کربلا و الگوهای رفتاری (1)

سرآغاز
بی شک حادثه عاشورا به عنوان یکی از بی نظیرترین حوادث تاریخ از زوایای مختلف قابل بررسی است. این واقعه که در کمترین زمان و با افرادی معدود رخ داد، همیشه به عنوان انقلاب بزرگ بر تارک تاریخ بشر می‌درخشد و همه تحلیل گران را به اعجاب وا می‌دارد.
با توجّه به جایگاه قیام عاشورا باید از این زاویه مهم نیز به آن نگریست که رویکرد کاربردی آن برای انسانها چیست؟ ما در این مجال به موضوع «کربلا و الگوهای رفتاری» می‌پردازیم.
* * *
انسان از اوّلین لحظه حیات خود همواره در پی اسوهای است تا خود را با آن همگون کند، زیرا الگویابی و الگوگیری از فطرت کمالجو و زیباطلب او سرچشمه می‌گیرد. انسان می‌خواهد در زندگی خود برترینها را بشناسد و کمالات و امتیازات آن را فراچنگ آورد، امّا پاسخ به ا ین سؤالها که الگوهای واقعی کیستند، ویژگیهای آنها چیست و چگونه می‌شود به آنها دست یافت؟ مجال دیگر می‌طلبد با این حال مهمترین نکتهای که درباره الگو باید مورد توجّه قرار گیرد، پیروی عملی از آن است. امام سجاد می‌فرماید: «ان ابغض النّاس الی الله عزّوجلّ من یقتدی بسنّه امام و لا یقتدی باعماله»(1)
مغضوب‌ترین مردم نزد خدا کسی است که به سنت امامی اقتدا کند، ولی به اعمال او اقتدا نکند.
قرآن کریم در ترسیم سیمای واقعی انسانهای حق مدار و باطل مدار علاوه بر بیان ویژگی‌ها و معیارها نمونه‌های عینی آنان را نیز معرفی می‌کند.
این کتاب آسمانی وجود مقدّس رسول گرامی اسلام را الگوی نیکوی انسانهای خدا طلب معرفی می‌کند و می‌فرماید: {و لقد کان لکم فی رسول الله اسوه سحنه لمن کان یرجوا الله و الیوم الاخر و ذکر الله کثیرا}؛ (2) «برای شما اگر به خدا و روز قیامت امید دارید و خدا را فراوان یاد می‌کنید، رسول خدا الگوی پسندیدهای است...»