اعتقاد شیعیان بر این است که امامان علیهم‌السلام مخلوق پروردگار بوده و خداوند آنان را به دلیل علم، قدرت و آبرویی که دارند، واسطه فیض خویش قرار داده است.
تنها دین بر حق و بنیادین، دین اسلام است که خداوند آن را با دو دستگیره محکم قرآن و اهل‌بیت علیهم‌السلام، توسط پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله نازل کرده است.[1] برخی برای دورکردن مردم از ولایت امیرالمؤمنین علیهم‌السلام، شیعه را متهم به شرک می‌کنند و در این میان به آیاتی تمسک می‌کنند که خطاب آنها به مشرکان و بت‌پرستان است.
اعتقاد شیعیان در توحید و امامت
قبل از ورود به بحث، توجه به دو نکته ضروری است:
یک. اعتقاد شیعیان بر توحید و خداپرستی است؛ پس هر چیزی غیر از خدا، قابل پرستش نخواهد بود و هر کسی غیر از خدا را پرستش کند، مشرک است.[2]
دو. شیعیان هرگز امیرالمؤمنین علیه‌السلام را پرستش نمی‌کنند و او را همانند پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، بنده خدا می‌دانند. امام حسن عسکری علیه‌السلام در مورد امامان شیعه می‌فرماید: «أَنَّا عِبَادُ اللَّهِ مَخْلُوقُونَ مَرْبُوبُونَ- نَأْتَمِرُ لَهُ فِيمَا أَمَرَنَا، وَ نَنْزَجِرُ عَمَّا زَجَرَنَا، وَ نَعْبُدُهُ مِنْ حَيْثُ يُرِيدُهُ مِنَّا»؛[3] «ما [اهل‌بیت] بندگان خدا هستیم، آفریده شده و پرورش یافته اوییم، فرمان‌بردار خدا هستیم، در آنچه ما را امر می‌کند و از آنچه نهی می‌کند خودداری می‌کنیم و همانطور که می‌خواهد او را عبادت می‌کنیم».
بررسی دو آیه مورد استناد وهابیت
برخی از اهل‌تسنن با تمسک به دو آیه زیر، شیعه را متهم به شرک می‌کنند.
یک. پرستش غیرخدا شرک است: «إِنَّ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ عِبَادٌ أَمْثَالُكُمْ»؛[4] «یقیناً کسانی را که به جای خدا می‌پرستید، بندگان و مملوکانی ناتوانْ، چون شما هستند».
جواب: در این آیه، کلمه «تدعون» به معنای عبادت است؛ زیرا به گفته مفسرین، سیاق این آیات در مورد بت‌پرستان و شرک در عبادت است و این آیه نیز شرک در عبادت و پرستش غیر خدا را منطقی سفیهانه معرفی می‌کند و در ادامه، ادله بت‌پرستان را ابطال می‌کند[5] و حال آنکه شیعیان دوازده امامی، تنها خدا را عبادت می‌کنند.
دو. خواندن غیرخدا گمراهی است: «وَ مَنْ أَضَلُّ مِمَّنْ يَدْعُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ مَنْ لا يَسْتَجِيبُ لَهُ إِلى يَوْمِ الْقِيامَةِ وَ هُمْ عَنْ دُعائِهِمْ غافِلُونَ»؛[6] «چه کسی گمراه‌تر است از آن کسی که معبودی غیر خدا را می‌خواند که تا قیامت هم به او پاسخ نمی‌گوید و از خواندن آنها بی‌خبر است».
جواب: در این آیه نیز «تدعوا» به معنای عبادت است؛ زیرا در آیه بعد، سخن از «عبادت» است: «وَإِذَا حُشِرَ النَّاسُ كَانُوا لَهُمْ أَعْدَاءً وَ كانُوا بِعِبادَتِهِمْ كافِرين»؛[7] «و هنگامی که مردم محشور می‌شوند، معبودهای آنها دشمنانشان خواهند بود؛ حتی عبادت آنها را انکار می‌کنند»؛ علاوه بر اینکه سیاق آیات در مورد عبادت است.[8]
آری! پرستش غیرخدا کار بت‌پرستان و مشرکان است و همانگونه که گذشت، شیعه هرگز غیر از خدا را نمی‌پرستد.
دعوت به معنای خواندن
بر فرض اینکه «تدعوا» به معنای «خواندن» باشد، باز شیعیانی که امامان را می‌خوانند و از آنها درخواست کمک می‌کنند، به چند دلیل، مشرک نخواهند بود:
یک. هر نوع «خواندن و درخواستی» شرک نیست؛ زیرا خواندن و درخواستی شرک است که امام را مستقل و جدای از خدا، همراه با اعتقاد به ربوبیت و الوهیت او بداند[9] و هرگز شیعه اعتقاد به ربوبیت یا الوهیت امامان ندارد.
دو. همانطور که فرزندی، پدر قدرتمندش را صدا می‌زند و از او یاری طلب می‌کند، شیعیان نیز امامان را می‌خوانند و از آنها کمک می‌خواهند؛ زیرا خدا به آنها قدرت، علم و آبروی بیشتری داده است.
سه. اگر هر نوع «خواندن و درخواستی» شرک باشد؛ لازمه‌اش این است که تمام انسان‌هایی که دیگران را برای کاری صدا می‌کنند نیز مشرک باشند!؟
بنابراین اهل‌بیت به‌خصوص امیرالمؤمنین علیه‌السلام، عبد و بنده خدا هستند و تا آخر عمر، خدا را عبادت کردند. از طرفی امیرالمؤمنین علیه‌السلام در محراب عبادت به شهادت رسید و شیعیان نیز با همین اوصاف او را می‌شناسند.
پی‌نوشت:
[1]. نیشابوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، داراحیاءالتراث العربی، بی‌تا، ج4، ص1874.
[2]. رک، صدوق، محمدبن علی، الاعتقادات، کنگره شیخ مفید، 1414ق، چاپ دوم، ج1، ص21.
[3]. تفسیرمنسوب به امام عسکری علیه السلام، مدرسه امام مهدی علیه‌السلام، 1409ق، چاپ اول، ص541.
[4]. اعراف: 194.
[5]. رک، مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، دارالکتب الاسلامیه، 1374ش، چاپ سی و دوم، ج7، ص56 و 57.
[6]. احقاف: 5.
[7]. همان: 6.
[8]. رک، مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، همان، ج21، ص301.
[9]. سبحانی، جعفر، منشور جاوید، مؤسسه امام صادق علیه‌السلام، قم، بی‌تا، ج10، ص333.