در اندیشه شیعه، شفاعت اهل‌بیت علیهم‌السلام شامل حال شیعیانی می‌شود که به شریعت و احکام الهی پایبند باشند.
برخی شیعه را متهم می‌کنند که آن‌ها دل‌خوش به شفاعت امامان خویش بوده و معتقد هستند بدون این‌که پایبند عمل به احکام الهی باشند به وسیله شفاعت به بهشت خواهند رفت.
کسی که در آیات قرآن و روایات شیعه دقت داشته باشد شیعه را این‌گونه قضاوت نمی‌کند. بااینکه شفاعت در اندیشه قرآن و شیعه از جایگاه والایی برخوردار است، اما همین امر منوط به عمل به شریعت است. خداوند متعال حتی شفاعت حضرت نوح علیه‌السلام در قبال فرزندش را به خاطر بی‌ایمانی‌اش رد کرده و بیان می‌فرماید: «وَ لا تُخاطِبْنی فِی الَّذینَ ظَلَمُوا إِنَّهُمْ مُغْرَقُون»؛[1] «درباره کسانى که ستم کردهاند با من سخن مگو چراکه آنان غرق شدنىاند».
رسول خدا حتی به دختر بزرگوار خویش بیان می‌فرماید بدون عمل به شفاعت ایشان امیدوار نباشد: «یَا فَاطِمَةُ اِبْنَةَ مُحَمَّدٍ اِعْمَلِی فَإِنِّی لاَ أُغْنِی عَنْک مِنَ اَللَّهِ شَیْئاً»؛[2] «ای فاطمه دختر محمد، عمل کن که من نمی‌توانم تو را از خداوند بی‌نیاز کنم». زمانی که دختر پیامبر بودن، انسان را از خداوند بی‌نیاز نکرده و سعادت، محتاج عمل است؛ شیعه بودن نیز به همین منوال بوده و تنها شیعه بودن کافی نیست. رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله حتی نجات خویش را در گرو عمل دانسته و می‌فرماید: «لاَ يُنْجِينِي إِلاَّ عَمَلٌ مَعَ رَحْمَةٍ وَ لَوْ عَصَيْتُ لَهَوَيْتُ»؛[3] «چیزی جز عمل و رحمت الهی مرا رهایی نخواهد بخشید و اگر نافرمانی کنم ذلیل خواهم شد».
شیعه نه‌تنها شفاعت را منوط به داشتن عمل می‌داند، بلکه صاحب هر عملی را نیز شایسته شفاعت نمی‌داند؛ به‌عنوان‌مثال امام صادق علیه‌السلام کسانی را که نماز می‌خوانند، اما آن را سبک می‌شمارند، شامل شفاعت اهل‌بیت علیهم‌السلام ندانسته و می‌فرماید: «إِنَّ شَفَاعَتَنَا لاَ تَنَالُ مُسْتَخِفّاً بِالصَّلاَةِ»؛[4] «شفاعت ما شامل حال كسى كه نماز را كوچك بشمارد نخواهد شد».
درنتیجه شیعه شفاعت را شامل حال کسانی می‌داند که دارای عمل باشند و با صرف شیعه بودن، کسی وارد بهشت نمی‌شود.
پی‌نوشت:
[1]. هود: 37.
[2]. ابوالفتح کراجکی، التعجب من أغلاط العامة في مسألة الإمامة، دارالغدير، ص94.
[3]. همان.
[4]. شیخ صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، دار الشريف الرضي للنشر، ص228.