مراقب واردات چشم خود باشیم

یکی از اعضای پر کارکربرد و کلیدی در بدن ما چشم است. همه هم به خوبی می دانیم که همه اعضای ما یک امانت الهی هستند و ما باید در قبال نوع استفاده از آن، پاسخ گوی خداوند باشیم و برای همین امام سجاد (علیه السلام) در کتاب رساله حقوق، برای این عضو هم حقوقی را شمردند.
چشم ما معمولا حجم زیادی از اطلاعات را برای مغز ما ارسال می کند، که بیشتر این اطلاعات یا برای ما تکراری است و یا اینکه اصلا برای ما علم آور نیست.
البته این نگاه ما به دریافت های چشم ما است. اما امام کاظم (علیه السلام) در کلامی هربار این مطلب را نقد کرده اند، ایشان فرمودند:
«مَا مِنْ شَيْ‏ءٍ تَرَاهُ عَيْنُكَ إِلَّا وَ فِيهِ‏ مَوْعِظَة [1] هیچ چیزی نیست که چشم تو آن را ببیند و در آن موعظه ای نباشد»
قطعا چند اشکال در دید ما به اشیاء پیرامون ما وجود دارد که این موعظه و درس آموزی برای ما کمتر اتفاق نمی افتد.
1- عادت به مسائل پیرامونی
همه می دانیم که هم عادت خوب داریم و هم بد، که در مسائل عبادی و تربیتی عادت خوب بسیار سفارش شده است. برای همین ترک عادت به قول معروف موجب مرض است و روایت هم داریم که رسول خدا (صلی الله و علیه و آله) می فرمایند:
«َرَدُّ الْمُعْتَادِ عَنْ عَادَتِهِ كَالْمُعْجِزِ [2] برگرداندن معتاد از عادتش، شبیه به معجزه است» یعنی ما اگر گرفتار یک خصلت بد باشیم، برگشتن به خوبی و رهایی از این خصلت بسیار زمان بر است.
در مسئله عدم توجه به واردات چشم، معمولا ما گرفتار عادت هستیم و مثلا پدر و مادر که روایت داریم نگاه به انها عبادت هست را، کمتر با این دید می بینیم.
بهتر از نگاهمان به همه مسائل کمی منطبق با روایت و دستورات باشد تا بیشتر از نعمت های خدا بهره ببریم.

2- نگاه به موارد غیر ضروری
یکی دیگر از مشکلات ما در عدم دریافت موعظه با نگاه به اشیاء، بحث نگاه های نهی شده و حرام در روایات است. به عنوان مثال امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
«هر نگاهی که در آن پند آموزی در آن نباشد، لهو است» [3] خوب ببینیم با این دستور چه مقدار از نگاه های ما کم می شود. یا دستوراتی که ما را از نگاه به نامحرم (به جز ضرورت) نهی می کند. 
امیر المونین (علیه السلام) فرمودند: «نگاه اول از آنِ توست، نگاه دوم به زيان توست نه به سود تو و نگاه سوم مايه هلاكت است» [4] حال اگر به عقل ما و خواسته ما باشد، فکر می کنیم به هر مقدار و میزان می توانیم به نامحرم نگاه کنیم، و این در حالی است که شرع مقدس این حال ما را پیش بینی کرده و این شرایط را برای ما ترسیم کرده اند. امروز بسیاری از مشکلات خانوادگی به خاطر عدم توجه به این دستور دین درباره مراقبت از چشم می باشد.

3- نگاه دقیق به مسائل ساده
«در اتاق نشسته بودم كه از سوراخ شيشه شکسته‌ای زنبورى به درون آمد و سپس پروازهاى اكتشافى را شروع كرد و بعد هم براى بازگشت آماده شد، اما به هر طرف كه مى‏ رفت با شكست روبه‏ رو مى‏ گرديد. به شيشه مى‏ خورد و به زمين مى‏ افتاد تا اين كه ضربه‏ ى كفشى راحتش كرد.
اين درس من بود كه هنگام گرفتارى خود را به هر طرف نكوبم، بلكه به راه بازگشت فكر كنم و آن را بيابم و خود را خلاص كنم».[5]
این یک برداشت ساده مرحوم صفایی از تصویری است که معمولا برای ما بار ها اتفاق افتاده است، ولی ما با این دید به آن توجه نکردیم. ان شاء الله با توجه به این کلام معصوم بیشتر و دقیق تر نسبت به مسائل اطراف خود داشته باشیم وبا این روش به کسب معرفت در مسیر بندگی بپردازیم.

مطالعه بیشتر: حق چشم ، راه کنترل چشم و نگاه نکردن به نامحرم .

----------------------------------------------------
پی نوشت: 
[1]. الأمالي، نويسنده: ابن بابويه، محمد بن على‏، تاريخ وفات مؤلف: 381 ق‏، محقق / مصحح: ندارد، موضوع: گوناگون‏، زبان: عربى‏، تعداد جلد: 1، ناشر: كتابچى‏، مكان چاپ: تهران‏، ص 509.
[2]. تحف العقول‏، ابن شعبه حرانى، حسن بن على‏، تاريخ وفات مؤلف: قرن 4، محقق / مصحح: غفارى، على اكبر، موضوع: اخلاق‏، زبان: عربى‏، تعداد جلد: 1، ناشر: جامعه مدرسين‏، مكان چاپ: قم‏، ص 489.
[3]. «كُلُ‏ نَظَرٍ لَيْسَ‏ فِيهِ‏ اعْتِبَارٌ فَلَهْو» الإرشاد في معرفة حجج الله على العباد، مفيد، محمد بن محمد، تاريخ وفات مؤلف: 413 ق‏، محقق / مصحح: مؤسسة آل البيت عليهم السلام‏، موضوع: تاريخ‏، زبان: عربى‏، تعداد جلد: 2، ناشر: كنگره شيخ مفيد، مكان چاپ: قم‏، ج1، ص298.
[4]. «أَوَّلُ‏ النَّظْرَةِ لَكَ‏ وَ الثَّانِيَةُ عَلَيْكَ وَ لَا لَكَ وَ الثَّالِثَةُ فِيهَا الْهَلَاكُ» من لا يحضره الفقيه‏، ابن بابويه، محمد بن على‏، تاريخ وفات مؤلف: 381 ق‏، محقق / مصحح: غفارى، على اكبر، موضوع: كتب اربعه‏، زبان: عربى‏، تعداد جلد: 4، ناشر: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم‏، ج3، ص 474.
[5]. مسؤوليت و سازندگى، استاد علی صفایی (عین-صاد) ج 1، ص 109.