چکیده: صدّیق کسی است که آن چه را می‌اندیشد و می‌گوید، صادقانه در عمل آن را نشان دهد. هر چه این صدق بیشتر باشد، ارزش انسان بیشتر است؛ می‌شود صدّیق، این بزرگوار صدّیقه کبری است. این صدیق بودن به بندگی خداست.
یکی از القاب حضرت فاطمه (علیها السلام) لقب «صدّیقه» است. این واژه که صیغه مبالغه است، به معنای بسیار راستگو می‌باشد.[1] در قرآن کریم از حضرت ابراهیم و ادریس (علیهما السلام) و حضرت مریم (علیها السلام) با لقب «صدّیق» و «صدّیقه» یاد شده است.
«وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ إِبْراهيمَ إِنَّهُ كانَ صِدِّيقاً نَبِيًّا [مریم/41] و در اين كتاب، [سرگذشتِ] ابراهيم را ياد كن، به راستى او بسيار راستگو و پيامبر بود».
«وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ إِدْريسَ إِنَّهُ كانَ صِدِّيقاً نَبِيًّا [مریم/56] و در اين كتاب، [سرگذشتِ] ادريس را ياد كن، كه او بسيار راستگو و پيامبر بود».
«مَا الْمَسيحُ ابْنُ مَرْيَمَ إِلاَّ رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ وَ أُمُّهُ صِدِّيقَة...[مائده/75] مسيح، فرزند مريم جز فرستادهاى [از سوى خدا] نيست كه پيش از او هم فرستادگانى گذشتهاند. و مادرش زن بسيار راستگویی بود...».
بنابر قرآن کریم، صدّیقان یکی از چهار گروهی هستند که از نعمت ویژه الهی برخوردارند. «وَ مَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَ الرَّسُولَ فَأُولئِكَ مَعَ الَّذينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ وَ الصِّدِّيقينَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحينَ وَ حَسُنَ أُولئِكَ رَفيقا [نساء/69] و كسانى كه از خدا و پيامبر اطاعت كنند، در زمره كسانى از پيامبران و صدّيقان و شهيدان و شايستگان خواهند بود كه خدا به آنان نعمت [ايمان، اخلاق و عمل صالح] داده و اينان نيكو رفيقانى هستند».
کاربرد این واژه برای انبیاء و اولیای خاص الهی، حکایت از نوعی فضیلت بسیار بزرگ و ارزش خاص مقام «صدّیق» پیش حق تعالی دارد.
در روایات بسیاری از حضرت زهرا (علیها السلام) با این لقب یاد شده است. از جمله در حدیثی امام موسی بن جعفر (علیه السلام) می‌فرمایند: «إِنَّ فَاطِمَةَ (عليها السلام) صِدِّيقَةٌ شَهِيدَة... [2] به درستی که فاطمه (علیها السلام) صدیقه شهیده است».
ملقب شدن حضرت، به این لقب بدان جهت بود که فاطمه زهرا (علیها السلام) در تمام این مدت عمر کوتاهشان، صداقت در گفتار، رفتار، عمل و اندیشه را در حد اعلا واجد بودند و با تمام وجود در مسیر حق و بندگی گام بر می‌داشتند.
مقام معظم رهبری در مقام صدیّقه بودن حضرت زهرا (علیها السلام) می‌فرمایند: «صدّیق کسی است که آن چه را می‌اندیشد و می‌گوید، صادقانه در عمل آن را نشان دهد. هر چه این صدق بیشتر باشد، ارزش انسان بیشتر است؛ می‌شود صدّیق... این بزرگوار صدّیقه کبری است؛ یعنی برترین زن صدیق. این صدیق بودن به بندگی خداست. اگر بندگی خدا نمی‌کرد، صدّیقه کبری نمی‌شد. اساس، بندگی خداست».[3]
همین امر است که باعث می‌گردد عصمت آن حضرت رقم بخورد. چنان‌چه مرحوم علامه مجلسی «صدّیقه» را به «معصومه» معنا کرده است.[4]
بنابراین مقام «صدّیقه» بودن حضرت، مقام معنوی بسیار والایی است که در اثر عبودیت و بندگی مطلق باری تعالی نصیبش گردید.
....................................................
پی‌نوشت:
[1] .ابن منظور، محمد بن مکرم (م.711ق.)، لسان العرب، ج10، ص194، دار الفكر للطباعة و النشر و التوزيع- دار صادر، بيروت1414 ق.
[2] .كافي(ط- دار الحديث)، كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، ج2، ص489، دار الحديث، قم، ق1429.
[3] .دفتر حفظ و نشر آثار آیت الله العظمی خامنه‌ای.
[4] .مجلسی، محمد باقر، جلاء العیون، ص162، انتشارات سرور، قم، 1376ق.