مراجع تقلید با آگاهی رسانی و هدایت آحاد مردم ضمن بصیرت افزایی و سد نمودن راه هرگونه انحراف و کژ اندیشی از اصول و آرمان‌های انقلاب، نسبت به رفع مشکلات اقتصادی مردم نیز اقدامات اساسی انجام دادند.
برخی شبکه های وهابی بدون استناد به هیچ دلیلی به ترویج اندیشه ای دروغ مبنی بر اینکه در طی 40 سال انقلاب هرگز بزرگان دین و مراجع تقلید شیعی به دفاع از مشکلات مردم نپرداخته و در این امر مهم سکوت اختیار نموده اند. آنچه از این سؤال به ذهن خطور می کند این است که آیا مراجع نسبت به مشکلات مردم بی اطلاعند که هیچ موضعی در مقابل دولت مردان اخذ نمی کنند؟ آیا مراجع به سبب حفظ نظام اسلامی و جایگاه رهبری نسبت به این موضوع مهم سکوت اختیار نموده اند؟ چنین گفتارهایی تا چه اندازه ای می تواند صحیح باشد؟
در پاسخ به این سؤالات می گوییم:
1. در تمام دوران تاریخ شیعه، بزرگان دین و مراجع همیشه همراه مردم در دفاع از حقوق و منافع آنان در مقابل حکومت ها و دولت ها بوده اند. بر خلاف ادعایی که شده مراجع معظم تقلید در تمام دوران تاریخ 40 ساله انقلاب همواره در همه صحنه ها و موضوعات در کنار آحاد جامعه بوده و به معنای واقعی دغدغه‌مند مشکلات مردم هستند. در زمان کنونی نیز مراجع تقلید نسبت به این موضوع دغدغه مند بوده و می توان با یک جستجوی ساده و کلی از سایت های خبری دیدگاه و نظرات آنها را در این باره استخراج نمود. برای نمونه آیت الله مکارم شیرازی در پیامی به دولت مردان از گرانی های افسار گسیخته انتقاد و خواهان مهار آن شدند و این وضعیت را موجب شرمندگی برای برخی مسئولین شمرده است.
در بخشی از این پیام چنین آمده: «در این ایام، بسیاری از مردم نسبت به گرانی روزافزون کالاها که برخی چند برابر شده است، به شدت اعتراض دارند. دیگر اجاره مسکن، خرید جهیزیه و مایحتاج زندگی جز با وام‌های سنگین ممکن نیست. از سوی دیگر، برخی بیان می‌کنند که چرا مراجع تقلید در برابر این وضع سکوت کرده‌اند؟! ما نه تنها سکوت نکرده‌ایم، بلکه بارها در این باره سخن گفته ایم و باز هم می‌گوییم.»[1] در پیامی دیگر به دفاع از حقوق مردم و وضع نابسامان اقتصادی پرداخته و تصریح می کند: «بنده در جلسات خصوصی و عمومی بارها در خصوص فشار گرانی و اوضاع نابسامان اقتصادی به مسئولان تذکر داده ام ... .»[2]
آیت الله علوی گرگانی از دیگر مراجع تقلید نیز در پیامی از این مشکلات گلایه نموده و در فرازی از آن خطاب به رئیس جمهور چنین فرموده است: «ناله‌های مردم از گرانی‌ها قلب‌ها را می‌آزارد، هر چه سریع‌تر فکر عاجلی کنید ... .» در بخشی دیگر از این پیام چنین آمده است: «شرایط فعلی جامعه و ناله‌های قشر مستضعف و متوسط جامعه از فشار گرانی و بی‌ثباتی قیمت‌ها قلب هر انسان دلسوز نسبت به مملکت را می‌آزارد. افزایش بی‌حساب و کتاب قیمت ارز و سکه و افزایش اجاره‌بها در کنار کوتاهی برخی مدیران در سال‌های گذشته برای حل مشکلات مردم و دلبستگی بیش از حد به خارج از کشور، مردم را دلسرد کرده است.[3]
از دیگر مراجع تقلیدی که که از این وضعیت بارها لب به سخن گشود و اعتراض خود را به صورت علنی مطرح نمود آیت الله نوری همدانی است که در دیدارهای مختلف با دولت مردان بر این نابسامانی های اقتصادی و وضع نابسامان معیشت مردم تصریح و خواستار رفع مشکلات شد چنان که در دیدار با وزیر کشور رحمانی فضلی چنین آمده: «امروز کسانی که منصب دارند، باید در مقابل مردم پاسخگو بوده و فقط به فکر خدمت به مردم باشند. فراوانی نعمت و مدیری خیرخواه لازمه هر جامعه خوب است و فقر و ظلم و جهل نیز آفات هر کشور و حکومت است.»[4]در دیدار دیگری که با علیرضا قاسمی فرزاد، استاندار همدان که در دفتر معظم له برگزار شد، فرمودند: «متاسفانه امروز مردم از گرانی در رنج و فشار هستند و این موضوع سبب نگرانی و ناراحتی مراجع و علما شده است، باید به این مردم فداکار که در ۸ سال دفاع مقدس فداکاری کردند توجه کرد و اسباب آسایش و رفاه نسبی آنها را فراهم کنید.»[5]
