ولایت امیرالمؤمنین(ع)، دین معتدل

صفات امیرالمؤمنین علیه‌السلام، قابل احصا و شمارش نیست، بااین‌حال بسیاری از صفات حضرت در منابع و متون دینی وجود دارد. یکی از صفات حضرت در بیان امام هادی علیه‌السلام، «دِينَ‏ اللَّهِ‏ الْقَوِيمَ‏»؛[1] «دین معتدل و مستقیم خدا» است.

معناشناسی «دين قیّم»  
مراد از دین قیم، دین مستقيم و معتدل است که هيچ‌گونه افراط و تفريط، اختلاف، تناقض، تفاوت و کژى در آن وجود ندارد.[2]

امام رضا علیه‌السلام در توصیف آن فرمود: «الدِّينَ‏ الْقَيِّمَ‏ الَّذِي لَا يَقْبَلُ غَيْرَهُ»؛[3] «دین معتدل و مستحکم، دینی است که غیر از آن پذیرفته نمی‌شود».   

فطری بودن «دین قیّم»
قرآن کریم «دین قیّم» را به فطری بودن توصیف می‌کند: «فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنيفاً فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتي‏ فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْها لا تَبْديلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ»؛[4] «پس روی خود را متوجه آیین خالص پروردگار کن! این فطرتی است که خداوند، انسان‌ها را بر آن آفریده، دگرگونی در آفرینش الهی نیست، این همان آیین استوار است»؛ بنابراین دین قیم، مطابق فطری با سرشت انسان‌ها دارد.

نفی کننده شرک
شرک، ظلمی نابخشودنی است.[5] در مقابل خداوند «دین قیّم» را نفی‌کننده آن می‌داند: «أَمَرَ أَلاَّ تَعْبُدُوا إِلاَّ إِيَّاهُ ذلِكَ الدِّينُ الْقَيِّم‏»؛[6] «خداوند فرمان داده که غیر از او را نپرستید؛ این همان دین استوار است»؛ بنابراین دین قیّم با هرگونه شرکی در تضاد است.

مصداق روشن دین معتدل
قرآن کریم، بعد از بیان ماه‌های دوازده‌گانه، آنها را دین استوار و معتدل خوانده است: «إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنا عَشَرَ شَهْراً في‏ كِتابِ اللَّهِ... ذلِكَ الدِّينُ الْقَيِّم‏»؛[7] «تعداد ماه‌ها نزد خداوند در کتاب الهی، دوازده ماه است... این همان آیین ثابت و استوار است».

امام محمد باقر علیه‌السلام در تأویل این آیه فرمود: «شُهُورُهَا الِاثْنَا عَشَرَ مِنْ جَدِّي أَمِيرِالْمُؤْمِنِينَ إِلَى الْخَلَفِ الْمَهْدِيِّ مِنْ وُلْدِ الْحُسَيْنِ، اثْنَا عَشَرَ إِمَاماً»؛[8] «ماه‌های سال، دوازده عدد است که از جدم امیرالمؤمنین تا مهدی، از فرزندان حسین، دوازده امام ادامه دارند».

بازدارندگان مسیر ولایت  
آری! شیاطین جن و انس، همواره با آمیختن حق و باطل، دین را بر انسان، مشتبه می‌سازند تا سست‌ایمانان را با خود همراه کنند. بی‌تردید اهداف آنها از این همه نفوذ و هجمه، جلوگیری از تمسک به ولایت امیرالمؤمنین است: «وَ يَصُدَّهُمْ عَنِ الدِّينِ‏ الْقَيِّمِ‏»؛[9] «و آنها را از دین استوار باز می‌دارد».

بنابراین تمسک به ولایت امیرالمؤمنین علیه‌السلام، علاوه بر اینکه امری فطری است، انسان را از هرگونه شرک دور کرده و به عبادت خالصانه الهی راهنمایی می‌کند.

پی‌نوشت:
[1]. ابن‌مشهدی، محمدبن‌جعفر، المزار، دفترتبلیغات اسلامی، ص264.
[2]. فرهنگ‌نامه علوم قرآن، دفتر تبلیغات اسلامی، ج1، ص3913.
[3]. صدوق، محمدبن‌علی، عیون‌اخبارالرضا علیه‌السلام، نشرجهان، ج2، ص154.
[4]. روم: 30.
[5]. نساء: 48. 
[6]. یوسف: 40.
[7]. توبه: 36.
[8]. خصیبی، حسین‌بن‌حمدان، هدایةالکبری، نشر البلاغ، ص378.
[9]. صدوق، محمدبن‌علی، كمال‌الدين، اسلامیة، ج‏2، ص613.