سجده بر مهر

مقدمه
1. سجده به معنای عام تجلّیگاه تذلّل و فروتنی موجودات در برابر معبود (آفریدگار جهان) است؛ چنان كه در فرهنگ قرآنی همه موجودات جهان هستی برای حق تعالی سجده می‌كنند. قرآن می‌فرماید: «وَللَّهِ یسْجُدُ مَنْ فِی السَّمواتِ وَ الْاَرْضِ‌» (1) ؛ «هر كه در آسمانهاو زمین است، برای خدا سجده می‌كند.»
در دیدگاه دینی، اظهار فروتنی و سجده «عبد‌» در برابر معبود، نقطه اوج در مسیر «عبودیت‌» به شمار می‌رود.
2. همه مسلمانان بدون هیچ اختلافی تنها به منظور ابراز تذلّل در مقابل پروردگار متعال و انجام فرمان او، و برای خشنودی و رضایت او «سجده‌» می‌كنند و پیشانی بر زمین می‌گذارند.
3. سجده به معنای ویژه آن كه در فقه و احكام عملی اسلام وارد شده، مورد اتفاق مسلمانان جهان است و از جمله موارد وجوبی آن در نماز است كه در هر ركعت از نمازهای واجب، انجام دو سجده واجب می‌باشد.
4. آیین مقدس اسلام كه كامل‌ترین شرایع و ادیان پیشین و عصاره آنهاست، با تشریع نماز به حس فطری انسانها، جلوه خاصی بخشیده و چون نماز یك امر عبادی «توقیفی‌» است، طبعاً تمام خصوصیات آن در اختیار شارع مقدس است و در فقه امامیه ثابت شده است كه نمازگزار، تنها بر زمین (سنگ و خاك و یا روییدنی غیر خوردنی و پوشیدنی) باید سجده كند.
و از آنجا كه غالباً چنین شرطی (سجده بر سنگ و خاك و...) در خانه‌ها و مراكزكار و در وسائل نقلیه فراهم نیست، لذا پیروان اهل بیت علیهم السلام، قطعه خاكی را در قالبهای خاصی به همراه خود نگه می‌دارند تا به هنگام نماز بر خاك سجده كنند و شرط لازم را تحصیل نمایند و این نه تنها بدعت نیست، بلكه انجام یك فریضه است.
5. میان دو جمله «السُّجُودُ عَلَیه؛ سجده بر آن‌» و «السُّجُودُ لَهُ؛ سجده برای آن‌» فرق روشنی است؛ اگر سجده بر چیزی می‌كنیم، معنایش این نیست كه آن چیز را می‌پرستیم.
به عبارت دیگر، بین جمله «السُّجُود للَّهِ‌» و «السُّجُودُ علی الاَْرض‌» تفاوت روشنی وجود دارد. برخی میان این دو تعبیر فرقی نمی‌گذارند و سؤال می‌كنند كه چرا شیعیان بر مهر سجده می‌كنند؟ آیا این شرك به خدا نیست؟
به طور مسلّم، معنا و مفاد «السُّجودُ لِلّه‌» این است كه «سجده برای خداست‌» در حالی كه معنای «السُّجُود علی الارض‌» آن است كه «سجده بر زمین صورت می‌گیرد‌» و سجده بر زمین (خاك و سنگ و گیاهان‌» معنایش پرستش آنها نیست، بلكه سجود و پرستش برای خدا به وسیله خضوع تا حد خاك است. بنابراین، «سجده بر تربت‌» غیر از «سجده برای تربت‌» است.