دشمنان جمهوری اسلامی با فهم ارزش و جایگاه جمعیت در برنامه‌ریزی‌های کلان اقتصادی و اجتماعی، با روش‌های مختلفی سعی در از بین بردن این مولفه مهم امنیت در کشور ما داشتند.
جمعیت یک کشور، یکی از مهم‌ترین مولفه‌های قدرت و امنیت محسوب می‌شود. جمهوری اسلامی هم مستثنی از این قاعده نبوده و همیشه بر وجود یک امت منسجم که پای کار پیشرفت خود است، تاکید داشته است. اما دشمنان جمهوری اسلامی با فهم ارزش و جایگاه جمعیت در برنامه‌ریزی‌های کلان اقتصادی و اجتماعی، با روش‌های مختلفی سعی در از بین بردن این مولفه مهم امنیت در کشور ما داشتند.
در جمهوری اسلامی نیز این سیاست استعماری در دهه هفتاد با گزاره ''فرزند کمتر، زندگی بیشتر'' جلوه می کرد؛ به طوری که شعار «فرزند کمتر، زندگی بهتر» از زایشگاه، تا خیابان و پارک و درمانگاه و مدرسه و تبلیغات و فیلم‌های تلویزیونی و سینمایی جلوی چشم بود. سابقه دخالت‌های سازمان‌های بین‌المللی در سیاست‌های جمعیتی کشورهای مختلف، و همچنین اثرات مخرب این نوع دیدگاه درباره جمعیت موضوعی است که نمی‌شود از آن چشم‌پوشی کرد.
اخیرا جناب آقای گوترش -دبیر کل سازمان ملل متحد- نگران برنامه‌های افزایش جمعیت ایران شده و از تبعات آن ابراز نگرانی کرده است. اما به راستی چرا باید برنامه‌های افزایش جمعیت ایران که در کل 1 درصد جمعیت دنیا را شامل می‌شود، برای رئیس سازمان ملل متحد مهم باشد و در برنامه‌های ملی کشورمان دخالت و اظهار نظر کند؟
نگاهی به سابقه این نهادها در برخورد با کشورهای مختلف نشان می‌دهد بخش عمده‌ای از این نهادهای بین‌المللی تحت نفوذ و سلطه آمریکا بوده و در راستای سیاست‌های استعماری آن حرکت می‌کنند. این نهادها کاملا در مقابل پرونده‌های گوناگون سلیقه‌ای عمل می‌کنند.
سابقه کنترل جمعیت قبل از انقلاب توسط برنامه سازمان ملل
در سال 1948 ایالات متحده آمریکا تحلیلی را مطرح می‌کند که به جای کشتن دشمنانمان، از به دنیا آمدن آنها جلوگیری کنیم، که اگر مردم ما متوجه این موضوع شوند، خواهند فهمید که این خود ما نیستیم که تصمیم به عدم فرزندآوری گرفته‌ایم بلکه یک القای فرهنگی است.[1]
ستاره فرمانفرمایان، دختر یکی از به اصطلاح شاهزادگان و افراد با نفوذ قاجار که به مادر مددکاری اجتماعی ایران ملقب شد، در سال‌های دهه 50 و 60 میلادی، به دعوت سازمان ملل متحد، برای اجرای طرح‌های مددکاری اجتماعی در خاورمیانه به عراق، و پس از آن به مصر، سوریه و لبنان سفر کرد. وی اولین فردی بود که در دوران پهلوی شعار "فرزند کمتر، زندگی بهتر" را در ایران سر داد. باتوجه به مستندات موجود، بحث کنترل جمعیت در ایران توسط فرمانفرمایان مطرح و برنامه‌ریزی شده بود. این در حالی بود که در آن موقع به خانواده‌هایی که فرزند زیاد مثلا تا 17 تا بچه داشتند جایزه می‌دادند.
پس از این بود که وزارت بهداشت وارد موضوع کنترل جمعیت شد و بعدها در اوایل انقلاب هم به دلیل مهاجرت مردم به شهرها یا مهاجرت از کشورهای دیگر به ایران، و به ویژه آغاز جنگ تحمیلی، مسئولان زنگ خطر را به صدا درآوردند که جمعیت بی‌رویه افزایش یافته است. تمام این قضایا باعث شد موضوع کنترل جمعیت جدی گرفته شود؛ تا آنکه در سال‌های 70 تا 72 رابطان بهداشت با مسئولان آموزش و پرورش، وزارت نیرو پای کار کاهش جمعیت آمدند و آن قدر در این کار موفق بودند که در اجلاس قاهره بهداشت باروری در مورد تنظیم خانواده مطرح شد و وزارت بهداشت وقت کمک 150میلیون دلاری برای این مسئله دریافت کرد.
نرخ رشد جمعیت سال 73 متعادل بود
براساس مستندات و آمارهای موجود، در سال 1373 نرخ رشد جمعیت متعادل بود و نیاز به ادامه روند کاهش جمعیت نبود؛ بنابراین ارسال کمک‌های بین‌المللی توجیهی نداشت، اما این بودجه کاملا هدفمند وارد ایران شد و از سوی دیگر با هجمه‌های فرهنگی، بهداشت باروری و کنترل جمعیت از سوی غرب مواجه شدیم و متأسفانه در یک مقطع زمانی طولانی وزارت بهداشت تبلیغات گسترده‌ای را برای کنترل جمعیت انجام داد.
