در نگاه امام حسین علیه‌السلام، خداشناسی آنگاه در مسیر صحیح قرار می‌گیرد که هر کسی به شناخت امام زمان خویش اقدام کند. همچنین باور به «بداء» یکی از اصول باورهای شیعی است که سیدالشهدا علیه‌السلام بر آن تأکید کرده‌اند.
احادیث فراوان و گویا در منابع شیعه و اهل‌تسنن نشان می‌دهد که ریشه عشق و محبت تمام پیامبران الهی و همچنین ائمه علیهم‌السلام به امام حسین علیه‌السلام، به دلیل ریخته شدن خون مقدس آن حضرت در مسیر جلب رضایت الهی و حفظ دین خدا است.[1] عشق و محبت شیعیان به امام حسین علیه‌السلام نیز به همین دلیل است، گرچه کتاب‌های حدیثی و صفحات تاریخ، مناقب و فضیلت‌های آن حضرت را پیش از واقعه عاشورا به ثبت رسانده‌اند.
با فرا رسیدن ماه محرم و برگزاری مجالس و هیئت‌های عزاداری، افزون بر آنکه شیعیان با اشک و گریه بر غم امام حسین علیه‌السلام، آمرزش و غفران الهی را درخواست می‌کنند، بیش از پیش با معارف حسینی آشنا می‌شوند، اما بر خلاف ادعای دشمنان اهل‌بیت، معارف حسینی به بازخوانی واقعه عاشورا و مصیبت آن امام شهید در کربلا منحصر نیست و در تمام زندگانی و سخنان سیدالشهدا علیه‌السلام می‌توان اصول و باورهای اصیل اسلامی را یافت.[2]
در ادامه به دو نمونه از آنها اشاره می‌شود:
توحید و خداپرستی
سرتاسر دعایی که امام حسین علیه‌السلام در روز عرفه خواندند، درس خداشناسی و توحید است.[3] نکته مهمی که آن حضرت در رابطه با توحید بیان کرده‌اند، درهم‌تنیدگی میان شناخت خدا و شناخت امام معصوم علیه‌السلام است. امام حسین علیه‌السلام در پاسخ به این پرسش در مورد چیستی معرفت خدا، فرمودند: «معرفت حقیقی خدا آن است که مردم در هر زمان، امام و پیشوای خود را بشناسند و از او پیروی کنند».[4]
باور به بداء
«بداء» به‌معنای تغییر سرنوشت انسان‌ها بر اساس رفتار و اعمال آنها است که توسط خدا صورت می‌گیرد.[5] این باور دینی بر گرفته از آیات و احادیث فراوان است و یکی اساسی‌ترین باورهای شیعه می‌باشد. در سخنان امام حسین علیه‌السلام نیز به این نکته مهم اشاره شده که فرمود: «به خدا قسم، اگر یک آیه در قرآن نبود، بی‌تردید شما را از آنچه که تا قیامت واقع می‌شود، آگاه می‌ساختم»، سپس امام علیه‌السلام این آیه را تلاوت فرمود که به مسئله بداء مربوط است: «يَمْحُوا اللَّهُ ما يَشاءُ وَ يُثْبِتُ وَ عِنْدَهُ أُمُّ الْكِتاب»؛[6] «خدا آنچه را بخواهد محو می‌كند و آنچه را بخواهد ثبت می‌کند و كتاب اصلى در نزد او است».[7]
پی‌نوشت:
[1]. ابن‌قولویه، جعفر، كامل الزيارات، ص64، دار المرتضویة ؛ خوارزمی، احمد، مقتل الحسین علیه‌السلام، ج2، ص194، انوار الهدی.
[2]. العبادی، علی، اصول العقیدة فی النص الحسینی، ص15، وارث الانبیاء.
[3]. ابن‌طاوس، علی، إقبال الأعمال، ج1، ص339، الاسلامیة.
[4]. صدوق، محمد، علل الشرائع، ج1، ص9، داوری.
[5]. سبحانی، جعفر، سيماى عقائد شيعه، ص284، مشعر، ترجمه جواد محدثی.
[6]. رعد، 39.
[7]. حمیری، عبدالله، قرب الاسناد، ص354، آل‌البیت علیهم‌السلام.