«تقلید از مراجع» کاملا عاقلانه است

سؤال: مدّعی یمانی (احمد الحسن) و پیروانش معتقدند: «رجوع به مراجع تقلید هیچ دلیل شرعی‌ ندارد و تنها دلیل عقلی هم که مطرح می‌کنند «وجوب رجوع جاهل به عالم» است و آن هم مردود است؛ زیرا مراجع تقلید علم به احکام شرعی ندارند، بلکه گرفتار ظنّ و شک هستند»! در این مورد چه جوابی دارید؟

جواب: معصومین(علیهم‌السلام) اسلام‌شناسان واقعی هستند و صددرصد می‌توان به سخن ایشان در زمینه دین اعتماد کرد. آنان در مورد سه بخش دین (اعتقادات، احکام و اخلاق) و در مورد سایر مسائل هستی‌شناسانه و معرفت‌شناسانه با علم و یقین سخن می‌گویند و رفتار و کردارشان هم مطابق علم‌شان است. امّا در شرایطی که دسترسی به امام معصوم ممکن نیست (به دلیل غیبت مثلاً) و به بیان فنّی‌تر: باب علم بسته شده است،[فرهنگ نامه اصول فقه، ج1، ص263.] مسائل دینی باید تعطیل شود؟ یقیناً اهل بیت(علیهم‌السلام) برای این مدّت طولانی دستوراتی داده‌اند و جامعه‌ی اسلامی را بدون برنامه رها نکرده‌اند. از جمله اینکه: ظنّ و گمانی که بر اساس اصول علمی بدست آمده باشد «علمیّ» است و عمل به آن در این شرایط مورد پذیرش است.[فرهنگ نامه اصول فقه، ج1، ص268.] البته چون برای همه‌ی افراد جامعه استنباط احکام شرعی از کتاب و سنّت ممکن نیست و احتیاط کردن هم در موارد بسیاری مشکل یا غیر ممکن است، برای سهولت کار مکلّفین، راهِ سومی به نام «مراجعه به مجتهد و کارشناس دینی»(تقلید از مرجع) را تجویز کرده‌اند.[فرهنگ اصطلاحات اصول، ج‏1، ص241- 250.] امام حسن عسکری (علیه‌السلام) فرمودند: «فقيهى كه داراى چهار ويژگى باشد، بايد عوام شيعه از آن فقيه تقليد كنند: صيانت نفس- حفظ دين- مخالفت با هواى نفسانيه- اطاعت امر مولى.»[الإحتجاج على أهل اللجاج، ج‏2، ص458.]

تقلید از مجتهد جامع الشرایط راهی است که عقل و شرع به آن دستور داده است امّا باید از طرفداران احمد الحسن پرسید: شما به کدام دلیل از یک صفحه‌ی فیس بوک که معلوم نیست نویسنده‌اش چه کسی است، تقلید می‌کنید؟!

پی‌نوشت:
مركز اطلاعات و مدارك اسلامى‏، فرهنگ نامه اصول فقه‏، چاپ اول،  پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي، معاونت پژوهشي دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم‏، قم، 1389ش.
ملكى اصفهانى، مجتبى‏، فرهنگ اصطلاحات اصول‏، چاپ اول، عالمه، قم، 1379ش.
طبرسى، احمد بن على‏،  الإحتجاج على أهل اللجاج‏، خرسان، محمد باقر، چاپ اول، نشر مرتضى‏، مشهد، 1403ق.