پيش از ارائه پاسخ لازم است چند مطلب را بدانيد.
1 . توضيحي درباره وجود هستي:
ابتدا بايد با وجود آشنا شويم، راستي وجود چيست؟ وجود يعني هستي. من وجود دارم يعني من هستم. شما وجود داريد يعني هستيد. آشنايي با عدم كمك مي‌كند وجود را بشناسيم. عدم چيست؟ عدم يعني نيستي. آيا ما معدوم مي‌شويم يعني آيا ما نيست مي‌شويم، به هر حال پرسشگران گرامي وجود به معناي هستي است و هر چيزي كه داراي وجود باشد، داراي هستي است.
2 . توضيحي دربارة اقسام وجود و هستي.
وجود خيلي مهم است، چيزي هستي دارد كه وجود داشته باشد. زمين هست چون كه داراي وجود است. ما هستيم چون داراي وجود هستيم. آيندگان نيستند؛ چون هنوز وجود ندارند. حال كه اهميت وجود را دانستيم بايد بدانيم همه وجودها يكسان و همانند يكديگر نيستند؛ بخاطر همين همه هستي‌ها، مانند زمين و آسمان و خدا كه داراي وجود هستند يكسان نيستند.
پس بيائيم با تفاوت وجودها آشنا شويم يعني ببينيم چند قسم وجود داريم.
بايد بدانيم که دو نوع وجود داريم.
1 . وجودي كه وجودش مال خودش است
2 . و جودي كه وجودش را از ديگري گرفته است. با مثالي تفاوت اين دو گونه وجود را بشناسيم.
مثال: ما دو گونه روشنايي داريم 1 . روشنايي خورشيد كه مال خودش است. 2 . روشنايي اتاق كه به خاطر تابش خورشيد در اتاق ماست.
خورشيد داراي روشني است و اين روشنايي‌اش را از كسي نگرفته است، مال خودش مي‌باشد، از وفتي خدا او را آفريده است، خورشيد روشنايي را داشته است. اما اتاق ما كه در روز داراي روشنايي مي‌شود بخاطر تابش خورشيد در اتاق است، يعني آمدن روشنايي خورشيد در اتاق باعث روشنايي اتاق شده است.
به خاطر همين اتاق هميشه داراي روشنايي نيست، وقتي خورشيد نباشد اتاق تاريك مي‌شود.
اكنون بياييد وجود را با روشنايي مقايسه كنيم. خداوند داراي وجود است؛ چون وجود مال خودش است و به همين خاطر هميشه خدا وجود دارد. ولي زمين و آسمان داراي وجودند بخاطر اينكه خدا به آنها وجود داده است، وجود مال خودشان نيست و به خاطر همين اگر خدا از زمين و آسمان وجود را بگيرد زمين و آسمان نيست مي‌شوند. كه وجود خدا مال خودش است و وجود آسمان و زمين مال خودشان نيست مال ديگري است بخاطر همين وجود خدا را وجود بي‌نياز و وجود آسمان و زمين را وجود نيازمند مي‌گويند، يعني خدا در وجود داشتن به كسي نياز ندارند، ولي آسمان و زمين براي وجود داشتن نيازمند خدا هستند.
3 . مقايسه وجود خدا با وجود آسمان و زمين از توضيحات گذشته يك مطلب مهم ثابت مي‌شود و آن اينكه آسمان و زمين بخداوند محتاجند، ولي خدا به آسمان و زمين محتاج نيست، بلكه خدا به هيچ چيز محتاج نيست، حتي جا و مكان نيز ندارد چون وجود او مثل ما نيست كه جا و مكان بخواهد. حالا كه خداوند به زمين و آسمان محتاج نيست، اگر آسمان و زمين وجود نداشته باشند خداوند هم وجود دارد؛ چون خدا به آسمان و زمين محتاج نيست. وجود خدا مال خودش است. براي همين مثل روشنايي خورشيد كه هميشه همراه خورشيد هست وجود خدا هم هميشه همراه خدا هست، پس خداوند قبل از آسمان و زمين هم وجود داشته است، چون وجود خدا وابسته به مكان و زمان نيست تا با نبود آنها خدا نباشد، خدا نياز به آنها ندارد. اكنون كه مقداري با خدا آشنا شديم و فهميديم وجود خدا چقدر با وجود آسمان و زمين فرق دارد و فهميديم نبايد خدا را با آسمان و زمين مقايسه كنيم، مي‌پردازيم به پاسخ سؤال.
در پرسش آمده است که خدا قبل از آسمان و زمين كجا بوده است؟
اگر پرسيده شود که قبل از اينكه ما خانه مان را بسازيم، روشنايي خورشيد كجا بوده است؟ معلوم است که روشنايي خورشيد همراه خود خورشيد بوده است. خوب قبل از اينكه خدا آسمان و زمين را به وجود آورد وجود داشته است، و وجودش همراه خودش بوده است؛ چون وجود خدا مال خودش است و هميشه همراه خودش است. نتيجه بحث اين شد كه خدا نياز به جا و مكان ندارد و تا از نبودن آسمان، و زمين برايش مشكل پيدا شود.
وجود خدا مال خداست و هميشه همراه خداست، چه زميني باشد چه نباشد، چه آسماني باشد چه نباشد. خداوند هميشه در جهان هستي وجود داشته و دارد خواهد داشت؛ چون وجودش از خودش هست و بخاطر همين هميشه وجود دارد.
با مطالعه و دقت و تفکر البته اين مسأله را كه خداوند نياز به مكان و زمان ندارد خداوند در جهان هستي هميشه وجود داشته است.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. مصباح يزدي، محمد تقي، آموزش عقايد، انتشارات امير کبير.
2. سعيدي مهر، محمد، کلام اسلاحي، ج، موسسه فرهنگي طه.
3. محسن غرويان، فلسفه دين سيري در ادله اثبات وجود خدا، ج1.
منبع:سایت اندیشه قم