چکیده: خدا جلال و جبروت حضرت فاطمه زهرا(سلاماللهعلیها) را به فاطمه معصومه(سلاماللهعلیها) عنایت فرموده است، پس هر کس بخواهد حضرت زهرا(سلاماللهعلیها) را درک کند به زیارت فاطمه معصومه(سلاماللهعلیها) برود.
یک سال بعد از هجرت برادر، حضرت معصومه(سلاماللهعلیها) به شوق دیدار برادر و ادای رسالت زینبی و پیام ولایت به همراه عدهاى از برادران و برادرزادگان به طرف خراسان حرکت کرد و در هر شهر و محلى مورد استقبال مردم واقع مىشد. بدین جهت تا کاروان حضرت به شهر ساوه رسید عدهاى از مخالفان اهلبیت(علیهمالسلام) که از پشتیبانى مأموران حکومت برخوردار بودند، سر راه را گرفتند و با همراهان حضرت وارد جنگ شدند، در این درگیری تقریباً همه مردان کاروان به شهادت رسیدند، حتى بنا بر نقلى حضرت معصومه(سلاماللهعلیها) را نیز مسموم کردند.[۱]
به هر حال، یا بر اثر اندوه و غم زیاد از این ماتم و یا بر اثر مسمومیت از زهر جفا، حضرت فاطمه معصومه(سلاماللهعلیها) بیمار شدند و چون دیگر امکان ادامه راه به طرف خراسان نبود قصد شهر قم را نمود. پرسید: از این شهر «ساوه» تا «قم» چند فرسنگ است؟ کسانی که آنجا بودند جواب دادند. فرمود: منرا به شهر قم ببرید، زیرا از پدرم شنیدم که مىفرمود: «شهر قم مرکز شیعیان ما است».[۲]
بزرگان شهر قم وقتى از این خبر مسرتبخش مطلع شدند به استقبال آن حضرت شتافتند؛ و در حالى که «موسى بن خزرج» بزرگ خاندان «اشعرى» زمام ناقه آن حضرت را به دوش مىکشید و عده فراوانى از مردم پیاده و سواره گرداگرد کجاوه حضرت در حرکت بودند، حدوداً در روز ٢٣ ربیع الاول سال ٢٠١ هجرى قمرى حضرت وارد شهر مقدس قم شد. سپس در محلى که امروز «میدان میر» نامیده مىشود، شتر آن حضرت در جلو در منزل «موسىبن خزرج» زانو زد و افتخار میزبانى حضرت نصیب او شد.[۳]
آن بزرگوار به مدت ١٧ روز در این شهر زندگى کرد و در این مدت مشغول عبادت و راز و نیاز با پروردگار متعال بود. محل عبادت آن حضرت در مدرسه ستیه به نام «بیت النور» هم اکنون محل زیارت ارادتمندان آن حضرت است.
سرانجام در روز دهم ربیعالثانى و «بنا بر قولى دوازدهم رببعالثانى» سال ٢٠١ هجرى پیش از آنکه دیدگان مبارکش به دیدار برادر روشن شود، در دیار غربت و با اندوه فراوان دیده از جهان فروبست و شیعیان را در ماتم خود به سوگ نشاند. مردم قم با تجلیل فراوان پیکر پاکش را به سوى محل فعلى که در آن روز بیرون شهر و به نام «باغ بابلان» معروف بود تشییع نمودند. همین که قبر مهیا شد در اینکه چه کسى بدن مطهر آن حضرت را داخل قبر قرار دهد، دچار مشکل شدند. که ناگاه دو تن سواره که نقاب به صورت داشتند از جانب قبله پیدا شدند و به سرعت نزدیک آمدند و پس از خواندن نماز یکى از آن دو وارد قبر شد و دیگرى جسد پاک و مطهر آن حضرت را برداشت و به دست او داد تا در دل خاک نهان سازد.[۴] بدینگونه حضرت معصومه(سلاماللهعلیها) در شهر مقدس قم مدفون شد.
آن حضرت در واقع بتول دوم و جلوهای از وجود حضرت زهرا(سلاماللهعلیها) بود. در طهارت نفس امتیازی خاص و بسیار والاداشت که امام هشتم برادر تنی آن حضرت او را (که نامش فاطمه بود) معصومه خواند. فرمود: «کسی که حضرت معصومه(علیهاسلام) را در قم زیارت کند مانند آن است که مرا زیارت کرده است».[۵]
مقام و منزلت حضرت معصومه(سلاماللهعلیها)
با اینکه در قم مقدسه، امامزادگان بسیاری مدفون هستنند، اما از جهت مقام و منزلت، هیچکدام به پای حضرت فاطمه معصومه(سلاماللهعلیها) نمیرسند. این به خاطر مقام برجسته این بانوی با کرامت است که از جهت مقام انسانی و کمالی، تقوی، پاکی، و رستگاری به جایی رسیده بود که امامان معصوم(علیهمالسلام) در شان و مقام حضرتش، روایات زیادی را بیان کردهاند. این همه روایات در مقام حضرت فاطمه معصومه( سلاماللهعلیها)، نشان از بزرگی روح و طهارت باطن ایشان میباشد.
