روزی که شیطان به پیروانش رودست می‌زند

کسانی که در این دنیا راه شیطان را انتخاب کرده و مسیر مخالفت با دستورات خدا را می‌پیمایند؛ باید بدانند که شیطان در آن دنیا آنها را سرزنش کرده و خودشان را مسئول مستقیم کارهایشان می‌داند.

دشمنی سرسخت
در سوره یس می‌خوانیم: «أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَيْكُمْ يا بَني‏ آدَمَ أَنْ لا تَعْبُدُوا الشَّيْطانَ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبينٌ[یس/60] اى فرزندان آدم، آيا با شما پيمان نبستم كه شيطان را نپرستيد زيرا دشمن آشكار شماست؟
انسان به صورت مختار آفریده شده است تا هر راهی که خواست انتخاب کند ولی از آنجا که به نیروی عقل و منطق آراسته شده است؛ باید راه حق و دینداری (فطرت)را انتخاب کند.
انسان با دشمنی(شیطان) مواجه است که غالباً از طریق نصیحت و خیرخواهی، انسان را هدف قرار می‌دهد؛ چنانکه آدم و حوا را بدین ترتیب فریب داد. «وَ قاسَمَهُما إِنِّي لَكُما لَمِنَ النَّاصِحين‏[انفال/26] و [شيطان‏] براى آن دو [آدم و همسرش‏] سوگند ياد كرد كه من به يقين از خيرخواهان شما هستم‏».

در قیامت همین دشمن سرسخت(شیطان) به طرفداران و پیروانش می‌گوید که شما تقصیر خودتان بود. «وَ قَالَ الشَّيْطَانُ لَمَّا قُضىِ‏َ الْأَمْرُ إِنَّ اللَّهَ وَعَدَكُمْ وَعْدَ الحْقّ‏ِ وَ وَعَدتُّكمُ‏ْ فَأَخْلَفْتُكُمْ  وَ مَا كاَنَ لىِ‏َ عَلَيْكُم مِّن سُلْطَنٍ إِلَّا أَن دَعَوْتُكُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لىِ  فَلَا تَلُومُونىِ وَ لُومُواْ أَنفُسَكُم  مَّا أَنَا بِمُصْرِخِكُمْ وَ مَا أَنتُم بِمُصْرِخِىَّ  إِنىّ‏ِ كَفَرْتُ بِمَا أَشْرَكْتُمُونِ مِن قَبْلُ إِنَّ الظَّالِمِينَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ[ابراهیم/22]
چون كار به پايان آيد، شيطان گويد: خدا به شما وعده داد و وعده او درست بود و من نيز به شما وعده دادم ولى وعده خود خلاف كردم. و برايتان هيچ دليل و برهانى نياوردم جز آنكه دعوتتان كردم شما نيز دعوت من اجابت كرديد پس مرا ملامت مكنيد، خود را ملامت كنيد. نه من فريادرس شمايم، نه شما فريادرس من؛ از اينكه مرا پيش از اين شريك خدا كرده بوديد بيزارم. زيرا براى ستمكاران عذابى است دردآور».

نکته مهم: آیه ابتدای مقاله از پرستیدن شیطان بحث کرد. پرستیدن شیطان به این نیست که انسان لزوماً شیطان‌پرست باشد. اگرکسی گرفتار کارهای شیطانی شود؛ ولی خود را اصلاح نکرده و اصرار بر گناه خود داشته باشد؛ کم کم مخالفت او با فرامین خدا و دین شروع شده؛ و برای پیشبرد کارهای شیطانی(و برای شیطان) تبلیغ می‌کند؛ این فرد هم در فردای قیامت رو دست خواهد خورد.
 
عاقل، پشیمان نمی‌شود
بی‌تردید کسی که از عقل خود استفاده کند؛ کمتر دچار خطا و اشتباه گشته و در فردای قیامت، شیطان آب پاکی را روی دستش نمی‌ریزد؛ چنانکه اهل دوزخ اعتراف به عدم بکار بستن عقل خود می‌کنند. «وَ قالُوا لَوْ كُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ ما كُنَّا في‏ أَصْحابِ السَّعيرِ[ملک/10] و مى‏‌گويند: اگر ما مى‏‌شنيديم يا تعقل مى‏‌كرديم، اهل اين آتش سوزنده نمى‏‌بوديم».
این آیه به ما گوشزد می‌کند کسی که اهل گوش کردن به سخن خدا و پیامبر و قرآن نباشد؛ فردای قیامت، شیطان به آنها می‌گوید که شما تقصیر خودتان بود؛ شما حرف‌های خدا و پیامبر را ــ که حقیقت بودند و مطابق فطرت ــ نشنیدید و حرف‌های بی‌ارزش مرا ـــ چون که باب دندانتان بود ــ  شنیدید و به آن عمل کردید.

هر انسانی بر اساس عقل و تجربه‌ای که دارد؛ ناپایداری دنیا و رنگ عوض کردن آن را لمس می‌کند؛ بنابر این باید مواظب باشد که اسیر وسوسه‌های شیطان نشود و دنیا را بر آخرت ترجیح ندهد. «وَ مَا الْحَياةُ الدُّنْيا إِلاَّ لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ لَلدَّارُ الْآخِرَةُ خَيْرٌ لِلَّذينَ يَتَّقُونَ أَ فَلا تَعْقِلُونَ[انعام/32] و زندگانى دنيا جز بازيچه و سرگرمى نيست و بى‏‌گمان سراى آخرت براى آنان كه تقوا پيشه مى‏‌كنند، بهتر است. آيا نمى‏‌انديشيند؟
این آیه زندگی دنیا را بی‌ارزش نمی‌داند بلکه در مقابل جهان آخرت آن را کم اهمیت‌تر جلوه می‌دهد. بی‌گمان انسانهای خوب از امکانات و ظرفیت این دنیا به سود آخرت استفاده کرده؛ ولی برای روزی که به اعمال انسان رسیدگی می‌شود و کس بداد کس نمی‌رسد؛ برنامه‌ریزی دارند؛ اینان می‌دانند که اصل کار آن دنیاست و اگر نسبت به این اصل کوتاهی کرده و فریب نفس و شیطان را بخورند؛ در آن دنیا شیطان، تمام تقصیرات را به گردن انسان می‌اندازد(چون در این دنیا به عقل خود مراجعه نکرده‌اند).

سخن آخر
طبق آیات قرآن کریم، در روز قیامت، شیطان اغفال‌شدگان توسط خود را سرزنش کرده که چرا حرف‌های پوچ و بی‌ارزش مرا گوش کردید؟ چرا حرف خدا و پیامبر را ــ که مطابق فطرت است ــ بها ندادید؟ مقصر اصلی خودتان هستید(چون عقل داشتید و می‌فهمیدید که خیر و شر کدام است).