اگر به حرف شیخ الشریعه گوش کرده بودند ...

حمایت از تولید داخلی و پرهیز از خرید کالای خارجی، یک راهکار عاقلانه و مطمئن برای تقویت اقتصاد کشور و جلوگیری از گرفتارشدن در چنگال وابستگی است. هر اندازه که تولید ایرانی رونق گیرد، به همان اندازه، کارگران داخلی، دلگرم‌تر می‌شوند و زمینه برای اشتغال افراد بیکار هم فراهم می‌شود.این اصل واضح و غیرقابل انکار، فقط امروزه مورد توجه بزرگان، قرار نگرفته است بلکه سابقه‌ای طولانی در میان علمای بزرگ شیعه دارد.
حدود صد سال پیش بود که بزرگ‌مردی از حوزه‌های علمیه، برای مقابله با سلطه‌ی اقتصادی مستکبران آن‌روز، فتوا به «تحريم خريد و فروش اجناس و وسايل روسيه و انگلستان» داد.[1] مرحوم آیت‌الله شیخ فتح الله اصفهانی، معروف به شیخ الشریعه‌‌‌ی اصفهانی «از طراز اول علمای عصر حاضر ما، جامع معقول و منقول و حاوی فروع و اصول و فقه اصولی رجالی، حکیم، متکلم، ادیب، مفسر... و بالجمله در جامعیت و اشتراک در اکثر علوم عقلیه و نقلیه از اغلب معاصرین خود امتیاز داشته، و بالخصوص در رجال و علوم حدیثیه و قرآنیه، گوی سبقت از دیگران ربوده و علاوه بر مراتب علمیه، بسیار لطیف المحاوره بوده، و قوه‌ی حافظه‌ی او را از خوارقِ عادات و عجایبِ اتفاقات می‌شمارند.»[2] در عظمت شخصیت این عالم مجاهد، همین بس که پس از رحلت میرزای شیرازی(رحمه‌الله)، ایشان یگانه مرجع تقلید جهان تشیع شدند. آیات عظام «شيخ عبدالكريم حائری»، «سيد ابوالقاسم خويی»، «سيد شهاب‌الدين مرعشی نجفی»، «سيد محمد تقی خوانساری» و «محمد علي شاه آبادی» -که هر کدام، از علمای طراز اول بودند- فقط بعضی از شاگردانِ مرحوم شیخ الشریعه بودند.
در میان تمام اشتغالات مهم علمی، دغدغه‌ی این روحانی پارسا و مرجع مجاهد نسبت به سرنوشت کشور، ستودنی و قابل‌توجه است. اینکه بمنظور حمایت از کارگران ایرانی و برای تضمین معاش آنان و خانواده‌هایشان و جهت حفظ استقلال و قطع وابستگی، یک عالِم طراز اول به میدان آمده و اقدام به صدور فتوا کند نشان از اهمیت بالایی است که آن جناب، برای سرنوشت مردم ایران قایل بوده است. جالب است بدانیم که تصمیم استفاده از کالای داخلی بجای کالای خارجی، زودتر از ژاپن -یا دست‌کم هم‌زمان با آن- در کشور ما و با فتوای مرحوم شیخ‌الشریعه‌ی اصفهانی، صورت گرفت؛ که البته عدم توجه سران بی‌لیاقت آنروز ایران به این فتوای حیاتی و بسیار مهم، سبب شد تا پیشرفت اقتصادی موجود در ژاپن را در کشور خودمان شاهد نباشیم.
وجود چنین علمای دوراندیش و دلسوزی از افتخارات ماست؛ که البته متاسفانه به این حقایق درخشان و افتخارآمیز، پرداخته نمی‌شود تا هم چراغ راهی باشد برای شناختن بزرگان و مفاخر کشور و هم نقشه‌ی راهی باشد برای پیمودن مسیر پیش‌رو.
«مردم ایران نمی‌‌‌دانند که مرحوم شیخ الشریعه‌‌‌ی اصفهانی مرجع تقلید بزرگ ساکن نجف فتوا داد که استعمال اجناس مصنوعه‌‌‌ی در داخل کشور لازم است و مردم باید از استفاده از مصنوعات خارجی اجتناب کنند، ، تا به این ترتیب دیگران در داخل کشور نفوذ نکنند. همه می‌‌‌دانند که در ژاپن، حدود صد سال پیش از این گفتند که مردم حق ندارند از مصنوعات خارجی استفاده کنند، تا در داخل آن کشور چرخ اقتصاد به کار بیفتد؛ اما نمی‌‌‌دانند که در همان زمان، بلکه زودتر از آن، عین همین پیشنهاد و همین فتوا، از طرف مراجع و علمای شیعه صادر شد؛ منتها متأسفانه در داخل کشور، هیچ‌‌‌کس از سرجُنبان‌ها و اهل قلم و اهل سیاست و روشن‌‌‌فکران کمکشان نکرد!»[3]

پی‌نوشت:
[1]. صادقی تهرانی، نگاهی به تاریخ، ص160
[2]. میرزا محمدعلی مدرس، ریحانة الادب، ج3، ص206
[3]. امام خامنه‌ای، 14 اسفند 1370