مقام علم و عرفان او در مرحلهایست که در فرازی از زیارتنامه او چنین میخوانیم: «سلام بر تو ای فاطمه، دختر موسیبن جعفر و حجت و امین از جانب موسیبن جعفر» و باز میخوانیم: «سلام بر تو ای بانو پسندیده نیک سرشت، ای بانوی رشد یافته، پاک طینت، پاک روش، شایسته و پسندیده». بدین لحاظ، مقامات عالی و معنوی آن بانوست که حضرت رضا (علیهالسلام) در فرازی از زیارتنامه معروفش به ما آموخته که در کنار مرقدش خطاب به او بگوییم: ا«ی فاطمه! در بهشت از من شفاعت کن، چرا که تو در پیشگاه خداوند دارای مقامی بس ارجمند و والا هستی».[۶]
امام صادق(علیهالسلام) سالها قبل از ولادت حضرت معصومه(علیهاسلام) در توصیف قم سخن گفته و آن مکان را حرم خاندان رسالت خوانده بود. آنگاه که فرمود: «به زودی بانویی از فرزندانم به سوی آن کوچ کند که نامش فاطمه دختر موسیبن جعفر است و با شفاعت او همه شیعیانم وارد بهشت میشوند».[۷]
بانویی که زیارتش، ثواب زیارت حضرت فاطمه(سلاماللهعلیها) را دارد!
آقای «شیخ عبدالله موسیانی» (از شاگردان آیةالله مرعشی) نقل میکنند که: حضرت «آیةالله مرعشی نجفی» به طلاب میفرمودند: علت آمدن من به قم این بود که پدرم (که از زهاد و عباد معروف بود) چهل شب در حرم امیرالمومنین(علیهالسلام) بیتوته نمود که آن حضرت را ببیند، شبی در حالت مکاشفه حضرت را دیده بود که به ایشان فرمود: سید محمود چه میخواهی؟ عرض میکند: میخواهم بدانم قبر حضرت فاطمه زهرا(علیهالسلام) کجاست؟ تا آن را زیارت کنم.
حضرت فرمود: من که نمیتوانم (بر خلاف وصیت آن حضرت) قبر او را معلوم کنم.
عرض کرد: پس من هنگام زیارت چه کنم؟
حضرت فرمود: خدا جلال و جبروت حضرت فاطمه زهرا(سلاماللهعلیها) را به فاطمه معصومه(سلاماللهعلیها) عنایت فرموده است، پس هر کس بخواهد حضرت زهرا(سلاماللهعلیها) را درک کند به زیارت فاطمه معصومه(سلاماللهعلیها) برود.
آیةالله مرعشی فرمود: پدرم به من سفارش میکرد که من قادر به زیارت ایشان نیستم، اما تو یه زیارت آن حضرت برو. لذا من به خاطر همین سفارش، برای زیارت فاطمه معصومه(سلاماللهعلیها) و ثامن الائمه(علیهالسلام) آمدم و به اصرار موسس حوزه علمیه قم(آیةالله حائری) در قم ماندگار شدم. آیةالله مرعشی در آن زمان میفرمود: شصت سال است که من اول زایر حضرتم.
در برخى از یادداشتهاى معظمله آمده است: هنگامى که در قم سکونت کردم (۱۳۴۳ ق)، صبحها در حرم حضرت معصومه(علیهاالسّلام) اقامه نماز جماعت نمىشد و من تنها کسى بودم که این سنّت را در آنجا رواج دادم و از شصت سال پیش به این طرف صبح زود و پیش از باز شدن درهاى حرم مطهر و زودتر از دیگران مىرفتم و منتظر مىایستادم. این انتظار گاهى یک ساعت قبل از طلوع فجر بود تا خدّام درها را باز کنند زمستان و تابستان نداشت. در زمستانها، هنگامى که برف همه جا را مىپوشاند، بیلچهاى کوچک به دست مىگرفتم و راه خود را به طرف صحن باز مىکردم تا خود را به حرم مطهر برسانم. در آغاز خود به تنهایى نماز مىخواندم. تا پس از مدتى یک نفر به من اقتدا کرد و پس از آن کم کم افراد دیگر اقتدا کردند و به این ترتیب نماز جماعت صبح را در حرم مطهر آغاز کردم و تا امروز که شصت سال از آن تاریخ مىگذرد، ادامه دارد. آهسته آهسته ظهرها و شبها نیز اضافه شد و از آن پس روزى سه بار در مسجد بالاسر حضرت معصومه(علیهاالسّلام) و صحن شریف نماز مىخوانم.[۸]
------------------------------------------------------------------------------
پینوشت
[۱]. قیام سادات علوی، ص۱۶۰.
[۲]. همان.
[۳]. همان.
[۴]. مجلسی، بحار الانوار، ج ۴۸، ص، ۲۹۰.
[5].«من زار المعصومة بقم کمن زارنی»: ناسخ التواریخ، ج ٣، ص ۶٨، به نقل از کریمه اهل بیت، ص ٣٢).
[۶]. مفاتیح الجنان، زیارت نامه حضرت معصومه (سلاماللهعلیها).
[۷]. بحارالأنوار ج: ۹۹ ص: ۲۶۶.
[۸]. سایت رجا نیوز: http: //www. rajanews. com/news/۴۹۰۵۲