امام حسین علیهالسلام چهار ویژگی برای ائمه حق بیان می‌کنند: حکم کننده بر اساس کتاب خدا، قیام به قسط، پایبندی به دین حق و وقف در راه خدا. این چهار ویژگی نشان می‌دهد که یزید به هیچ وجه شایستگی امامت امت اسلامی را نداشته و بر مسلمانان واجب بود که در جانب امام حق یعنی سیدالشهدا بایستند.
کربلا عرصه تقابل امام حق و امام باطل است. مردم عصر امام حسین دو انتخاب بیشتر نداشتند، یا ایستادگی و مقاومت در جبهه حق که بدون شک همراه با سختی و مشکلات است و یا تن دادن به امامت ائمه باطل و خارج شدن از ولایت امام حق.
ائمه کفر گاهی در لباس تزویر و ریا خود را پنهان می‌کنند و با به سر نیزه کردن قرآن، باطل را به صورت حق جلوه می‌دهند؛ گاهی نیز دم خروس جریان باطل بیرون زده و فساد و انحراف امام باطل همچون یزید، برای همگان آشکار می‌شود.
مردم کوفه ابتدا به امام حسین علیهالسلام نامه نوشته و از حضرت می‌خواهند تا امامت آن‌ها را در برابر دستگاه طاغوتی بنی‌امیه بر عهده بگیرند. امام حسین علیه السلام که از سخنان و ادعاهای کوفیان اطمینان نداشتند، پسر عموی خود مسلم بن عقیل را به کوفه فرستاده و خطاب به کوفیان می‌نویسند:
«من هم اكنون برادرم و پسر عمويم و آن كس كه مورد اطمينان و وثوق من در ميان خاندانم مي‌باشد (يعنى) مسلم بن عقيل را بسوى شما گسيل داشتم، تا اگر مسلم براى من نوشت كه رأى و انديشۀ گروه شما و خردمندان و دانايان‌تان همانند سخن فرستادگان شما و آنچه من در نامه‌هاتان خواندم می‌باشد، ان شاء اللّٰه بزودى به نزد شما خواهم آمد.»[۱]
امام در ادامه‌ی این نامه خود حجت را بر کوفیان تمام کرده و ویژگی‌های پیشوای حق را برای آنان بیان می‌کنند. ویژگی‌هایی که بدون شک در یزید نه در ظاهر و نه در باطن وجود نداشت و همگان به فساد و انحراف او آگاه بودند.
ویژگی‌های امام حق در نگاه امام حسین علیهالسلام
راه حق و باطل از یکدیگر جداست و هر کدام برای خود دعوت کننده‌ای دارد؛ امام علی علیهالسلام می‌فرمایند: «حق، راه بهشت است و باطل، راه جهنم، و بر سر هر راهى دعوت كننده‌اى است.»[۲]
در هر دوره یکی از انبیا و اوصیای الهی وظیفه امامت و رهبری حق‌‌جویان و مومنان را بر عهده دارد. پس از پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله امامت جریان حق بر عهده‌ی اهل بیت علیهم السلام قرار گرفت.
امام حسین در نامه خود به کوفیان چهار ویژگی برای ائمه حق بیان می‌کنند:
یک) حکم کننده بر اساس کتاب
اولین ویژگی که امام حسین علیهالسلام برای پیشوای جامعه حق‌مدار بیان می‌کنند، «اَلْحَاكِمُ بِالْكِتَابِ؛[۳] حکم کننده بر اساس کتاب» است. منظور از کتاب، قرآن است. بدون شک هیچ کس همانند ائمه علیهم‌السلام از دستورات و احکام کتاب الهی باخبر نیست. پیامبر در حدیث ثقلین، قرآن و اهل بیت علیهم‌السلام را عِدل یکدیگر معرفی می‌کند که هرگز از یکدیگر جدا نمی‌شوند.[۴]
دو) قیام به قسط
دومین ويژگی پیشوای حق «اَلْقَائِمُ بِالْقِسْطِ؛[۵] قیام کننده بر اساس قسط و عدل» است. تقسیم ناعادلانه بیت المال از آشکارترین بی‌عدالتی‌های دولت بنی‌امیه بود. بر خلاف سیره پیامبر که بیت المال باید به طور مساوی میان مسلمانان تقسیم می‌شد، از زمان خلیفه دوم این سنت از بین رفت و در دوران بنی‌امیه به اوج بی عدالتی رسید.[۶] در مقابل امام علی علیهالسلام اجازه نداد، ذره‌ای بیش از سهم از بیت المال حتی در اختیار برادرش عقیل قرار گیرد.[۷]
سه) پایبندی به دین حق
ویژگی دیگر امام حق «اَلدَّائِنُ بِدِينِ اَلْحَقِّ؛[۸] پایبندی به دین حق»است. یزید بن معاویه به طور کامل دین اسلام را کنار گذاشته بود و ابایی نیز از آشکار شدن بی‌دینی خود نداشت. او نماز نمی‌خواند و دائم الخمر بود.[۹]
چهار) وقف راه خدا بودن
آخرین ویژگی که امام حسین علیهالسلام بیان می‌کنند، «اَلْحَابِسُ نَفْسَهُ عَلَى ذَاتِ اَللَّهِ؛[۱۰] وقف راه خدا بودن.» بی‌گمان امام حسین علیهالسلام تبلور روشنی از وقف در راه خدا است. کسی که نه تنها خود، بلکه تمام خانواده و فرزندان خویش را نیز در راه دین الهی به خطر انداخت و در مسیر خداوند از هیچ چیز فروگذار نکرد.
شکی نیست که یزید بویی از این چهار ویژگی نبرده و حضرت کامل‌ترین و بالاترین مصداق این صفات بودند. امام حسین علیه السلام با بیان این چهار ویژگی در انتهای نامه به کوفیان، حجت را بر آن‌ها تمام می‌کنند که مبادا کس دیگری را به عنوان امام و پیشوای خود انتخاب کنند و از مسیر الهی خارج شوند، اما متاسفانه کوفیان از یاری امام سر باز زدند و امام حق تنها و بی‌یاور به شهادت رسید.
پی‌نوشت
[۱] الارشاد، ج۲، ص۳۸.
[۲] نهج السعادة، ج۳، ص۲۹۱.
[۳] الارشاد، ج۲، ص۳۹.
[۴] کافی، ج۱، ص۲۹۴.
[۵] الارشاد، ج۲، ص۳۹.
[۶] فقر مسلمانان در زمان امام علی علیهالسلام
[۷] نهج‌البلاغه (صبحی صالح)، خبطه ۲۲۴، ص۳۴۶.
[۸] الارشاد، ج۲، ص۳۹.
[۹] البدایة و النهایة، ج۸، ص۲۵۹. سیر اعلام النبلاء، ج۵، ص۶.
[۱۰] همان.