برخی اوقات شرایط زمانه موجب استیصال و ناامیدی انسان می‌شود. در چنین شرایطی فرهنگ اسلامی به امیدواری نسبت به رحمت الهی توصیه می‌کند.
از بزرگ‌ترين نعمت‌های خداوند تبارک و تعالی، مسئله امید است. امید باعث تحریک انسان به تلاش بیشتر برای رسیدن به آمال و آرزوهایش می‌شود. امید، تضمین‌کننده رشد، تکامل و پیشرفت جوامع بشری است .
امیدواری به آینده، از مهم‌ترین ضروریات جوامع اسلامی، به‌ویژه ایران اسلامی است. برخی اوقات شرایط زمانه موجب استیصال و ناامیدی انسان می‌شود؛ در چنین شرایطی فرهنگ اسلامی به امیدواری نسبت به رحمت الهی توصیه می‌کند. ازاین‌رو مولانا این‌چنین می‌سراید:
گر هیچ نشانه نیست اندر وادی بسیار امیدهاست در نومیدی
ای دل مبر امید که در روضه جان خرما دهی، ار نیز درخت بیدی[1]
امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام در این باره کلام امیدبخشی دارد: «كُنْ لِمَا لاَ تَرْجُو أَرْجَى مِنْكَ لِمَا تَرْجُو فَإِنَّ مُوسَى بْنَ عِمْرَانَ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ خَرَجَ يَقْتَبِسُ لِأَهْلِهِ نَاراً فَكَلَّمَهُ اَللهُ عَزَّ وَ جَلَّ فَرَجَعَ نَبِيّاً وَ خَرَجَتْ مَلِكَةُ سَبَإٍ فَأَسْلَمَتْ مَعَ سُلَيْمَانَ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ وَ خَرَجَ سَحَرَةُ فِرْعَوْنَ يَطْلُبُونَ اَلْعِزَّةَ لِفِرْعَوْنَ فَرَجَعُوا مُؤْمِنِينَ»؛[2] «به آنچه اميدش را ندارى اميدوارتر باش از آنچه بدان اميد دارى؛ زيرا موسى بن عمران علیه‌السلام رفت كه براى خانواده‌اش آتش برگيرد، اما [در آنجا] خداوند عزوجل با او به سخن در آمد و او پيامبر برگشت. ملكه سبأ نيز از كشور خود بيرون آمد، اما به دست سليمان علیه‌السلام مسلمان شد؛ و جادوگران فرعون براى تقويت قدرت فرعون بيرون آمدند، اما [به خدا] ايمان آوردند و برگشتند».
پی‌نوشت:
[1]. مولانا، دیوان شمس، رباعیات، رباعی شماره ۱۹۳۱.
[2]. من لا يحضره الفقيه، ج۴، ص۳۹۹.