- با اینکه حدود چهار هزار نفر از نقاطی مانند کوفه، مدائن و بصره برای این رویارویی با قاتلان مظلومان کربلا گرد هم آمدند و این رقم در مقایسه با تعداد شهدای کربلا بسیار بیشتر است، ولی اثرگذاری بسیار کمتر و غیرقابل مقایسه‌ای را شاهد بوده و هستیم.
اهمیت اقدام به موقع و به هنگام و رعایت نقش کلیدی و حیاتی «زمان» در انجام فعالیت‌های مهم، هرگز قابل انکار نیست و یکی از نمونه‌های عدم رعایت این عنصر مهم را می‌توان با تحلیل و بررسی «قیام توابین» به خوبی درک کرد. حدود چهار سال پس از وقوع حادثه‌ی کربلا که منجر به شهادت مظلومانه‌ی سیدالشهدا (علیه‌السلام) و یاران او و نیز اسارت همراهان گرامی ایشان شد، جمعی از مردم آن عصر که مرتکب کوتاهی در انجام وظیفه شده بودند، به قیام علیه بنی‌امیه برخاستند.
این حرکت که آن را نخستین قیام شیعی پس از واقعه‌ی کربلا نام نهاده‌اند اگر چه در جای خود، قابل تحسین و عناصر حاضر در آن محترم و ان‌شاءالله مشمول رحمت پرورگار هستند ولی حقیقت این است که اثرگذاری اندکی را در پی داشت. با اینکه حدود چهار هزار نفر از نقاطی مانند کوفه، مدائن و بصره برای این رویارویی با قاتلان مظلومان کربلا گرد هم آمدند و این رقم در مقایسه با تعداد شهدای کربلا بسیار بیشتر است، ولی اثرگذاری بسیار کمتر و غیرقابل مقایسه‌ای را شاهد بوده و هستیم.
بدون تردید اگر این جمعیت پاکباخته و مصمم در عاشورای سال 61 هجری خود را به کربلا رسانده بودند و به جانبازی و فداکاری در رکاب امام زمان خود می‌پرداختند، سرنوشت جنگ به شکل دیگری رقم می‌خورد و جنایت‌های غیرقابل وصف دشمنان خدا علیه امام حسین (علیه‌السلام) و سایر اولیای الهی شکل نمی‌گرفت.
اینکه در اسلام برای انجام فریضه، وقت تعیین شده و در برخی موارد مثل نماز، اول وقت را بهترین و بافضیلت‌ترین زمان برشمرده‌اند به این دلیل است که هر کار مهم و قابل توجه، تنها در صورتی به هدف اصلی خود -با بیشترین منافع- خواهد رسید که شرایط مهم از جمله شرط «زمان» در آنها رعایت گردد.
البته مصادیق اقدامات به موقع هم در طول تاریخ اسلام، فراوان رخ داده است. در دوران معاصر اگر بخواهیم نمونه‌هایی را نام ببریم که به موقع انجام شد و برکات فراوانی را به دنبال داشت، باید از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی نام ببریم که با فرصت‌شناسی دقیق امام خمینی (رحمةالله‌علیه) و ملت بزرگ ایران به سرانجام رسید و به قرن‌ها سلطنت فاسد پادشاهان بی‌کفایت و وابسته پایان داد و فصل رهایی ملت ایران و دیگر مستضعفان دنیا را رونمایی کرد. شکی نیست که اگر در مسیر به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی، هر کدام از دو عنصر اساسی «امام (ره) و امت» در تشخیص و اقدام به موقع، دچار لغزش می‌شدند، قطعاً پیروزی حاصل نمی‌شد.
همچنین موقعیت‌شناسی دقیق مردم سلحشور ایران در بزنگاه‌های حساسی مانند هشت سال دفاع مقدس و حماسه‌ی ماندگار 9 دی 1388 سبب شد تا نقشه‌های شوم و خطرناک دشمن برای ضربه به اصل اسلام و انقلاب، نقش بر آب شود و انرژی تازه و مضاعفی برای تداوم مسیر به وجود بیاید.
بنابراین آن چه که به عنوان یک اصل غیرقابل اغماض و نیز به عنوان یک عبرت و درس تاریخی باید همیشه مورد توجه باشد این است که برای دستیابی به ثمره و نتیجه‌ی کامل و موثر، کارهای بزرگ را باید در زمان خود انجام داد تا بر اساس یک سنت دیرینه، مشمول برکات الهی و اثرگذاری دائمی شود و ماندگار گردد و از آفات غیرقابل جبران مانند آنچه در قیام توابین مشهود بود، در امان بماند.
حدود چهار سال پس از وقوع حادثه‌ی کربلا، جمعی از مردم آن عصر که مرتکب کوتاهی در انجام وظیفه شده بودند، به قیام علیه بنی‌امیه برخاستند. این حرکت اگر چه در جای خود، قابل تحسین و عناصر حاضر در آن محترم هستند ولی حقیقت این است که به دلیل عدم انجام به موقع و به هنگام، تاثیر اندکی داشت.
نقطه‌ی مقابل قیام توابین در دوران کنونی، انقلاب شکوهمند اسلامی است که با فرصت‌شناسی دقیق امام خمینی (رحمةالله‌علیه) و ملت بزرگ ایران به سرانجام رسید و شکی نیست که اگر در مسیر به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی، هر یک از دو عنصر اساسی امام (ره) و امت در تشخیص و اقدام به موقع، دچار لغزش می‌شدند، قطعاً پیروزی حاصل نمی‌شد.