انسان دارای دو بعد جسمانی و روحانی است و دین پاسخ‌گوی هر دو بعد انسان خواهد بود؛ از این رو تبلیغ دین نیز باید همراه با رسیدگی به امور مادی و معنوی مردم باشد.
یکی از وظائف پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در قرآن کریم، تبلیغ است.[1] معنای واژه تبلیغ در لغت، «به انتهای هدف و مقصد رساندن» آمده است.[2] بنابراین تبلیغ دین به معنای این است که تمام آنچه که از طرف خدا به پیامبرش نازل شده است را بدون کم و زیاد به مردم برساند.
تبلیغ دین وظیفه علما و دانشمندان
از آنجا که دین امری جاودان و همیشگی است و جواب‌گوی نیاز تمام انسان‌ها در همه دوران است، باید افرای باشند، تا علاوه بر آشنایی با معارف دین، بتوانند آن را به دیگران برسانند، بر همین اساس خداوند متعال برخی را به این کار تشویق کرده است. «الَّذينَ يُبَلِّغُونَ رِسالاتِ اللَّهِ وَ يَخْشَوْنَهُ وَ لا يَخْشَوْنَ أَحَداً إِلاَّ اللَّهَ وَ كَفى بِاللَّهِ حَسيبا»؛[3] «آنان که همواره پیام‌های خدا را به مردم می‌رسانند و از [عظمت و مقام] او می‌ترسند و از هیچ کس جز او واهمه ندارند و خدا برای حسابرسی، کافی است».
بنابراین، وظیفه رساندن پیام الهی و تبلیغ دین ، در دوران غیبت امام زمان علیه‌السلام، بر عهده علما و فقهای دین شناس است.
تعریف دین
علامه طباطبائی در تعریف دین چنین می‌فرماید: قوانین و مقرراتی که در زندگى انسان حکومت می‌‌کند، به یک اعتقاد اساسى استوارند و انسان در زندگى خود به آن تکیه داده است و آن تصورى است که انسان از جهان هستى دارد که خود نیز جزئى از آن است. مجموع این اعتقاد و مقررات متناسب با آن که در مسیر زندگى مورد عمل قرار می‌‌گیرد، دین نامیده می‌‌شود.[4]
تناسب دینداری با امور مادی
از آنجا که انسان دارای دو بعد جسم و روح است، نمی‌توان بدون توجه به جسم و مادیات، انسانی موحد و فرمانبردار را انتظار داشت. پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، فرمود: «اللَّهُمَّ بَارِكْ لَنَا فِي الْخُبْزِ وَ لَا تُفَرِّقْ بَيْنَنَا وَ بَيْنَهُ فَلَوْ لَا الْخُبْزُ مَا صُمْنَا وَ لَا صَلَّيْنَا وَ لَا أَدَّيْنَا فَرَائِضَ رَبِّنَا»؛[5] «پروردگارا! در نان ما برکت قرار بده! و بین ما و نان جدایی مینداز، که اگر نان نباشد، نماز نمی‌خوانیم و روزه نمی‌گیریم و هیچ کدام از واجبات پروردگارمان را ادا نمی‌کنیم».
از سویی پیشوایان دین، تمام سعی و تلاششان در این بود که علاوه بر رسیدگی به دین مردم، که اساس انسانیت است، دنیای آنها را نیز در حد متعادل قرار دهند. از شواهد این مطلب، کمک‌‌هایی است که از سوی پیشوایان دین به مردم شده است.[6]
بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که تبلیغ دین باید در کنار رسیدگی به نیازهای مردم باشد.
پی نوشت:
[1]. سوره مائده، آیه67.
[2]. قرشی، علی اکبر، قاموس قرآن، دارالکتب الاسلامیه، 1412 ق، چاپ ششم، ج1، ص228.
[3]. سوره احزاب، آیه39.
[4]. رک، طباطبائی، محمدحسین، شیعه در اسلام، نشر دفتر تبلیغات اسلامی، 1388 ش، چاپ پنجم، ص26 و27.
[5]. کلینی، محمدبن یعقوب، کافی، دارالکتب الاسلامیه، 1407 ق، چاپ چهارم، ج5، ص73.
[6]. همان، ج2، ص139.