به وجود آمدن انسان و به سمت کمال حرکت کردن او موهبتی است که خداوند برایش مقرر کرده است. شایسته نیست با سوء اختیار خود در مسیر خلاف آن حرکت کرده و سپس شاکی بشویم که چرا خلق شده‌ایم.
برخی از سؤالات هستند که گاه‌وبی‌گاه و غالباً در دوران بلوغ برای انسان رخ داده و باعث کنجکاوی می‌شوند که واقعاً پاسخ آن‌ها چیست؟! یکی از سؤالات پرتکرار که غالباً نوجوانان می‌پرسند این است که چرا خدا مرا خلق کرده است؟! حتی وقتی تازه به بلوغ رسیده، با مشکلات زندگی روبه‌رو شده و کلافه می‌گردد با عصبانیت می‌گوید: خدا چرا مرا خلق کرده و به دنیا آورده من نمی‌خواهم در دنیا باشم و ...
در این مقاله بر آن هستیم که پاسخ این سؤال را در دو بخش بیان کنیم.
بخش اول
در مرحله اول بیان می‌کنیم که ما قبل از این‌که به دنیا بیاییم، وجود نداشته‌ایم تا بتوانیم اختیار داشته باشیم به دنیا بیاییم یا نیاییم، به عبارت روشن‌تر اختیار داشتن، فرع بر این است که دارای وجود باشیم بعد یک چیزی را اختیار کنیم. ازاین‌رو بحث داشتن اختیار یا نداشتن آن مربوط به زمان بعد از به دنیا آمدن ما است و ما نمی‌توانیم بگوییم من نمی‌خواستم به دنیا بیایم.
درنتیجه خلق شدن ما به‌صورت اجباری است که مطابق با اراده و خواست خالق ما، یعنی خداوند حکیم صورت گرفته است.
بخش دوم
در این بخش به این قسمت از سؤال می‌رسیم که هدف از خلقت موجودات و در رأس آن‌ها انسان چه چیزی بوده است؟!
مقدمه اول: همه ما انسان‌ها وقتی یک کاری را انجام می‌دهیم برای سود رساندن و یا رفع یک نیاز است؛ چون موجودی محدود و نیازمند هستیم؛ اما از آنجایی‌که خداوند موجودی بی‌نهایت و بی‌نیاز است همان‌طور که در کتب عقاید اثبات شده است، افعال او مانند خلق موجودات و ما انسان‌ها برای رفع نیازهایش نیست و دارای هر کمالی بوده و به چیزی نیاز ندارد.[1]
مقدمه دوم: خداوند متعال حکیم است، هر کاری که انجام می‌دهد، از روی حکمت است؛ یعنی خلق شدن ما که فعل خداوند است از روی حکمت بوده و بیهوده نیست.[2]
مقدمه سوم: وجود یافتن، یعنی خلق شدن و به وجود آمدن و به‌سوی کمال حرکت کردن، یک امر پسندیده است.[3]
مقدمه چهارم: خداوند حکیم، هدف از خلقت انسان را عبودیت معرفی نموده است، «وَمَا خَلَقۡتُ ٱلۡجِنَّ وَٱلۡإِنسَ إِلَّا لِيَعۡبُدُونِ»؛[4] «من جنّ و انس را نیافریدم جز براى این‌که مرا پرستش کنند».
نتیجه: با کنار هم گذاشتن این مقدمات نتیجه و پاسخ سؤال روشن می‌گردد که خداوند ما را به خاطر سود و زیان خود نیافریده است، چون کمال مطلق است و نیازی ندارد و ما را از روی حکمت و برای کمال خلق کرده است یعنی به کمال رسیدن نفعی است که خدا برای ما مقرر کرده است و این به کمال رسیدن در سایه عبادت محقق می‌شود.
ناگفته نماند که خدا این مسیر را برای ما مقرر کرده و ابزار لازم را نیز در اختیار ما قرار داده است و افرادی که خلاف این مسیر را می‌روند به خاطر سوء مدیریت و انتخاب غلط خودِ آن‌ها بوده و نقصی برای خداوند وارد نمی‌گردد.
پی‌نوشت:
[1]. ابراهیم، 8.
[2]. آیت‌الله مکارم، پیام قرآن، دارالکتب اسلامی، ج4، ص147.
[3]. محمود رجبی، انسان‌شناسی، موسسه امام، ص155.
[4]. ذاریات، 56.