تلاش منتظر در عرصه دنیوی و اخروی

بسم الله الرحمن الرحیم

مقدمه
بی تردید از وظایف منتظران واقعی، آماده شدن در هر دو زمینه یعنی هم از منظر دنیایی و هم اخرویست، این دو دنیا باید سیر تکاملی خود را داشته باشند وگرنه انسان ممکن است به عقاید بعضا افراط و تفریطی دچار می شود که البته بحث ما فعلا این نیست ، و در پی رفتار دنیایی متناسب با زندگی معنوی یک منتظر حقییقی هستیم.

شخص منتظر، پرتلاش در دنیا و آخرت
امام حسن مجتبی (علیه السلام) در باره ی کار و تلاش فرد مسلمان در هر دو جبهه (دنیا و آخرت) می فرماید: «وَ اعْمَلْ لِدُنْیاكَ كَأَنـَّكَ تَعیشُ أَبَدًا، وَ اعْمَلْ لاِخِرَتِكَ كَأَنـَّكَ تَمُوتُ غَدًا؛[1]براى دنیایت چنان كار كن كه گویا همیشه زندگى مىكنى، و براى آخرتت به گونه اى كاركن كه گویا فردا خواهى مُرد»
چنانکه گفته شد این حدیث سبک زندگی یک مسلمان آگاه به زمان را می رساند، حالا اگر این مسلمان، منتظر آقایی باشد که قرار است برای تحول دنیا بسوی عدل و داد ظهور کند؛ وظیفه اش دوچندان است. انسان منتظر ولی خدا، با سعی و برنامه ریزی خود ، برای آینده ی خود، شرایط بهتر و پویاتری ترسیم می کند، البته اگر شرایط بر وفق مراد او نبود؛ با توکل بر خدا و بالا بردن ظرفیت معنوی خود، زمینه شکوفایی امر دنیا و آخرت خود را فراهم سازد.

وظیفه منتظر، درک متقابل از دیگران
در حدیث دیگری از امام حسن مجتبی (علیه السلام) نقل است: «صاحِبِ النّاسَ بِمِثْلِ ما تُحِبُّ أَنْ یصاحِبُوكَ؛[2]چنان با مردم مصاحبت داشته باش كه خود دوست دارى همان گونه با تو مصاحبت كنند». این حدیث هم به مشابه حدیث فوق؛ وظیفه برادری و حسن مصاحبت یک فرد مسلمان نسبت به دیگران و جامعه را بازگو می کند،  و پیداست که این حسن مصاحبت باید در یک شخص منتظر بیشتر نمود پیدا کند. فردی که منتظر ظهور گستراننده ی عدالت در جهان است؛ باید خودش رعایت عدالت را نسبت به دیگران بنماید.
نقش این حسن مصاحبت، تاثیرمثبتی در رویکرد جامعه دارد جامعه ای که افرادش همینگونه بوده و نسبت به همدیگر رعایت برادری و مروت را بجا آورند؛ طبعا بدور از کینه و کدورت و چشم به هم چشمی نسبت به هم هستند، وقتی که افراد جامعه هوای همدیگر را داشته باشند طبعا جامعه پیشرفت همگونی (در همه زمینه ها) داشته و از کمترین فاصله طبقاتی برخوردار است.

انسان منتظر، توکل کننده بر خدا
شخص منتظر می داند که در مسیر کوشش برای دنیا و آخرت باید بر خداوند توکل کند، این توکل نه به معنی تسلیم قضا و قدر گشتن و نه به معنی به حاشیه راندن توکل ــ بخاطر احساس پیروزی و نخوت ـ است.  باز حدیثی از امام دوم شیعیان، در اینجا وارد شده است: «لا تُجاهِدِ الطَّلَبَ جِهادَ الْغالِبِ وَ لا تَتَّكِلْ عَلَى الْقَدَرِ إِتَّكالَ المُسْتَسْلَمِ؛[3]چون شخص پیروز (و مغرور) در طلب مكوش، و چون انسان تسلیم شده به قَدَر اعتماد مكن [بلكه با تلاش پیگیر و اعتماد و توكّل به خداوند، كار كن]»
منتظری که گمان دارد هر فیضی که به او می رسد بواسطه حجت خدا ــ امام زمان (علیه السلام) ــ است؛ اگر به لحاظ مادی در وضع خوبی به سر ببرد او را مغرور نساخته، و اگر در وضع متوسط و پایین تری بسر ببرد؛ از توکل و اعتماد بخدا دست برنمی دارد و مال و منال دیگران او را از مسیر اصلیش منحرف نمی سازد.
شخص منتظر همانگونه که باید انسان متوکلی باشد؛ همانگونه هم باید استعدادها و ظرفیتهای خود را در مسیر رشد و تکامل دنیا و آخرت خود قرار دهد: «لَمْ يَكُ مُغَيِّراً نِعْمَةً أَنْعَمَها عَلى‏ قَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ؛[انفال/53]خدا نعمتى را كه به قومى ارزانى داشته است، دگرگون نسازد، تا آن قوم خود دگرگون شوند».
 هر انسانی بدون شک، امتیازات و استعدادهایی دارد چنانکه در مسیر مثبت و سازنده و معنوی آنرا بکار گیرد؛ اثرات آنرا خواهد دید وگرنه چه بسا هم غرق نعمتی باشد ولی بخاطر عدم جدیت و برنامه ریزی برای استفاده از آن ظرفیت، و یا استفاده از آن در مسیر گناه و عدم حسن مصاحبت با دیگران (عربستان و کشورهای پولدار حاشیه خلیج فارس که ظرفیتهای مالیشان را نه در خدمت امت اسلام،  بلکه در جهت حمایت تروریستهای بی رحم خرج می کنند) آن ظرفیت و استعداد سبب مشکل آفرینی برای آنها می شود.
 

سخن  آخر
شخص منتظر باید در مسیر پیشبرد اهداف دنیوی و اخروی، سعی و جدیت خود را بکار گرفته، و به فرمایش امام حسن مجتبی (علیه السلام)، امیدوار به رشد و تکامل در این دو جبهه باشد.

پی نوشتها

1ــ بحار الانوار(ط-بیروت) ج 44 ، ص 139
2ــ نزهة الناظر و تنبيه الخاطر ص 79
3 ــ تحف العقول ص 233