در بیان مقامات ویژهی اهل بیت و کمالات و فضائل ایشان نباید کوتاهی و کتمان صورت بگیرد؛ همانگونه که نباید بدون مستند، هر امری به عنوان فضیلت و کمال برای ایشان بیان شود.
تمایز نهادن بین غلوّ از سویی و اثبات مقامات برای اهل بیت علیهمالسلام از سوی دیگر مشکل است.
از طرفی در روایت آمده است: «اجْعَلُونَا عَبِيداً مَخْلُوقِينَ وَ قُولُوا فِينَا مَا شِئْتُمْ؛[1] ما را بندگان مخلوق خداوند بدانید و هرچه میخواهید، دربارۀ [مقامات] ما بگویید.» اهل بیت علیهمالسلام به نهایت کمال قابل دستیابی برای یک انسان رسیدهاند؛ البته این جایگاه نباید سبب غلوّ در مورد ایشان شود؛ چراکه نباید برای آنها شأن و جایگاه خداوندی قرار دهیم.
از دیگر سو، نباید در مورد مقامات ایشان نیز کوتاهی و قصور صورت پذیرد و مواردی مانند عصمت، علم ویژه امام، ولایت تکوینی و... مبالغه به حساب آیند. در واقع باید مقام بلند و جایگاه ویژه اهلبیت علیهمالسلام بر اساس مستندات تبیین شود.
امام رضا علیهالسلام در بیان ویژگیهای خاص امام میفرمایند: «ارزش امام بالاتر و شأنش بزرگتر و جایگاهش برتر از آن است که عقل مردم به آن راه یابد و… امام یگانهی روزگار خویش است؛ کسی همپای او نیست و دانشمندی همتای او نیست و جایگزین و مانند و نظیری ندارد؛ همه فضائل را داراست بدون آنکه از کسی آموخته یا کسب کرده باشد؛ بلکه خداوند وهّاب به او ارزانی داشته است.»[2]
ازاینرو باید در بیان فضائل و کمالات اهلبیت علیهمالسلام نهایت دقت صورت گیرد تا نه غلوّ پدید آید و نه کوتاهی در بیان مقامات و کمالات آنان!
پینوشت
[1] شيخ حرعاملي، إثبات الهداة، ج4، ص161.
[2] كلينی، ج1، ص201.