دائره المعارف الگوها

یکی از ویژگی‌های عاشورا اوج «الگو دهی» آن است. این خصیصه چنان عیان است که حتّی بزرگان غیر مسلمان را نیز به اعجاب واداشته و در مقابل شکوه خود به کرنش کشیده است. ما به چند نمونه اشاره می‌کنیم، چرا که:
خوشتر آن باشد که سر دلبران                    گفته آید در حدیث دیگران
مهاتما گاندی ـ رهبر استقلال طلب هند ـ می‌‌گوید: «من زندگی امام حسین، آن شهید بزرگ اسلام، را به دقّت خوانده‌ام و توجّه کافی به صفحات کربلا نموده‌ام و بر من روشن شده است که اگر هندوستان بخواهد یک کشور پیروز گردد، بایستی از سرمشق حسین پیروی کند...» (5)
آنتوان بارای مسیحی: می‌‌گوید: «اگر حسین از آن ما بود، در هر سرزمینی برای او بیرقی بر می‌افراشتیم و در هر روستایی برای او منبری برپا می‌نمودیم و مردم را با نام حسین به مسیحیت فرا می‌خواندیم..» (6)
عبدالرحمان شرقاوی ـ نویسنده مصری ـ می‌گوید: «حسین شهید راه دین و آزادگی است؛ نه تنها شیعه باید به نام حسین ببالد، بلکه تمام آزادمردان دنیا باید به این نام شریف افتخار کنند..» (7)
با این وصف اگر عاشورا را دائره المعارفی بدانیم که انواع منش‌ها و کنش‌ها را در جبهه حقّ و باطل در خود جای داده است، سخن گزافی نگفته ایم.