بهترین شغل، برترین فرد

در عرف مردم وقتی فرزندی ادعای بزرگ شدن و استقلال می‌کند، پدر و مادر در پاسخ او می‌گویند: «هر چه قدر هم که بزرگ بشی، بچه پدر و مادرت هستی». دانش‌آموز هم هر چه قدر مقام بالاتری داشته باشد، همچنان وامدار معلم خویش است که الفبا را به او یاد داده است، همچنان که امیرالمؤمنین علیه‌السلام در حدیث نورانی بیان می‌فرمایند: «قُمْ عَنْ مَجْلِسِکَ لاِبیکَ وَمُعَلِّمِکَ وَلَوْ کُنْتَ اَمیرا»؛[1] «به‌پاس گرامی داشت پدر و معلم خود به پا خیز! گرچه پادشاه باشی».

جایگاه یک معلم قدرت نفوذ به او می‌دهد؛ زیرا دانش‌آموز دریچه‌های یادگیری خود را برای فهم مطالب معلم آماده پذیرش کرده است، به همین خاطر نفوذ معلم بر دانش‌آموز، نقش مهمی در رشد فکری و روانی او ایفا می‌کند، این تأثیرپذیری به شیوه‌های مختلف مانند: تقلید، الگوسازی و گاهی اوقات همانندسازی از معلم در دانش‌آموز بروز می‌کند. ازاین‌رو می‌توان بیان کرد معلمان نقش تأثیرگذار و انکارناپذیر در تربیت دینی و اخلاقی دانش آموزان دارند. به خاطر همین علت، انتظار می‌رود معلمان بیشتر از هر قشر دیگر بر روی ایمان و اعتقاد فرزندان این مرزوبوم تلاش کنند. وضعیت کنونی مدارس در حد مطلوب نیست و باید تلاش‌های روزافزون توسط معلمین عزیز در این زمینه صورت بگیرد.

البته‌ این تأثیرپذیری نیز زمانی به ثمر می‌نشیند که دانش‌آموز اشتیاق کافی را در فراگیری علوم معلم داشته باشد و به مطالب استاد خود گوش فرا دهد و ازجمله حقوق معلم به شمار می‌رود. امام سجاد علیه‌السلام می‌فرمایند: «حَقُّ سائِسِکَ بِالْعِلْمِ، حُسْنُ الاْسْتِماعِ اِلَیْهِ»؛[2] «حق آموزگار تو این است که به نیکویی سخنانش را گوش کنی».

با دقت در مبانی اسلامی، به ارزش کار معلم پی می‌بریم. اگر یک معلم اعتقاد فاسد دانش آموزی را اصلاح کند، برتر و فراتر از این است که یک شخص را از قتل نجات بدهد در این راستا امام حسین علیه‌السلام به یکی از همراهان خود می‌فرمایند: «کدام‌یک از دو کار را بیشتر دوست داری: مرد ستمگری می‌خواهد فرد ناتوانی را به قتل برساند و تو او را یاری می‌کنی و از دست ظالم نجات می‌دهی و یا اینکه فرد دگراندیشی که اعتقادات فاسد دارد و می‌خواهد یکی از شیعیان ما را که توانایی دفاع فکری و عقیدتی از باورهای خود ندارد، گمراه کند و تو دری از علم و معرفت به روی او می‌گشایی و آن مستضعف فکری را یاری می‌کنی و در مقابل هجوم فرهنگی و عقیدتی تجهیزش می‌نمایی و او با دلایل محکم و منطقی بر دشمن عقیدتی خود پیروز می‌شود؟» آنگاه حضرت در ادامه فرمود: «این ناتوان فکری را یاری‌کردن بهتر است؛ چراکه خداوند متعال فرموده: «وَمَنْ أَحْیَاهَا فَکَأَنَّمَآ أَحْیَا النَّاسَ جَمِیعًا»؛ «هر کس فردی را زنده کند، مثل این است که تمام مردم را زنده کرده است.» یعنی اینکه از کفر به سوی ایمان راهنمایی و ارشادش نماید».[3]

با توجه به مطالبی که بیان شد و ارزش کار معلم مشخص گردید، معلم و استادی را معرفی می‌کنیم که در عرصه گیتی بدون این‌که خودش کلاسی رفته باشد و کسی او را تعلیم بدهد، بهترین وبرترین معلم، شناخته می‌شود و تمام بشریت را وام‌دار خودکرده است و او کسی جز خاتم رسولان الهی، پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله نیست.
امیرالمؤمنین در مورد بهترین معلم زندگی بشریت این‌چنین به امام حسن علیه‌السلام وصیت می‌نمایند: «وَ اعْلَمْ يَا بُنَيَّ أَنَّ أَحَداً لَمْ يُنْبِئْ عَنِ اللهِ سُبْحَانَهُ كَمَا أَنْبَأَ عَنْهُ الرَّسُولُ فَارْضَ بِهِ رَائِداً وَ إِلَى النَّجَاةِ قَائِداً»؛[4] «و بدان اى فرزند عزيز كه احدى خبر نداده از خداوند، بدانسان كه پيامبر صلی‌الله‌عليه‌وآله خبر داده؛ پس به پيشرو بودن او در مسير زندگى و رهبرى او به سرمنزل سعادت، خشنود باش».

پی‌نوشت:
[1]. التميمي الآمدي، غرر الحكم و دررالكلم، دار الكتاب الإسلامي‌، ص136.
[2]. علامه مجلسی، بحارالأنوار، دارالوفاء، ج2، ص42.
[3]. همان، ص9.
[4]. نهج البلاغه، نامه 31.