آیات بیان کننده احکام عمومی هستند و برای هدایت تمام انسان‌ها نازل شده‌اند، نمی‌توان از حرام اعلام کردن کارهای زشت و پلید نتیجه گرفت که حتماً افراد زمان نزول قرآن مبتلا به آن اعمال بوده‌اند.
دین اسلام، دینی جهانی و جاودانه است؛ یعنی راه هدایت را تا پایان تاریخ بیان نموده و نیاز به فرستادن پیامبر جدید و دین جدید وجود ندارد.[1] مخاطب دین اسلام نیز منحصر به منطقه جغرافیایی یا قومیت خاصی نیست بلکه همه انسان‌ها در همه زمان‌ها مخاطب دین اسلام هستند. با این مقدمه می‌توان فهمید که وقتی خداوند در آیات قرآن، انسان‌ها را از اعمال شنیع و زشت مثل لواط، شرب خمر و ازدواج با محارم نهی می‌کند، یعنی همه انسان‌ها در همه زمان‌ها باید از این اعمال بپرهیزند.
اگر کسی ادعا کند که مخاطبان قرآن همگی اهل این گناهان بوده‌اند و برای همین قرآن از آن‌ها نهی کرده است، پاسخ شما چیست؟ آیا این ادعا را می‌پذیرید؟ به نظر می‌آید این برداشت اشتباه باشد، برای روشن شدن اشتباهات این برداشت نکاتی چند بیان می‌شوند:
1. اگر بشود از نهی مسلمانان از ازدواج با محارم برداشت کرد که پدرانشان همگی اهل این کار بوده‌اند، پس می‌توان ارتباط با محارم را به تمام زرتشتیان، یهودیان و مسیحیان نسبت داد؛ زیرا در کتاب مقدس این ادیان نیز محارم و نامحرم بیان‌شده است و از همخوابی و ازدواج با محارم نهی شده است.[2] یا آیاتی از قرآن نیز مردم را از خوردن خون و مردار نهی کرده است،[3] آیا می‌شود نتیجه گرفت در آنجا خوردن خون رایج بوده است؟!
2. شأن نزول آیه 23 سوره نساء[4] که به بیان محارم پرداخته، نشان می‌دهد که آیه در آن برهه زمانی، درصدد این بوده که علاوه بر بیان افرادی که نمی‌توان با آن‌ها ازدواج کرد، نشان دهد که ازدواج با همسر پسرخوانده اشکال ندارد، زیرا بر خلاف اعتقاد جاهلیت، همسر پسرخوانده، واقعاً عروس شخص نیست. در شأن نزول آیه آمده است: «آیه ۲۳ سوره نساء درزمانی نازل شد که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله با زینب بنت جحش، همسرِ زید بن حارثه (پسرخوانده خود) پس از شهادت او در جنگ موته، ازدواج کرد و مشرکان به نجوا و گفت‌وشنود پرداختند».[5] پس آیه در حقیقت می‌فرماید غیر از موارد مذکور، موارد دیگر حلال است و نه تنها ازدواج با محارم را در آن دوران نفی می‌کند؛ بلکه نشان‌دهنده آن است که در دوره جاهلیت ازدواج با همسر پسر خوانده را در حکم ازدواج با عروس(محارم) می‌پنداشتند که آیه درصدد رد این رسم سخت‌گیرانه جاهلی بوده است.
3. در آیه23 سوره نساء این‌گونه آمده است که: «حرام شده است بر شما، مادرانتان و دختران و خواهران و عمه‌ها و خاله‌ها و دختران برادر و دختران خواهر شما و مادرانی که شما را شیر داده‌اند و خواهران رضاعی شما و مادران همسرانتان و دختران همسرتان که در دامان شما پرورش‌یافته‌اند از همسرانی که با آن‌ها آمیزش جنسی داشته‌اید و چنانچه با آن‌ها آمیزش جنسی نداشته‌اید، (دختران آن‌ها) برای شما مانعی ندارد و (همچنین) همسرهای پسرانتان که از نسل شما هستند (نه پسرخوانده‌ها) و (نیز حرام است بر شما) جمع میان دو خواهر کنید؛ مگر آنچه درگذشته واقع‌شده؛ چراکه خداوند، آمرزنده و مهربان است». منظور آیه این است که این موارد حرام است، مگر آنچه درگذشته واقع‌شده است؟ یا منظور این است که ازدواج با دو خواهر حرام است مگر مواردی که قبلاً انجام‌شده است؟ مفسران احتمال دوم را قوی دانسته‌اند؛[6] زیرا با متن آیه سازگار است و ازدواج با دو خواهر در میان آنان وجود داشته است.[7]
4. داستان ازدواج جناب عبدالله با آمنه علیهماالسلام[8] و ازدواج پیامبر مکرم اسلام صلی‌الله‌علیه‌و‌آله با حضرت خدیجه[9] نشان می‌دهد رسم ازدواج در آن زمان به چه صورت بوده است. در بنی‌هاشم و در قریش حتی یک مورد ازدواج با محارم را نیافتیم که گزارش‌شده باشد.
بنابر این آیات قرآن کریم برای عموم انسان‌ها در همه زمان‌ها قوانین را بیان می‌کنند و نمی‌توان از بیانات قرآنی، فساد و گناه را به قبیله یا مردمی خاص نسبت داد.
پی‌نوشت:
[1]. سوره احزاب، آیه40.
[2]. اندیشه برتر، محرم و نامحرم در ادیان پیشین: https://btid.org/fa/news/225130.
[3]. سوره مائده، آیه3.
[4]. «حُرِّمَتْ عَلَيْكُمْ أُمَّهَاتُكُمْ وَبَنَاتُكُمْ وَأَخَوَاتُكُمْ وَعَمَّاتُكُمْ وَخَالَاتُكُمْ وَبَنَاتُ الْأَخِ وَبَنَاتُ الْأُخْتِ وَأُمَّهَاتُكُمُ اللَّاتِي أَرْضَعْنَكُمْ وَأَخَوَاتُكُمْ مِنَ الرَّضَاعَةِ وَأُمَّهَاتُ نِسَائِكُمْ وَرَبَائِبُكُمُ اللَّاتِي فِي حُجُورِكُمْ مِنْ نِسَائِكُمُ اللَّاتِي دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَإِنْ لَمْ تَكُونُوا دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ وَحَلَائِلُ أَبْنَائِكُمُ الَّذِينَ مِنْ أَصْلَابِكُمْ وَأَنْ تَجْمَعُوا بَيْنَ الْأُخْتَيْنِ إِلَّا مَا قَدْ سَلَفَ ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ غَفُورًا رَحِيمًا».
[5]. طبری، محمد بن جریر، جامع البیان، ج8، صص149-150.
[6]. طباطبایی، محمدحسین، المیزان، چ اول، منشورات اسماعیلیان، ج۴، ص۲۶۶.
[7]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۳، ص۳۳۱.
[8]. دانشنامه اسلامی، ازدواج عبدالله با آمنه: https://b2n.ir/g53169.
[9]. واقدی، ابن سعد، طبقات الکبری، چ اول، 1410ق، دارالکتب العلمیه، ج1، ص105.