چکیده: پیروزی حقیقی و واقعی در اطاعت از فرامین الهی و رسول و جانشینان بر حق اوست و آنکس که بتواند در تحقق این امر موفق باشد مزد زحمات خود را گرفته و جایگاهی به وسعت روزی خوردن نزد پروردگار را می‌یابد و مسلم بن عقیل و شهدای کربلا در زمره‌ی این افراد هستند.
بر اساس جهان بینی اسلامی، سراسر هستی در مالکیت خداوند متعال است. «أَلا لَهُ الْخَلْقُ وَ الْأَمْرُ تَبارَکَ اللَّهُ رَبُّ الْعالَمينَ [اعراف/54] آگاه باشید که آفرینش و تدبیر (جهان)، از آن (و به فرمان) اوست! پر برکت (و زوال ناپذیر) است خداوندی که پروردگار جهانیان است»
و در این قلمرو، برای او که خالق هستی است، شریکی متصور نیست. «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ [اخلاص/1] خداوند، یکتا و یگانه است»
در نتیجه فرمانی جز فرمان خداوند وجود ندارد «إِنِ الْحُکْمُ إِلاَّ لِلَّهِ أَمَرَ أَلاَّ تَعْبُدُوا إِلاَّ إِيَّاهُ [یوسف/40] حکم تنها از آن خداست فرمان داده که غیر از او را نپرستید!».
بر اساس آیات فوق انحصار «حاکمیت» و «ولایت» در خداوند به وضوح بیان شده است. حاکمیت چه در نظام تکوینی و چه در نظام تشریعی، اختصاص به خداوند دارد، خداوند منشأ تمام قدرت ها و شریعت اسلام تنها مصدر قانون گذاری است، چرا که خالقیت، مالکیّت، ربوبیّت، و حقّانیت مختص خداوند است.
همچنین با توجه به آیات فوق می توان نتیجه گرفت اطاعت از امامان معصوم (علیهم السلام) نیز در طول حاکمیت خداوند متعال است و خداوند اطاعت از خدا و رسول را در ردیف اطاعت از خود قرار داده و آن را واجب دانسته است: «يا أَيُّها الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِى الأمْرِ مِنْكُمْ [نساء/59] اى كسانى كه ايمان آورده ايد از خدا اطاعت كنيد و از رسول خدا، و صاحبان امر (اولوالامر) خودتان اطاعت كنيد».
بنده‌ی مطیع، امری را که مولا به او فرمان می‌دهد، بدون کم و کاست به نحو احسن به فعلیت می‌رساند، پس پیروزی در زندگی انسان زمانی مهیا می‌شود که حکم خداوند را در زندگی و در مرحله‌ی بعد در شهر و جامعه حاکم کنیم، که این حکومتِ حکم خداوند، در تمام امورات پیروزی نهایی و مطلق انسان محسوب می‌شود.
از ابو بصير روايت شده: از امام صادق (عليه السّلام) از اين آيه [احزاب/56] پرسيدم و گفتم صلوات خدا بر پيامبر (صلی الله علیه و آله) چگونه است، فرمود:
«اى ابو محمد، تزكيه و پاكيزه نمودن اوست، در آسمانهاى بلند، پس گفتم: شناختم صلوات خود را بر آن حضرت، پس تسليم چگونه است؟
فرمود: تسليم شدن و گردن نهادن براى اوست در كارها، پس بنا بر اين معناى قول خدا «وَ سَلِّمُوا تَسْلِيماً» چنين است گردن نهيد به اوامر او و جدّيت و كوشش كنيد در طاعت و پيروى از او در تمام آنچه شما را به آن امر می كند». [1]
یکی از جلوه‌ها و اهداف درخشان نهضت کربلا را می‌توان همین فعلیت بخشیدن و گردن نهادن به حکم خداوند دانست، لذا توسط معتقدترین انسانها این نهضت به وجود آمد. که از آن جمله می توان به حضرت «مسلم بن عقیل» آن مرد شجاع و پاکدامن اشاره کرد که به نوبه‌ی خود نهضت امام حسین (علیه السلام) را با پاکدامنی و پرهیزگاری پیوند اساسی بخشید.
از جمله کارهای حضرت مسلم بن عقیل در رعایت اصول و فروع دین و عامل بودن به اوامر الهی و دوری کردن از نواهی را می‌توان در چند واقعه‌ی حساس که قبل از واقعه‌ی عاشورا رخ داده است مشاهده کرد:
1ـ عدم ترور و حمله‌ی غافلگیرانه
یکی از بزرگان کوفه به نام «شریک» مریض شد عبیدالله خواست که به عیادت او برود، به مسلم خبر دادند به منزل «شریک» برود و پشت پرده کمین کرده و «عبید الله» را به قتل برساند.
