فرزندانی که می توانند به زندگی برکت دهند

در مسائل مربوط به حوزه جامعه شناسی، بی شک سرمایه اصلی هر کشوری را باید جمعیت جوان و پویای آن دانست که ارتباط مستقیمی با میل به فرزندآوری در خانواده ها دارد. اما از مسائل و دغدغه های تقریبا متداولی که از سوی زوجین در حوزه فرزندآوری شنیده می شود مشکلات و سختی های مربوط به مسائل اقتصادی است که این دغدغه تبدیل به ترسی در وجود آنها می شود تا جایی که علی رغم میل به داشتن فرزندهای بیشتر، اقدامی برای آن انجام نمی دهند.

البته برای رفع این دغدغه، برنامه ریزی برای مسائل مادی و نیز، وظایفی که مسئولین قانون گذار و اجرایی باید آن را دنبال کنند از ضرورت ها و مسائل مهمی محسوب می شود که در رشد تمایل به فرزندآوری مؤثر است.

اما آن چه نباید مورد غفلت قرار بگیرد و پرداختن به آن، از امور ضروری در تمایل پیدا کردن افراد به فرزندآوری محسوب می شود، مسائل مربوط به تصورات ذهنی مردم و تصحیح مباحث فکری زوجین و خانواده ها است.

حقیقت این است که برخلاف مضامین دینی، بیشتر انسان ها که حتی ممکن است خود نیز از متدیّنین محسوب شوند تصورشان این است که هزینه‌های ناشی از فرزندآوری به دوش آن ها خواهد بود و هر چه تعداد فرزندان بیشتر باشد، باید بار سنگین ‌تری را تحمل کرده و با سختی های اقتصادی بیشتری دست به گریبان باشند.

و حال آن که با مراجعه به مبانی دینی می توان به این نتیجه رسید که این نگاه، ریشه ای جز عدم شناخت کافی نسبت به خداوند متعال و قدرت رزّاقیت او و ایمان به وعده هایی که مطرح کرده است ندارد؛ زیرا خداوند در قرآن کریم صراحتا خود را روزی رسان معرفی کرده و متولّی امر ارتزاق کودکان را، خود معرفی می فرماید: «وَ لاَ تَقْتُلُواْ أَوْلادَكُمْ خَشْیَةَ إِمْلاقٍ نَّحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَ إِیَّاكُم [اسراء/ 31] و از بیم تنگدستى، فرزندان خود را نكشید. ماییم كه به آن‌‌ها و شما روزى مى‌‏ بخشیم.»

البته از آیه شریفه ای که آمد می توان این نکته را نیز به دست آورد که هراس و نگرانی از مشکلات معیشتی و بالا رفتن هزینه های زندگی و نداشتن قدرت بر تأمین خواسته ها و نیازهای فرزندان از گذشته های دور در ذهن انسان ‌ها مطرح بوده است و افراد بر اساس رویکردهایی که داشته اند هر یک به نوعی اقدام به جلوگیری از ازدیاد نسل می کردند؛ برخی با زنده به گور کردن فرزندانی که داشتند دست به این کار می زدند و برخی نیز امروزه با استفاده از وسایل پیشگیری و حتی سقط جنین، دست به این عمل غیر انسانی می زنند.

در راستای آیه فوق، امام صادق (علیه‌ السلام) این مضمون را به این صورت مورد تاکید قرار می دهند که : «اگر خدای تبارک و تعالی روزی را عهده دار شده است، پس نگرانی‌ات برای چیست؟» [1]

بی شکّ اگر انسان بداند هر فردی روزی خود را خواهد داشت نوع نگاه افراد به بحث فرزندآوری تغییر پیدا خواهد کرد.

در این مسیر خانواده هایی که با آن ها مواجه هستیم و اقرار دارند بعد از به دنیا آمدن فرزندشان زندگی آن ها دچار تحوّل شد و برکات زیادی را در زندگی خود احساس کردند، بسیار هستند؛ خانواده هایی که مطرح می کنند به دنیا آمدن فرزندشان اسباب ارتقای شغلی مرد خانواده و توجه بیشتر کارفرمایان را به دنبال داشته و یا اسباب برای خرید وسیله نقلیه یا حتی خانه فراهم شده است.

توجه به این شواهد عینی خود دلیلی خواهد بود برای بطلان این تصوّر که با آمدن فرزند بیشتر، زندگی از نظر معیشتی با مشکلاتی مواجه خواهد شد. به این قضیه، سعدی شیرازی نیز در ابیاتی به نیکی چنین اشاره فرموده است:
«یکی طفل دندان بر آورده بود / پدر سر به فکرت فرو برده بود
که من نان و برگ از کجا آرمش؟ / مروّت نباشد که بگذارمش
چو بیچاره گفت این سخن، پیش جفت / نگر تا زن، او را چه مردانه گفت
مخور هول ابلیس تا جان دهد / همان کس که دندان دهد نان دهد
تواناست آخر خداوند روز / که روزی رساند، تو چندین مسوز
نگارنده‌ کودک اندر شکم / نویسنده عمر و روزی است هم»

بله طبیعی است که صرف به دنیا آمدن فرزند به تنهایی نمی تواند تحوّل در رزق و روزی را برای والدین ایجاد کند و تلاش آن ها خود، از عوامل مهم محسوب خواهد شد؛ اما آن چه یقینی است این می باشد که بر اساس وعده های صریح آمده در آیات و روایات، آمدن فرزند جدید، معیشت را کاهش نخواهد داد بلکه می تواند از اسباب رونق و برکت بیشتر نیز محسوب شود.

پی‌نوشت:
[1] «إِنْ كَانَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى قَدْ تَكَفَّلَ‏ بِالرِّزْقِ‏ فَاهْتِمَامُكَ لِمَاذَا؟» [من لا یحضره الفقیه، ج ۴، ص ۳۹۳]

کارشناس مباحث ارتباطات اجتماعی و خانواده؛ طاهر قلی‌زاده محمدی