خانم دکتر فرشته روح‌افزا، مدیر طرح و برنامه تدوین سیاست شورای فرهنگی اجتماعی زنان، می‌گوید: «در سال‌های 70 تا 73 «باشگاه یاران مثبت» به سراسر ایران اعزام شدند و در کلاس‌های آموزش قبل از ازدواج به زوج‌ها توصیه می‌کردند تا 5 سال اول بچه‌دار نشوید؛ ضمن آنکه آموزش جلوگیری از بارداری به آنها داده می‌شد.»
تناسب جمعیت چیست؟
تناسب بین جمعیت، شرایط کشور و ترکیب مهارت و آموزش، بر اقتدار ملی اثرگذار است. کشورهای اروپایی پس از رسیدن به آمار منفی رشد جمعیت، این موضوع را درک کردند. ما نیز در چنین شرایطی نباید از قافله رشد جمعیت عقب بمانیم.
رشد جمعیت کشور بعد از انقلاب 2/7 بوده، این رقم در سال 65 به 3/9 رسید. اما از سال 65 تاکنون رشد جمعیت کاهش یافته و این رقم در حال حاضر 1/3 است.
براساس این آمار، رشد کنونی جمعیت پایین است و ادامه روند کنونی موجب می‌شود در سال 1420 تا 1425 شاهد کاهش جمعیت باشیم. نرخ کنونی باروری در کشور 1/7 است در حالی که این رقم باید 2/1 باشد. مقام معظم رهبری از سال‌های قبل بارها درباره کاهش رشد جمعیت هشدار دادند، که در نهایت منجر به ابلاغ و تدوین سیاست‌های کلی جمعیت از سوی معظم‌له شد تا رشد جمعیت متناسب و متعادل با نیاز کشور باشد.
هرم سنی جمعیت گرایش به سمت سالمندی دارد
پدیده غلط کاهش جمعیت که در دهه 60 برای دومین بار در کشور ترویج یافت، علی‌رغم تضادش با مبانی شرع و اصول علم روانشناسی، با چنان شتابی عملیاتی شد که حیرت جهانیان را برانگیخت و اکنون هم هرم سنی جمعیتی ایران روند گرایش به سمت سالمندی دارد؛ که ادامه این روند تهدیدی جدی برای آینده کشور محسوب می‌شود. [2]
در پیام مقام معظم رهبری به نشست ستاد ملی، از «تلاش برای افزایش نسل و جوان شدن نیروی انسانی کشور» به عنوان «فریضۀ ضروری مسؤولان و آحاد مردم» یاد شده است. (1401/02/28)
علل اثرگذار در خانواده های ایرانی برای کاهش فرزندآوری چیست؟
بررسی عوامل موثر بر تغییر نگرش خانواده‌های ایرانی نسبت به فرزندآوری نشان می‌دهد طی ۲۰ سال اخیر سه عامل: تغییر در سبک زندگی، بالا بودن مولفه فردگرایی و پایین بودن مولفه مسئولیت‌پذیری بیشترین سهم تاثیرگذاری را داشته است. نکته حائز اهمیت، قرار گرفتن عامل مسائل مالی و رفاهی در سطوح پایین‌تر نرخ تاثیرگذاری است؛ با این حال می‌شنویم بسیاری از مردم، عدم وجود امنیت شغلی و معیشتی را عامل کاهش تمایل به فرزندآوری عنوان می‌کنند.
با توجه به شرایط اقتصادی جامعه و تورم کم‌سابقه و نرخ بالای بیکاری، این سخن تا حدی پذیرفتنی است، اما اینجا با دو سؤال مواجه می‌شویم؛ چرا در دوران پس از انقلاب و جنگ، که هم کشور با بحران‌های متعدد روبرو بود و هم شرایط معیشتی و درآمد سرانه خانواده‌ها بسیار پایین‌تر از امروز بود، میل به فرزندآوری بیشتر بود؟ چرا در حال حاضر با همین بحران اقتصادی و اجتماعی، در مناطق حاشیه‌ای و محروم، که از بحران اقتصادی آسیب بیشتری می‌بینند، میل به فرزندآوری بالاتر از مناطق مرفه است؟
وقتی توجیه قانع‌کننده‌ای برای این سؤالات وجود ندارد، پس ناچار باید بپذیریم که تغییر رفتار خانواده‌ها در اقدام به ازدواج و سپس فرزندآوری، عاملی تعیین‌کننده در کاهش نرخ باروری به زیر سطح جانشینی است و یکی از مولفه‌های موثر این اتفاق ضعف مسئولیت‌پذیری است
مسئولیت‌پذیری اجتماعی موجب برقراری روابط مبتنی بر همدلی، توجه به حقوق دیگران، و به طور کلی نظم اجتماعی می‌شود؛ یعنی نقطه مقابل فردگرایی و خودمحوری. فردگرایی همان چیزی است که سبک زندگی جدید به آن مبتلاست و آفات زیادی از جمله بی‌میلی به ازدواج رسمی و فرزندآوری را در پی دارد.
به هر حال مسئولین کشور باید به ارزش و جایگاه جمعیت در نگاه تمدنی واقف بوده و نقشه راه مناسبی برای زدودن این تفکر غلط بین مردم داشته باشند. ناگفته نماند که برنامه‌های دشمنان انقلاب اسلامی گاهی از مجرای سازمان‌ها و نهادهای بین المللی عملی می‌شود که واکنش قاطع مسئولین کشور در این زمینه را می طلبد.
پی نوشت:
1) https://www.isna.ir/news/1400112015318/
2) https://b2n.ir/s55628