آنها را خنثی کرده و بستر نابودی آنها را فراهم می کرد.
حضرت زینب (سلام الله علیها) پس از شهادت امام حسین (علیه السلام) در رساندن پیام عاشورا و اندیشه های دستگاه امامت نقش به سزایی داشته است. آن حضرت توانست با روشنگری و بیدارگری خود علاوه بر معرفی اندیشه های دستگاه امامت که همان اندیشه های محمدی(صلّی الله علیه و آله) است از نقشه ها و اندیشه های فاسد دستگاه اموی نیز پرده بردارد و از این درگاه دل های خفته را بیدار و جهان را آماده یک تحول عظیم انسانی کند.
پی نوشت
1. ابومخنف کوفی، وقعة الطف، ص 172.
2. مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۵، ص۱۶۳.
شهادت امام حسین (علیه السلام) مهر باطلی بود بر اندیشه آن دسته از افراد فاسدی که پس از رحلت پیامبر (صلی‌الله علیه و آله) جامعه اسلامی را به سوی انحراف و انحطاط کشانده بودند. قیام امام حسین (علیه السلام) سرآغاز تحولی عظیم در جهان اسلام در مقابل طاغوتیان زمان بود. پس از شهادت، خون او همچون چشمه ای جوشان و دریایی خروشان در کنار سخنرانی های آتشین شارح و پیام رسان اندیشه عاشورایی زینب کبری (سلام الله علیها) پایه های حکومتی مستبدان را سست، چهره سالوسی و نفاق آلود آنان را آشکار کرد و بستر را برای نابودی اندیشه طاغوت و طاغوتیان و بیداری دل ها فراهم نمود.