چکیده: فطریه میهمانِ یک شبه بر عهده میزبان نیست
سوال(1): شب آخر ماه رمضان افرادی قبل از غروب و تنها برای افطار و صرف شام به منزل ما می آیند. گاهی همان شب اعلام می کنند که فردا عید فطر است. فطریه این میهمانان بر عهده کیست؟
پاسخ:
آیت الله خامنه ای: فطره مهمانى كه پيش از غروب شب عيد فطر با رضايت صاحب خانه وارد شده و نان خور او حساب مى‌شود، بر او واجب است؛ و فطره مهمانى كه بعد از غروب شب عيد فطر وارد مى‌شود بر صاحبخانه واجب نيست، اگرچه پيش از غروب او را دعوت كرده باشد و در خانه او هم افطار كند. با یک شب مهمان نان خور حساب نمی شود.
آیت الله مکارم شیرازی: میهمانى که پیش از غروب شب عید فطر با رضایت صاحب خانه وارد شده و نانخور او محسوب مى شود (یعنى تصمیم دارد مدّتى نزد او بماند) دادن زکات فطره او نیز واجب است، امّا اگر فقط براى شب عید دعوت شده فطره او بر میزبان واجب نیست و در صورتى که بدون رضایت صاحب خانه باشد نیز بنابر احتیاط واجب فطره او را بدهد، همچنین فطره کسى که انسان را مجبور کرده است که خرجى او را بپردازد.
آیت الله سیستانی : فطریه مهمانی كه پیش از غروب شب عید فطر وارد بر میزبان شده و نانخور وی - هرچند موقّتاً - محسوب می‌شود، بر میزبان واجب است مثل مهمانی كه قبل از غروب آفتاب وارد منزل میزبان شده و شب نیز در منزل او می‌ماند و میزبان هم امكانات رفاهی لازم را برایش فراهم نموده و عهده‌دار مخارج او شده است هرچند مهمان چیزی نخورد یا با غذای خودش افطار نماید؛ اما به مهمانی كه تنها برای افطاری دعوت شده و شب نمی‌ماند، نانخور صدق نمی‌كند و زكات فطره‌اش بر عهده میزبان نیست.
فطریه مهمانی كه بعد از غروب آفتاب در شب عید فطر وارد بر میزبان می‌شود در صورتی كه نانخور او محسوب نشود، بر ميزبان واجب نيست و اگر نانخور او حساب شود (بنا بر احتياط واجب) مراعات مقتضای احتياط ترک نشود مانند اين كه يكی با اجازه ديگری فطريه را بدهد
آیت الله وحید خراسانی : چنانچه پیش از غروب آفتاب شب عید فطر با رضایت صاحب خانه وارد شود و تا صبح نزد او بماند فطره او بر صاحب خانه واجب است و اگر تا صبح نزد او نماند بر او واجب نیست
آیت الله بهجت: بر میزبان واجب است، به شرط آن که برای خوردن غذا به منزل او آمده باشند؛ حتی اگر مانعی پیش بیاید که نتوانند غذا صرف کنند. [2]
آیت الله صافی: در صورتی که بگویند: امشب نان آنها را داده است، بر او واجب می شود، هر چند نان خور او حساب نشوند. [3]
--------------------------------------------------------------------------------------------
سوال(2): حکم فطریه میهمان بعد از غروب شب عید فطر چیست؟
پاسخ: فطریه میهمانی که بعد از غروب شب عید فطر وارد می شود، بر صاجب خانه واجب نیست، هر چند پیش از غروب او را دعوت کرده باشد و در خانه او هم افطار نماید. [4]
آیت الله سیستانی: در صورتی که نان خور حساب شود، بنابر احتیاط، فطره بر میزبان واجب است.
---------------
منبع:
[1]. توضیح المسائل ده مرجع، م 1995؛ امام، تحریرالوسیله، ج2، المقصد الثانی فی زکاه الابدان، ص68، م3؛ خامنه ای و سبحانی: استفتا؛ سیستانی، منهاج الصالحین، ج1، م 1172.
[2]. بهجت، توضیح المسائل، م 1566 و استفتائات، ج2، س 3327 و با استفاده از س 3335.
[3]. صافی، توضیح المسائل، م 2003 و هدایه العباد، ج1، کتاب الصوم، م 1579 و 1580.
[4]. توضیح المسائل ده مرجع، م 1997؛ امام و مکارم، العروه الوثقی مع تعلیقات، ج2، (فصل فی من تجب عنه)، قبل از م 1؛ بهجت، خامنه ای، سیستانی و صافی: استفتا؛ سبحانی، توضیح المسائل، م 1902.