آیت الله صافی گلپایگانی نیز از منتقدان سرسخت به وضعیت نابسامان معیشتی و اقتصادی موجود بوده و در دیداری که در تاریخ 97/5/11 با گروهی از مردم داشته بر این امر تصریح و فرمودند: «اینجانب بارها و بارها در ملاقات ها و پیام ها و نامه های خود درباره این مشکلات و راه حلّ آن تذکر داده ام و اکنون هم تذکر می دهم که زندگی برای بسیاری از مردم دشوار شده است. بی ثباتی اقتصادی، گرانی، بیکاری، طلاق و مفاسد اخلاقی روز به روز بیشتر می شود ... .»[6] آیت الله جوادی آملی نیز بارها بر نقش مردم در بزنگاه های انقلاب تأکید کرده و مردم را پایه های اقتداری نظام خوانده اند. ایشان مردم را ستون مملکت شمرده و بر راضی نگه داشته آنها تصریح نمودند. وی در بخشی از سخنان خود از تحمیل گرانی، تبعیض، بی عدالتی، بی انضباطی، بیکاری، اختلاس و نجومی بر مردم انتقاد و راه نگه داشتن مردم در صحنه را رفع مشکلات دانسته است.[7]
این سخنان بخشی از پیام های مرجعیت نسبت به وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم به مسؤولان کشور بوده و حاکی از نوعی مطالبه گری این نهاد مقدس نسبت به حقوق قانونی مردم است.
2. مراجع علاوه بر تذکر نسبت به وضعیت نابسامان اقتصادی و فرهنگی کشور از طریق پیام، نامه، دیدارهای خصوصی با مسئولان و مردم، در جلسات خارج خود نیز به وضعیت موجود اعتراض نموده و خواهان رفع آن شدند. متأسفانه گاهی سانسور خبری از طریق رسانه ملی اجازه پخش سخنان مراجع به وضع موجود را نمی دهد، گاهی نیز به صورت تیتر زیر نویس در برخی شبکه ها انتشار پیدا می کند که در منظر دید همه مردم نیست. آیت الله مکارم شیرازی، آیت الله نوری همدانی [7] و مظاهری از جمله مراجعی هستند که بارها در دروس خارج خود بر وضعیت معیشتی مردم و گرانی های افسار گسیخته جامعه به دولت مردان تذکر داده اند.[7]
از جمع بندی سخنان نتیجه می شود مراجع تقلید برخلاف آنچه ادعا شده همیشه در کنار مردم بوده و از حقوق آنان در مقابل دولت ها دفاع نموده اند. ایشان در جلسات خصوصی و عمومی و از طریق پیام، نامه و دیدارهای حضوری با دولت مردان مشکلات مردم را به گوش آنان رسانده و اعتراض خود را به وضع موجود اعلام داشتند. سانسور سخنان مراجع درباره وضعیت معیشتی، اقتصادی و فرهنگی در رسانه ملی و شبکه های اجتماعی از مهم ترین علت های چنین گمانه زنی ها است.
پی نوشت
1. خبرگزاری مشرق، مدخل: «انتقاد تند مراجع تقلید از گرانی‌های لجام‌گسیخته»، https://b2n.ir/y99617.
2. خبرگزاری صدا و سیما، مدخل «واکنش مراجع به نابسامانی اقتصادی اخیر»، https://b2n.ir/y48101.
3. خبرگزاری مشرق، همان.
4. خبرگزاری صدا و سیما، مدخل: «گلایه مراجع از گرانی و جولان دلالان»، https://b2n.ir/m91777.
5. مجله دنیای اقتصاد، مدخل: «نگرانی مراجع از گرانی ها»، https://b2n.ir/r28795.
6. همان، مدخل «واکنش مراجع به نابسامانی اقتصادی اخیر»، https://b2n.ir/y48101.
7. فیلم داد مراجع از بیداد گرانی در درس خارج، https://b2n.ir/q96356.
8. خبرگزاری مشرق، مدخل: «انتقاد آیت الله مظاهری از فشارهای اقتصادی بر مردم»، https://b2n.ir/t14277.
مرجعیت از اساسی ترین پایه های حکومت شیعی و از مهم ترین اعتقادات شیعه در عصر غیبت است. نقش مرجعیت در تحولات سیاسی و اجتماعی جوامع اسلامی در طول تاریخ بی بدیل است. آنها را باید از مدافعان حقیقی مردم در مقابل نابسامانی های اقتصادی و فرهنگی برشمرد. در تمام دوران تاریخ انقلاب اسلامی نهاد مرجعیت تلاش نموده تا با نصیحت، تذکر و گاهی اعتراض خود به بعضی دولت مردان مشکلات مردم را گوشزد نموده و از حقوق به حق آنان دفاع نمایند. در سال های اخیر این مطالبه گری از سوی مراجع نسبت به گذشته به مراتب بیشتر شده است.