همسویی توکل و امید

یکی از آیات نیروبخش و امیدآفرین برای انسان این آیه شریفه است: «وَ مَنْ یتوَکلْ علَی اللَّه فَهُوَ حَسْبُهُ»؛[1] «و هرکه بر خدا توکل کند خدا او را کفایت خواهد کرد». کسی که روح توکل در او زنده باشد، یاس و ناامیدی را به خود راه نمی‌دهد و مشکلات او را  دچار ضعف و زبونی نمی‌کنند. فرهنگ توکل به خدا و عقیده به آن‌، چنان قدرت روانی به شخص می‌دهد که می‌تواند فعالیت کند و بر مشکلات پیروز شود.

حدیثی از پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله‌علیه‌و‌آله نقل شده است که حضرت فرمود: «از پیک وحی خدا؛ جبرئیل، پرسیدم: توکل چیست؟ گفت: حقیقت توکل این است که انسان بداند؛ مخلوق، نه زیان می‌رساند و نه نفع و نه عطا می‌کند و نه منع. چشم امید از خلق برداشتن (و به خالق دوختن). هنگامی‌که چنین شود، انسان جز برای خدا کار نمی‌کند، به غیر او امید ندارد، از غیر او نمی‌ترسد و دل به کسی جز او نمی‌بندد، این روح توکل است» . [1]

توکل با این محتوای عمیق، شخصیت تازه‌ای به انسان می‌بخشد و در تمام اعمال او اثر می‌گذارد. در حدیثی امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌فرمایند: «پیامبر اکرم در شب معراج از پیشگاه خداوند سؤال کرد: پروردگارا! چه عملی از همه اعمال برتر است؟ خداوند متعال فرمود: چیزی در نزد من افضل و برتر از توکل بر من و خشنودی به آنچه قسمت کرده‌ام نیست»[2] بدیهی است توکل به این معنی همیشه توأم با جهاد و تلاش و کوشش است، نه تنبلی و فرار از مسئولیت‌ها.

پی‌نوشت:
[1]. علامه مجلسی، بحارالانوار، دارالاحیاء، ج66، ص373.
[2]. همان، ج۷۴، ص۲۱.