برخلاف تصور توده مخاطبان از عبارت «ناقص العقل» که آن را به معنای بیعقل میدانند، احادیث اهلبیت علیهمالسلام توضیح دادهاند که این ویژگی به معنای محدودیت زنان در برخی حقوق است. بیتردید اگر ناقص العقل بودن زنان به معنای فقدان عقل بود، در اسلام، حق ملکیت برای آنان در نظر گرفته نمیشد.
![](https://btid.org/sites/default/files/media/image/2fewdzxczxcx.jpg)
یکی از روشهای ملحدان و دشمنان خدا برای تضعیف باور مؤمنان، انتخاب برخی از گزارههای دینی است که نیازمند توضیح و تبیین است. در این شرایط احتمال بدبین شدن توده مردم و مخاطبان ناآگاه بسیار زیاد میشود، اما اراده خدا بر آن است که نورش کامل گردد.
ناقص العقل بودن زنان در برخی از احادیث اسلامی مورد اشاره قرار گرفته و همین مسأله، دستمایه شبههافکنان شده است. آنان چنین القا میکنند که زن در نگاه اسلام پایینتر و پستتر از مردان است و چنین دین و آئینی که میان مرد و زن تبعیض قرار داده، سزاوار پیروی نیست.
پیش از پرداختن به پاسخ، باید مؤمنان و خداباوران به این نکته توجه کنند که اینگونه شبهات هیچگاه نمیتواند بر باورمندی آنان تاثیر منفی بگذارد؛ زیرا اعتقاد به خدای حکیم و آگاه و همچنین عصمت پیامبر و امامان علیهمالسلام، از اساسیترین باور مسلمانان است. ازاینرو، یک مؤمن خداباور اگر نتوانست مفهوم واضح و مقبولی از اینگونه احادیث بیابد، فهم و درک خویش را مورد تخطئه و سرزنش قرار میدهد، نه آنکه حقانیت اسلام عزیز برای او متزلزل گردد. دقیقاً بر خلاف ملحدان که عقل و فهم ناقص خویش را کامل فرض کرده و آن را در مرکز عالم هستی قرار میدهند و هر چیزی را با همان معیار سنجش میکنند.
بههر روی، برای پاسخ به این شبهه، چندین جهت باید مورد ملاحظه قرار گیرد. اگر دغدغه اصلی و واقعی ملحدان، برداشتن هرگونه تبعیض در دنیا است، تبعیضهای نژادی در کشورهای غربی مدعی آزادی بیداد میکند. در این کشورها رنگینپوستان چه زن و چه مرد با بیشترین ظلم و ستمها مواجه هستند و نه تنها ملحدان و دینستیزان در برابر این رفتارها سخنی نمیزنند؛ بلکه این کشورها و حکومتها را الگوی آزادیخواهی و عدالت معرفی میکنند.
«ناقص العقل» یک عبارت عربی و به معنای «کمبود در عقل و اندیشه» است. به نظر میرسد کسانی که ویژگی ناقص العقل در مورد زنان را یک ویژگی منفی بهشمار آوردهاند، گرفتار ترجمههای ناقص واژگان زبان عربی شدهاند؛ هرچند مفهوم نقصان و کاستی از عبارت «ناقص العقل» به ذهن میرسد، اما در احادیث مربوطه توضیح دادهاند که نمود و تاثیر این ویژگی برای زنان، در اموری مانند شهادتدادن، قضاوت، امامت و مانند آن ظاهر میشود.
با این حال، اگر منظور اهلبیت علیهمالسلام از عبارت «ناقص العقل» فقدان هرگونه اندیشه و تفکر برای زنان بود، باید نسبت به ملکیت زنان نیز حکم شریعت تفاوت میکرد؛ زیرا بر اساس قانون اسلام، زنان مانند مردان حق ملکیت دارند و هرگونه که بخواهند میتوانند با اموال خود رفتار کنند، اما این حکم اسلام نسبت به افراد «سفیه» که از عقل و تدبیر کافی برخوردار نیستند چه زن باشند و چه مرد، اجرا نمیشود و شارع مقدس اجازه نداده که شخص سفیه مستقیماً در اموال خود تصرف کند. پس اگر زنان در نگاه شارع همانند سفیه بوده و از عقل و تدبیر کافی برخوردار نبودند، هرگز حق ملکیت را برای جامعه زنان تجویز نمیکرد.