مناقب و سخاوت امام حسن در آیینه روایات اهل تسنن

آن‌گونه صفت سخاوت و کرامت در امام حسن مجتبی علیه السلام به تمامیت و کمال رسیده است که گوی سبقت را در ظهور و بروز کرامت، از دیگران ربوده است. به دیگر سخن، ایشان در تجلی صفت کرامت آن‌چنان آیینه ‏داری می‏‌کند که به حق سزاوار اسم اعظم «کریم اهل بیت» گشت. کریمی که هزاران اسطوره بخشش و سخاوت هم‌چون «حاتم طایی» در مقابلش بخیل و جیره خور خوان کرمش هستند.
                         کو حاتم طایی تا پیش تو زند زانو*** سالار کریمانی تو حاتم طاهایی 
از این رو بر آن شدم تا قطره‌ای از اقیانوس سخا و کرم امام مجتبی علیه السلام که در کتب اهل تسنن نگاشته شده است را بیان کنم تا معرفت مسلمانان اعم از شیعه و سنی نسبت به جایگاه حضرتش ارتقا یابد. اگرچه علمای اهل تسنن نسبت به نقل روایات و کرامات امام حسن مجتبی علیه السلام بی‌مهری کرده‌‌اند ولی اهل تحقیق می‌‌توانند مناقب و سخاوت امام حسن علیه السلام را در آیینه روایات اهل تسنن بیابند که در این نوشته به سه داستان زیبا از کرامت و سخاوت امام مجتبی علیه السلام اشاره می‌کنم.

بخشش تمام اموال
در منابع اهل تسنن آمده است که امام حسن بن على(علیهما السلام) در طول زندگانی خویش دو بار همه مال خود را در راه خدا داد و سه بار هم اموالش را تقسيم كرد، نصف براى خود و نصف را در راه خدا داد.[1] 

غلام سیاه پوست
«ابن كثير» از علمای شهیر اهل تسنن در کتاب خود روايت كرده كه امام حسن(علیه السلام) غلام سياهی را ديد كه گرده نانی پيش خود نهاده و خودش لقمه اي از آن مي خورد و لقمه ديگری را به سگی كه آنجا بود مي دهد. امام(علیه السلام) كه آن منظره را ديد به او فرمود: انگيزه تو در اين كار چيست؟ پاسخ داد: من از او شرم دارم كه خود بخورم و به او نخورانم! امام(علیه السلام) به او فرمود: از جای خود برنخيز تا من بیایم! سپس حضرت به نزد مولای آن غلام رفت و او را با آن باغی كه در آن زندگی می كرد از وی خريداری كرد، آن‌گاه آن غلام را آزاد كرده و آن باغ را نيز به او بخشيد.[2]

بخششی کریمانه
برخی از علمای اهل تسنن  نظیر علي بن عيسي اربلي در «كشف الغمه» و غزالي در كتاب «احياء العلوم» نقل کرده‌اند كه امام حسن(علیه السلام) و امام حسين(علیه السلام) به قصد انجام زيارت حج خانه خدا از مدينه حركت كردند و چون بار و بُنه آنها را از پيش برده بودند، دچار گرسنگي و تشنگي شديدي شدند و در اين خلال به خيمه پيرزني فقیر برخوردند و از او مقداری آب طلب کردند و آن زن با هر آن‌چه که داشت از ایشان پذیرایی کرده و براي ايشان غذايی تهيه كرد و آنها خوردند و لَختی بياسودند تا وقتي كه گرمای هوا شكسته شد، برخاسته و آماده رفتن شدند و به آن زن گفتند: ای زن! ما افرادي از قريش هستيم كه اراده زيارت حج بيت الله را داريم و چون سالم بازگشتيم، نزد ما بيا تا پاداش اين محبت تو را بدهيم!
اين جريان گذشت و پس از مدتی، فقر و نياز، آن پيرزن و شوهرش را، ناچار به شهر مدينه كشانيد و چون سرمايه و كسب و كاری نداشتند به جمع آوری سرگين و پشگل مشغول شده و از اين طريق امرار معاش كرده و زندگي خود را مي گذراندند. در يكي از روزها پيرزن عبورش بر در خانه امام حسن(علیه السلام) افتاد و در حالی كه امام(علیه السلام) بر در خانه بود از آنجا گذشت و چون آن حضرت او را ديد شناخت، ولي پيرزن امام را نشناخت. در اين وقت امام حسن(علیه السلام) به غلامش دستور داد به دنبال آن پيرزن برود و او را به نزد وی بياورد. غلام رفت و او را بازگرداند و امام حسن(علیه السلام) به او فرمود: آيا مرا مي شناسی؟ گفت: نه! فرمود: من همان مهمان تو در فلان روز هستم! پيرزن گفت: پدر و مادرم به قربانت! کریم اهل بیت(علیهم السلام) دستور داد هزار گوسفند براي او خريداري كردند و با هزار دينار پول همه را به او داد و به دنبال آن نيز وی را به نزد برادرش حسين(علیه السلام) فرستاد. امام حسين(علیه السلام) از آن زن پرسيد: برادرم حسن چه مقدار به تو داد؟ عرض كرد: هزار گوسفند و هزار دينار! امام حسين(علیه السلام) نيز دستور داد همان مقدار گوسفند و همان مقدار پول به آن پيرزن دادند.[3]

مظلومیت کریم
امام حسن علیه السلام چنان مورد ظلم و جفای مردمان قرار گرفت که زبان از بیان عمق مظلومیتش قاصر است. علی‌رغم روایت نبوی موجود در کتب شیعه و سنی که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس حسن را غضبناک کند مرا غضبناک کرده[4] و هر کس با او دشمن باشد با من دشمنی کرده[5] مردمان عصر امامتش به او ظلم‌ها کرده و با او به دشمنی پرداختند. از جنگ «جمل» گرفته تا مجروح کردن وی و سرانجام مسموم کردن و به شهادت رساندن حضرتش. این بی مهری حتی بعد از شهادت آن حضرت ادامه یافت و دشمنان خدا و پیامبر، حرم و بارگاه او را تخریب کردند تا مظلومیت کریم‌ اهل بیت علیه السلام بیش از پیش جلوه کند.

پی نوشت
[1] حلية الأولياء لأبو نعيم، ج2، ص37 ـ تهذيب الكمال للمزي، ج6، ص233.
[2] البداية و النهاية، ج 8، ص 38.
[3] بحارالانوار، ج43، ص349.
[4] مسند احمد، ج2، ص531.
[5] همان، ج2، ص442.