آیا می‌توان خطاهای گذشته خود را به همسرآینده گفت؟

رهروان ولایت ـ چرا همواره کارشناسان ازدواج توصیه می‌کنند که افراد درباره گناهان گذشته خود، چیزی به طرف مقابلشان نگویند؟ اینکه معنی‌اش دروغ‌گویی به همسر آینده است! چرا اشتباهی که آقاپسر یا دخترخانم در گذشته خود مرتکب شده است، همسر آنان حق نداشته باشد که بداند؟

اول اینکه: بیان گناهان گذشته خود که در حال حاضر با ندامت، توبه و عدم تکرار آن، پاک شده است، براساس نظر مراجع تقلید و فقهای عظام جایز نیست.[1]

دوم اینکه: وقتی براساس روایات معصومان(علیهم‌السلام) کسی که گناه کرده و پشیمان شده و توبه کرده و در حال حاضر پاک است، تشبیه به فردی می‌شود که اصلا گناه نکرده است، باید گفت که این تشبیه بی هدف نبوده و واقعا مانند کسی است که اصلا گناهی را مرتکب نشده است.[2]

سوم اینکه: فرض مسأله در آنجایی است که فرد نسبت به گناهان گذشته خود نادم بوده و توبه کرده باشد، نه اینکه پشیمان نشده و توبه نکرده بخواهد زندگی یک نفر دیگر را از بین ببرد.

چهارم اینکه: بیان و افشای گناهان گذشته خود به دیگری هیچ فایده عقلایی ندارد؛ زیرا بیان آن در هنگام قبل از ازدواج باعث می‌شود که فرد تا آخر عمر مجرد بماند و اگر بعد از ازدواج هم افشاگری صورت بگیرد، چیزی جز به هم ریختگی اعصاب، بدبینی و بی اعتمادی و از بین رفتن آرامش زندگی ثمره دیگری نخواهد داشت.

پنجم اینکه: اشتباهات و گناهان گذشته هرکسی، از جهت تاثیرگذاری در آینده(زندگی زناشویی) به دو بخش تقسیم می‌شود:

1. اشتباهات و گناهانی که نقش منفی در آینده فرد نمی‌گذارد؛ مانند اینکه فردی در گذشته گناهی را مرتکب شده، ولی نسبت به آن پشیمان گشته و توبه کرده است و قصد تکرار اشتباه گذشته خود را ندارد.
در چنین حالتی اشتباه گذشته این فرد، تاثیرگذاری منفی در آینده او ندارد؛ زیرا آن فرد قصد تکرار گذشته تلخ خود را ندارد. لذا از این بابت مشکل ساز نیست و می‌توان برای تشکیل زندگی مشترک به او اعتماد کرد؛ زیرا همچنانکه امام باقر(علیه‌السلام) فرموده است: «التّائِبُ مِنَ الذَّنبِ كَمَن لَاذَنبَ لَهُ؛ توبه كننده مانند كسى است كه اصلاً گناه نكرده است.»[3] یعنی کسی که توبه کند و گناهان گذشته‌اش را تکرار نکند، به مانند فرد مومن و سالمی است؛ گویا اینکه اصلا گناهی نکرده است. در اینجا ندانستن اشتباهات گذشته فرد، خللی در زندگی زناشویی برای طرف مقابل ایجاد نمی‌کند و چه بسا دانستن آن، منجر به بدبینی و بی اعتمادی طرف مقابل و از دست دادن مورد مناسب جهت ازدواج شود.

2. اشتباهات و گناهانی که نقش منفی در آینده فرد می‌گذارد؛ مثلا فرد در گذشته اهل رابطه بوده و از این بابت پشیمان نیست، بلکه این امر را یک تجربه برای خود تلقی می‌کند. مسلما به چنین فردی هرگز نمی‌توان اعتماد کرد؛ زیرا این امکان وجود دارد که در آینده نیز اشتباهات گذشته‌اش را تکرار کند.
در اینجا هرچند دانستن گذشته فرد می‌تواند به طرف مقابل در انتخاب کمک کند و حق اوست که بداند، ولی ندانستن آن هم موجب خلل در انتخاب فرد نمی‌شود؛ زیرا فرد می‌تواند از طریق 1. گفت‌وگوی مستقیم که در جریان خواستگاری صورت می‌گیرد. 2. بررسی سبک زندگی 3. تحقیق درباره گذشته و حال او 4. مشاوره گرفتن از کارشناسان ازدواج و خانواده می‌تواند پی به افکار، اخلاق، رفتار، میزان اعتقادات دینی، نوع پوشش، نحوه تعامل با خانواده و ... برد و این مقدار دانستن هم در تصمیم گیری فرد کافی است.

ششم اینکه: آنچه که براساس آموزه‌های دینی جایز نیست دروغ گویی است نه اینکه راست گفتن واجب باشد. پس اینکه فرد از گذشته خود به طرف مقابل چیزی نگفته است، دروغ گو نیست، بلکه تنها همه چیز را به او نگفته است. از طرفی بعضی اوقات سکوت و یا دروغی که مانع از متلاشی شدن یک زندگی می‌شود، بسیار بهتر از راستی است که منجر به این شود که فرد نه تنها از همسر خود بلکه از همه افراد جامعه متنفر شود. البته ما بدنبال توجیه اشتباهات گذشته افراد نیستیم. به هرحال هر کسی نسبت به اعمالش در نزد خدای متعال باید پاسخ گو باشد امّا باید فرق قائل شد میان کسی که نسبت به گذشته خود نادم و پشیمان است با کسی که نادم و پشیمان نیست.

از سویی دیگر بسیاری از ما انسان‌ها در گذشته خود، خطا و اشتباهاتی ولو در حد کوچک مرتکب شده‌ایم. همچنین هرگز نمی‌توان به راحتی گفت که شدت گناهانی مانند دروغ‌گویی، تهمت، غیبت، تمسخر و مانند آن در نزد خداوند از رابطه با جنس مخالف کمتر باشد. همچنانکه در روایتی درباره گناه غیبت گفته شده: « الغِيبَةُ أشَدُّ مِن الزِّنا؛ غيبت‏ كردن بدتر از زناست.»[4]
البته از این بابت که فرد زناکار در صورت عدم تکرار گناه و انجام توبه می‌تواند از سوی خدای متعال بخشیده شود، ولی شخص غیبت کننده تنها در صورتی توبه‌اش پذیرفته می‌شود که صاحب آن(کسی که غیبت او شده) او را ببخشد. لذا در صورت نبخشیدن او، این امکان وجود دارد که فرد هنوز گناهکار باشد برخلاف گناهان دیگر که فرد با توبه واقعی می‌تواند برگردد و در صورت عدم تکرار گناه و انجام توبه، با او همچون فرد سالم و مومن معامله می‌شود.

پی‌نوشت:
[1]. تفسیر نمونه، ج14، ص406
[2]. امام باقر(علیه‌السلام) فرموده است: «التّائِبُ مِنَ الذَّنبِ كَمَن لَاذَنبَ لَهُ؛ توبه كننده مانند كسى است كه اصلاً گناه نكرده است.»[اصول كافى، ج2، ص435]
[3]. همان
[4]. الترغيب والترهيب، ج3، ص511