عزاداری و زیارت به عنوان سبک زندگی خاص، تجلی باورها و ارزش‌های حاکم بر افراد و جامعه است. از این رو شاخصی برای ارزیابی دینداری در جامعه محسوب می‌شود.
مجالس عزاداری در ایام محرم و صفر و زیارت اربعین و زیارت امام رضا علیه‌السلام در ایامی که گذشت یکی از شاخصه‌های آشکار برای وضعیت دینداری محسوب می‌شوند.
اصولاً عزاداری و زیارت را نمی‌توان در غیر قالب سبک زندگی دینی تحلیل کرد. ارتباط عزاداری و زیارت با دینداری در سطوح سه‌گانه باور به امامت، محبت و علاقه به امام و مناسکی همچون نماز و قرائت قرآن و پوشش شکل می‌گیرد.
آنچه در این میان جلب توجه می‌کند، حضور پرمعنای جوانان است که از میل آن‌ها به دینداری خبر می‌دهد علی‌رغم همه جذابیت‌هایی که در دنیای امروز از سوی جبهه باطل فراهم شده است.
البته روشن است عزاداری و زیارت همانند بسیاری از پدیده‌های اجتماعی نیاز به آسیب‌شناسی دارد تا عمق بیشتری پیدا کند، ولی در عین حال نباید به بهانه رعایت نشدن برخی ظواهر دینی در عزاداری و زیارت‌ها، جامعه دینی را متهم به کاهش بنیان‌ها و شاخص‌های دینداری نمود.
چنان‌که وقتی از امام کاظم علیه‌السلام در مورد برخی از دوستانشان که آلوده به گناهی مانند مشروب‌خواری هستند، سؤال می‌شود؛ آیا می‌توان این افراد را فاسق نامید و از آن‌ها تبری جست؟ حضرت پاسخ می‌دهند خیر؛ بلکه بگویید فاسق‌العمل و آن‌ها را دوست بدارید و از عمل آن‌ها دوری بجویید.[1]
این پرسش و پاسخ از محضر امام معصوم علیه‌السلام نشان می‌دهد حتی افرادی که در جامعه خلاف دین انجام می‌دهند، دل در گروی دین و جبهه حق دارند، هرچند در رفتار دچار انحراف می‌شوند. از این رو باید در دعوت ایشان به دینداری و نهی از منکر این مسئله مورد توجه قرار بگیرد، امری که مطالبه رهبر معظم انقلاب در مواجهه با این‌گونه افراد است و در این زمینه می‌فرمایند:
«خانم‌هایی که در عرف معمولی به آن‌ها می‌گویند «خانم بدحجاب»؛ اشک هم از چشمش دارد می‌ریزد. حالا چه‌کار کنیم؟ ردش کنید؟ مصلحت است؟ حق است؟ نه، دل متعلق به این جبهه است؛ جان، دلباخته‌ی به این اهداف و آرمان‌هاست. او یک نقصی دارد. مگر من نقص ندارم؟ نقص او ظاهر است، نقص‌های این حقیر باطن است؛ نمی‌بینند. «گفتا شیخا هر آنچه گوئی هستم / آیا تو چنان‌که می‌نمایی هستی؟». ما هم یک نقص داریم، او هم یک نقص دارد. با این نگاه و با این روحیه برخورد کنید. البته انسان نهی از منکر هم می‌کند؛ نهی از منکر با زبان خوش، نه با ایجاد نفرت.»[۲]
پی نوشت:
[1] بحارالانوار ج 65، ص 147
[2]پایگاه مقام معظم رهبری،https://B2n.ir/x65020