مسلم به خانه‌ی شریک آمد و با شریک قرار گذاشت که وقتی شریک تقاضای آب کرد، مسلم به عبید الله حمله‌ور شود. وقتی عبید الله به خانه‌ی شریک آمد و او در فرصت مناسب چندین بار علامت داد و درخواست آب کرد، مسلم حمله نکرد تا جایی که عبید الله مشکوک شد و رفت.
بعد به مسلم گفتند: چرا حمله نکردی و از این فرصت طلایی استفاده نکردی؟!
گفت: یادم آمد که پیامبر (صلی الله علیه و آله) ترور را حرام می‌داند و فرمود: «إِنَّ الْإِیمَانَ قَیَّدَ الْفَتْک[2] ایمان مانع ترور و حمله‌ی غافلگیرانه است».
این نشان دهنده‌ی تقیّد و اعتقاد قلبی یک مجاهد فی سبیل الله است که منافع مادی خود که تاثیر بسزایی در امورات دنیایی او داشته را فدای حکم الهی می کند و حضرت مسلم به زیبایی هرچه تمام‌تر این هنر زیبای خود را در این برهه از تاریخ به نمایش گذاشته است.
2ـ استفاده‌ی از غذای پاک و طاهر
یکی از فروعات دینی در مورد لقمه‌ی پاک و طاهر و عدم نجاست است. بر اساس موازین شرعی انسان از خوردن غذای نجس باید دوری کند. و اعتقاد و عمل به این دستور را در سیره‌ی عملی «مسلم بن عقیل» به وضوح حتی زمانی‌که به شدت محتاج بود می‌توان مشاهده کرد. (البته در فروعات دینی حکم اضطرار موجود است، که در این مواقع می توان به فروعات دینی عمل نکرد)، اما حضرت مسلم با این عمل خود می‌خواست در زمره‌ی این روایت پیامبر (صلی الله علیه و آله) أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ أَحْمَزُهَا[3] بهترین اعمال سخت‌ترین آنهاست»، واقع شود.
وقتی حضرت مسلم بن عقیل را با جراحات و زخم های متعدد دستگیر کردند، به شدت تشنه شد و درخواست آب نمود. وقتی خواست آب بخورد، خون دهانش به آب مخلوط شد و آب نخورد. آب را عوض کردند، خواست بخورد باز آب نجس شد.
لذا آب نخورد. چرا؟! چون شرع مقدّس اجازه نمی‌دهد انسان آب نجس بخورد.
3ـ ادای حقوق دیگران
حضرت مسلم در هنگام شهادت دو وصیت انجام می دهد:
الف ـ به حسین بن علی (علیه السلام) خبر دهید که به کوفه نیاید.
ب ـ من هفتصد دینار به این مردم مقروض هستم، زره و شمشیرم را بفروشید و بدهی من را بدهید.[4]
در این مورد نیز می‌توان عمل‌گرایی و اعتقاد راسخ او به انجام احکام و دستورات شرع را مشاهده کرد و باید گفت: کسانی که تمام ابعاد اسلام را پذیرفته اند مفتخر به شهادت در راه حضرت امام حسین (علیه السلام) خواهند شد.
در نتیجه پیروزی حقیقی و واقعی در اطاعت از فرامین الهی و رسول و جانشینان بر حق اوست و آنکس که بتواند در تحقق این امر موفق باشد مزد زحمات خود را گرفته و جایگاهی به وسعت روزی خوردن نزد پروردگار را می‌یابد و مسلم بن عقیل و شهدای کربلا در زمره‌ی این افراد هستند.
پی نوشت:
[1]. طبرسى، فضل بن حسن، ترجمه مجمع البيان فى تفسير القرآن، ج20، ص171، انتشارات فراهانى، تهران، چاپ: اول، 1360 ش.
[2]. كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، الكافي (ط - الإسلامية)، ج7، ص375، دار الكتب الإسلامية - تهران، چاپ: چهارم، 1407 ق.
[3]. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج67، ص191، دار إحياء التراث العربي - بيروت، چاپ: دوم، 1403 ق.
[4]. طاهرزاده، اصغر، کربلا مبارزه با پوچی ها، ص96، انتشارات ونوس معنوی، چاپ نهم، 1393.