اگر کسی غفلت کرد و خطائی مرتکب شد، اول تنبّه یعنی بیدارسازی، دوّم غفلت زدایی و بعد موعظه می باشد. موعظه آن است که واعظ، که خود از یک مقام علمی و عملی، روحی و معنوی برخوردار است جامعه و افراد را دگرگون سازد.
پاسخ : معضلات و ناهنجاریهای اجتماعی باید ریشهیابی شده و راهحل مناسب برای آنها ارائه شود. شکلگیری یک آسیب و رخدادِ یک معضل، زمینههای خانوادگی، اجتماعی خاصی را میطلبد و با یک برسی دقیق پی خواهیم برد که هر کس برای کارهای حتّی خلاف، خود توجیهها و دلیلهای - اگر چه نادرست - دارد در واقع ابتدا باید دید یک معضل چرا به وجود آمده است و سپس بر اساس چرایی و علّت این آسیب، یک نسخه برای درمان آن داد و متأسفانه این کار علمی نشده و ما یک الگوی صحیح برای برنامهریزی جهت ریشهیابی و پیشگیری معضلات اجتماعی در دست نداریم. پس جدای از سایر شرایط (زمینههای خانوادگی، اجتماعی و شخصیتی) نمیتوانیم به سراغ یک معضل اجتماعی برویم؛ باید مراکز علمی مخصوصاً دانشگاهها و حوزههای علمیّه، رسانههای ارتباط جمعی و مسئولین فرهنگی و تربیتی در مسائل درگیر شوند و میبایست با یک دید علمی به مسائل و رخدادهای اجتماعی نگریسته شود و راهکارها نیز میبایست خارج از چارچوب «تحکّم» باشند تا کار پیشرفت نماید.
حال در برخود با معضلات و ناهنجاریهای اجتماعی اصولی باید حفظ و مراعات شود تا اولاً وفاق و همبستگی اجتماعی حفظ شده و مردم خود را در سرنوشت افراد و جامعه مسئول بشناسند. از این رو روح و محتوای فرهنگ دینی ما از یک جهت بر پایه ارتباط، صمیمیت، تعاون، همدردی، خوشرویی و محبت استوار است و از سوی دیگر بر شناخت و رعایت حقوق و مسؤولیتهای هر فرد تکیه دارد. بیتردید، داشتن اجتماعی سالم و متعالی، بدون پایبندی به این دو جهت امکانپذیر نیست. فرهنگ اسلامی، معیارهای اخلاقی - انسانی و ضوابط حقوق پیشرفتهای دارد که در راه رسیدن به هدف یاد شده، میتوان از آنها بهره جست.
همان طور که ذکر شد یکی از اهداف مهم دین وفاق و اتحاد ملی است. سرزنش، تعییر و عیبجویی چه در حضور و چه در غیاب با وفاق ملی و دینی سازگار نیست. لذا نتیجه میگیریم:
1. جامعه باید با احترام متقابل زندگی کند.
2. افراد جامعه موظفاند با تعلیم و تربیت نگذراند کسی مبتلا و آلوده به فسادی شود.
3. اگر کسی غفلت کرد و خطائی مرتکب شد، راهکار تربیتی چنین فردی اول تنبّه (بیدارسازی)، دوّم غفلتزدایی و بعد موعظه میباشد. موعظه آن است که واعظ، که خود از یک مقام علمی و عملی، روحی و معنوی برخوردار است جامعه و افراد را دگرگون سازد.
4. آن گاه اگر فرد خطاکار به صراط مستقیم بازنگشت نوبت به امر به معروف و نهی از منکر میرسد.
بر گرفته از مرکز ملی پاسخ گویی به سولات دینی