چکیده: امیر کبیر را می توان الگویی برای مسئولی که قصدش استفاده از ظرفیت های داخل بوده و همچنین استفاده بهینه از مدت مسئولیتش برای خدمت نام برد، که در پایان نیز مزد زحماتش را با نوشیدن شربت شیرین شهادت دریافت و تکمیل نمود.
نام نیک از خود بجا گذاشتن یکی از دغدغه ها و تلاش‌های انسانهاست، که درخشش نام بعضی از انسانها در صفحات تاریخ آنچنان است که نیازی به تورق در آن نیست و چه زیباست که این درخشندگی حاکی از مثبت بودن فعالیتها و اثراتی باشد که از انسانها به یادگار مانده است.
یکی از این افراد که بعد از یک قرن و نیم هنوز نام نیک و موثر در اذهان ما ایرانیان به یادگار گذاشته «میرزا تقی خان فراهانی معروف به امیرکبیر» می باشد که این بزرگوار از جمله شخصیت هایی است که به خاطر انقلابی که در بسیاری از حوزه ها ایجاد کرده است و نام خود را به صورت جاودانه درتاریخ حک کرده است.
از جمله فعالیتی که میرزا تقی خان در این مدت 39 ماه (سه سال و سه ماه ) صدرات از خود بجای گذاشته می توان به این موارد اشاره کرد:
کارهای فرهنگی:
الف: تاسیس مدرسه دارالفنون
این مدرسه نیز برای آموزش «علوم و صنایع» روز اروپا به شاگردان و جوانان ایرانی بود که به تقلید ازدانشکده پلی تکنیک پاریس و با الهام از مدارس فنی و نظامی در روسیه و عثمانی بود.
ب: ایجاد روزنامه «وقایع الاتفاقیه»
ج: ارتقاء شان و منزلت علما و روحانیون، به ویژه نقش برجسته وی درسرکوب شورش باب و از میان برداشتن فتنه بابیه که با محاکمه و اعدام «سیدعلی محمد باب» به پایان رسید.
و کارهایی که در مورد قوانین مدنی و اتباع خارجی و ارتباطی که بین دین و دولت ایجاد نموده است.
اینها از جمله کارهای امیر کبیر بوده که در این مدت کوتاه صدارت به آنها دست یافته است و بهمین علت و بخاطر کارهای موثر خود و پیشرفتهایی که در این زمینه برای کشور ایجاد نمود می توان از ایشان به نیکی یاد کرد و تلاشی که می توان الگویی برای مسئولین مملکت اسلامی باشد که در مورد امیرکبیر، مقام معظم رهبری می‌فرمایند:
«یکی از نامهای دارای افتخار در تاریخ ما -به همان اندازه‌یی که واقعیت دارد- امیرکبیر است. امیرکبیر در کشور ما سه سال در رأس دولت بوده است. معلوم می‌شود سه سال وقت خیلی زیادی است. همه‌ی کارهایی که امیرکبیر انجام داده و همه‌ی خاطرات خوبی که تاریخ و ملت ما از این شخصیت دارد، محصول سه سال است. بنابراین چهار سال، وقت کمی نیست -وقت خیلی زیادی است- به شرط این‌که از همه‌ی این وقت به نحو درست استفاده شود». [1]
نتایجی که می توان از فعالیتهای امیر کبیر گرفت:
1ـ ترویج فرهنگ علم آموزی و لو شده از غربی ها که این هم سفارش دینی ماست (انظر الی ما قال و لا تنظر الی من قال) و استفاده‌ی بهینه از همان علم در کشور و روی پای خود ایستادن و همان چیزی که امروز مقام معظم رهبری در مورد آن فرمودند، اقتصاد مقاومتی و متکی نبودن به غرب.
این نتیجه را مقام معظم رهبری اینطور بیان می‌فرمایند:
«یک روز در آغاز گشایش دروازه‌ی زندگی غربی به روی ایران -که پیشرفت بود، علم بود، ماشین بود و ایرانی‌ها هیچ چیز نداشتند- سیاستمداران و متفکران و نخبگان آن روز ما به جای این‌که وقتی آن پیشرفت‌ها را دیدند، به فکر جوشش از درون باشند -کاری که امیرکبیر در زمان ناصرالدین شاه کرد و می‌خواست بکند- شصت سال، هفتاد سال بعد از زمان امیرکبیر، آقایی در دوره‌ی مشروطه پیدا شد که گفت راه نجات کشور ایران این است که جسما، روحا، ظاهرا و باطنا فرنگی شود! به جای این‌که برای جبران عقب افتادگی‌ها به درون مراجعه کنند و گوهر خویش را جستجو کنند، به جای این‌که خویش را در خویش پیدا کنند، رفتند سراغ این‌که خود را در راه طی شده‌ی اروپا پیدا کنند! آنها این اشتباه را کردند». [2]
2ـ استفاده بهینه از موقعیت هایی که توسط مسئولیتی که نصیب ما می گردد، همانطوری که می‌بینیم امیرکبیر از این موقعیت سه ساله خود کلی اثر ها و کارهایی انجام داده که به یادگار مانده است. همانطوری که مقام معظم رهبری در اشاره به کارهای امیر کبیر او را الگویی برای مسئولین اشاره می‌کنند که 4 سال در مقابل 3 سال امیرکبیر با آن همه خدمت مدت کمی نمی باشد.
نتیجه:
از جمله دغدغه های هر فرد در طول زندگی نامی ماندار برای خود بجا گذاشتن است که می توان از این جمله افراد به امیر کبیر نام برد که در مدت سه سال، خدمات بسیاری به جامعه عقب افتاده زمان ناصرالدین شاه انجام داده و می‌شود او را الگویی برای مسئولی که قصدش استفاده از ظرفیت های داخل بوده و همچنین استفاده بهینه از مدت مسئولیتش برای خدمت نام برد، که در پایان نیز مزد زحماتش را با نوشیدن شربت شیرین شهادت دریافت و تکمیل نمود.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پی نوشت:
[1]. سایت نشر آثار مقام معظم رهبری.
[2]. همان.