اخلاق

«لطیف» از جمله صفات الهی است که بارها در قرآن کریم از آن یاد شده است. ذکر و توسل با استفاده از این نام پروردگار نیز در ضمن بسیاری از دعاهای مأثور وجود دارد؛ مانند:...

رسول خدا(ص) فرمود: هر گاه فروتنان از امت مرا دیدید، شما نیز در مقابل آنان فروتن و متواضع باشید، و هر گاه متکبران و فخر فروشان را دیدید، برخوردی مشابه با خودشان داشته باشید؛ زیرا این کار سبب خواری و کوچک شدن آنان می‌شود.

بر اساس آموزه‌های اسلامی و با جمع‌بندی آیات و روایات، این‌گونه نیست که بعد از گذر از سنّی، انسان نتواند شخصیت خود را تغییر داده و مجبور باشد تا آخر عمر و به صورت جبری در سایه شخصیتی ثابت ادامه حیات دهد، اما بر اساس واقعیت علمی و نیز روایات؛ آموزه‌های دوران کودکی، از مهم‌ترین عواملی است که در شخصیت انسان‌ها تأثیر می‌گذارد

با توجه به این آیه و آنچه از روایات که در زمینه برتری عالمان و راویان بر دیگر اقشار از سوی پیشوایان دین به ما رسیده، محتوای روایت مورد اشاره در پرسش، تقریباً دارای تواتر معنوی است.

با توجه به روایات فراوانی که به مؤمنان توصیه می‌کنند تا به یاد قبر و مشکلات آن باشند، می‌توان با کارهایی مانند مشاهده قبور و یا حتی خوابیدن در آنها، دوران بعد از مرگ را تجسم کرد؛ چنان‌که در حدیثی چنین نقل شده است.

افراد متعهد هیچ‌گاه مسئولیتی را که در آن تخصص ندارد نمی‌پذیرد، و این لازمه تعهد و تقوا است و آنانی که ظاهری متعهد نشان داده و کاری که توانایی انجام آن‌را ندارند می‌پذیرند، در واقع متعهد نبوده، بلکه متعهدنما هستند.

تفریح سالم، استفاده از خوراک و پوشاک گرانبها و اموری از این دست برای افرادی که از تمکن مالی برخوردارند، ممنوع نیست، اما برخی از این حق خود صرف نظر کرده و با چشم‌پوشی از برخی لذات مشروع، دیگران را بر خود مقدم می‌دارند.

تمام آنچه در این روایت و روایات مشابه آمده، ناظر به آن‌جا است که خوراک، پوشاک، مسکن او از مال حرام یا شبهه بوده و دوستانش مانعی جهت ادامه مسیر او بوده و ...، و گرنه اگر کسی از درآمد حلال، مالی را به دست آورده، و یا دوستان مؤمن و پرهیزکاری دارد، و یا پاتوقش در مسجد بوده و ...، نیازی به تغییر آنها ندارد.

روند استغفار و توبه به گونه‌ای کاملاً مجزا نبوده، بلکه به گونه‌ای در هم تنیده است که نمی‌توان آن دو را جدا از هم فرض کرد. به عبارتی، بدون آن‌که نیت توبه داشته باشیم، استغفار زبانی بی‌فایده است. و این‌گونه نیست که بعد از توبه دیگر نیازی به استغفار مجدد نباشد.

سخن‌چینى‌ به عملی اطلاق می‌شود که غالبا قول دو طرف را به هم‌دیگر رساندن بوده، بنابراین نوعی افشای سرّ می‌کند که در نتیجه متضمن فساد خواهد بود. و در اسلام از این عمل نهی شده و از گناهان کبیره بوده و عذاب حتمی خداوند را به‌همراه دارد.

به خود واقعیت و نفس الامر «واقعیت» اطلاق می‌شود. اما «حقیقت» به ادراکی که با واقع مطابقت دارد گفته می‌شود.

آیا این امکان وجود دارد که کسى برهانى اقامه نماید که نتیجه آن برهان «محال بودن فهمیدن‏» باشد؟ آیا اقامه، چنین برهانى‏« خود متناقض‏» با نتیجه آن نیست؟  به تعبیر دیگر، کسى که مدعى است ‏«هیچ چیزى را نمى‌‏توان فهمید» و سعى مى‌‏کند تا بر صحت این ادعاى خود، اقامه برهان نماید او «مانند لالى است که فریاد مى‌‏زند من لالم‏».