گرچه در گذشته وسایل دقیق امروزی برای ضبط صدا وجود نداشته است؛ اما مردم هر فرهنگی، با نوشتن سعی میکردند میراث فکری و فرهنگی خود را حفظ کنند.
علاوه بر این حافظه مردم در گذشته مانند امروز تنبل و متکی بر وسایل ضبط و نگهداری نبوده و بسیاری از سخنان را با یک مرتبه شنیدن به ذهن میسپردند؛ همانطور که در زمان ما نیز هستند پدربزرگها و مادربزرگهایی که حافظه قوی داشته و بسیاری از اشعار و قصههای گذشتگان را هنوز در حافظه خود نگه داشتهاند.
در میان عربها نیز از زمان قبل از اسلام، حفظ و نگهداری سخنان بلیغان و فصیحان و همچنین بزرگان هر قبیله امری مرسوم بوده و الان نیز بسیاری از اشعار و خطبههای اعراب جاهلی به دست ما رسیده است. همانطور که اشعار فردوسی و حافظ و سعدی و هزاران شاعر دیگر در فارسی اکنون در اختیار ماست.
سخنان و گفتوگوهای حضرت امیر نیز به همین صورت است. بخشی از آنچه به ما رسیده نامههای حضرت میباشد که به طور طبیعی مکتوب بوده و حفظ آنها امری بعید نیست.
بخشی دیگر خطبههای حضرت است. همانطور که گفتیم در میان عرب مرسوم بوده که سخنان و کلامات فصیحان و بزرگان را مینوشتند یا به حافظه میسپردند. به عنوان نمونه «زید بن وهب جهنی» یکی از اصحاب حضرت بوده است که در مجامع مختلف همراه امام علی(علیهالسلام) بوده و خطبههای حضرت را یادداشت میکرده است. و در نهایت آنها را در کتابی تحت عنوان «خطب امیرالمومنین علی المنابر فی الجمع و الاعیاد و غیرها» جمع آوری میکند.[۱]
تاریخ نویسان مختلف نیز، گزارشات متنوعی از نگارش خطبههای امیرالمومنین(علیهالسلام) در کتابهایشان نقل کردهاند؛ از جمله مسعودی در کتاب «مروج الذهب» مینویسد:
«چهار صد و هشتاد و اندی خطبه را مردم از خطبههای امام حفظ کردهاند.»[۲]
همچنین برخی گفت و گوهای حضرت نیز به طور خصوصی و دو نفر بوده است که راوی خود شخص مورد گفت و گو میباشد و آنچه حضرت گفتهاند یا یادداشت کرده یا در خاطره سپرده است مانند دعای کمیل که کمیل بن زیاد نخعی از امام نقل میکند.
سایر گفت و گوهای حضرت نیز توسط افراد حاضر گزارش شده و چون از اهمیت ویژهای برخوردار بوده؛ نسل به نسل در میان راویان نقل شده تا به دست ما رسیده است.
این هم، مطلب و موضوع عجیبی نیست بخشی از تاریخ همیشه در میان افواه و زبانهای مردم رواج پیدا کرده و به دست ما رسیده است. گرچه نمیتوان گفت تمام اینها دقیق و عین کلمات امام بوده است اما مضمون کلام حضرت به دست ما رسیده و ما میتوانیم اجمالا به آنچه که آن حادثه و واقعه خاص رخ داده اطمینان حاصل کنیم.
با سلام خدمت شما کاربر گرامی
گرچه در گذشته وسایل دقیق امروزی برای ضبط صدا وجود نداشته است؛ اما مردم هر فرهنگی، با نوشتن سعی میکردند میراث فکری و فرهنگی خود را حفظ کنند.
علاوه بر این حافظه مردم در گذشته مانند امروز تنبل و متکی بر وسایل ضبط و نگهداری نبوده و بسیاری از سخنان را با یک مرتبه شنیدن به ذهن میسپردند؛ همانطور که در زمان ما نیز هستند پدربزرگها و مادربزرگهایی که حافظه قوی داشته و بسیاری از اشعار و قصههای گذشتگان را هنوز در حافظه خود نگه داشتهاند.
در میان عربها نیز از زمان قبل از اسلام، حفظ و نگهداری سخنان بلیغان و فصیحان و همچنین بزرگان هر قبیله امری مرسوم بوده و الان نیز بسیاری از اشعار و خطبههای اعراب جاهلی به دست ما رسیده است. همانطور که اشعار فردوسی و حافظ و سعدی و هزاران شاعر دیگر در فارسی اکنون در اختیار ماست.
سخنان و گفتوگوهای حضرت امیر نیز به همین صورت است. بخشی از آنچه به ما رسیده نامههای حضرت میباشد که به طور طبیعی مکتوب بوده و حفظ آنها امری بعید نیست.
بخشی دیگر خطبههای حضرت است. همانطور که گفتیم در میان عرب مرسوم بوده که سخنان و کلامات فصیحان و بزرگان را مینوشتند یا به حافظه میسپردند. به عنوان نمونه «زید بن وهب جهنی» یکی از اصحاب حضرت بوده است که در مجامع مختلف همراه امام علی(علیهالسلام) بوده و خطبههای حضرت را یادداشت میکرده است. و در نهایت آنها را در کتابی تحت عنوان «خطب امیرالمومنین علی المنابر فی الجمع و الاعیاد و غیرها» جمع آوری میکند.[۱]
تاریخ نویسان مختلف نیز، گزارشات متنوعی از نگارش خطبههای امیرالمومنین(علیهالسلام) در کتابهایشان نقل کردهاند؛ از جمله مسعودی در کتاب «مروج الذهب» مینویسد:
«چهار صد و هشتاد و اندی خطبه را مردم از خطبههای امام حفظ کردهاند.»[۲]
همچنین برخی گفت و گوهای حضرت نیز به طور خصوصی و دو نفر بوده است که راوی خود شخص مورد گفت و گو میباشد و آنچه حضرت گفتهاند یا یادداشت کرده یا در خاطره سپرده است مانند دعای کمیل که کمیل بن زیاد نخعی از امام نقل میکند.
سایر گفت و گوهای حضرت نیز توسط افراد حاضر گزارش شده و چون از اهمیت ویژهای برخوردار بوده؛ نسل به نسل در میان راویان نقل شده تا به دست ما رسیده است.
این هم، مطلب و موضوع عجیبی نیست بخشی از تاریخ همیشه در میان افواه و زبانهای مردم رواج پیدا کرده و به دست ما رسیده است. گرچه نمیتوان گفت تمام اینها دقیق و عین کلمات امام بوده است اما مضمون کلام حضرت به دست ما رسیده و ما میتوانیم اجمالا به آنچه که آن حادثه و واقعه خاص رخ داده اطمینان حاصل کنیم.
برای اطلاع بیشتر لینکهای زیر را دنبال کنید:
https://btid.org/fa/news/156720
https://btid.org/fa/news/65246
https://btid.org/fa/news/148787
https://btid.org/fa/news/188066
پینوشت
[۱] الفهرست(طوسی)، ص۷۲.
[۲] مروج الذهب، ج۲، ص۴۳۰