رهروان ولایت ـ حالت تهوع داشتم، خودم را به سرعت به مطب یکی از پزشکان رساندم و بعد از معاینه تحت معالجه قرار گرفتم، حالم لحظه به لظحه بهتر می‌شد، در همین حین پزشک معالجم برای برسی روند بهبودی در کنارم نشست و بعد ار گرفتن نبضم گفت: تا لحظاتی دیگر وضعیتت نرمال خواهد شد.
اما تا زمانی که سُرم تمام شود سوالی ذهنم را مشغول کرده است، دوست دارم از شما بپرسم، سوالم این است که آیا اسلام با خشونت در ایران گسترش پیدا کرد؟ ایا اسلام خشونت را تایید می‌کند؟ احترام به افراد و افکار و سلیقه‌های متفاوت در اسلام چه جایگاهی دارد؟
به ایشان گفتم اگر سری به تاریخ زده باشید خواهید دید، زمانی که اعراب به ایران حمله کردند به دستور خلیفه عمر بود،خلافت عمر مورد تایید پیامبر خدا نبود، او به زور و ظلم خلافت را غصب کرده بود، از چنین انسانی که اصل خلافت را به ظلم و زور به دست آورده هیچ انتظاری نیست، اعمال او را نمی‌شود به پای اسلام گذاشت.
از سوی دیگر حکومت ایران به مردمش ظلم فراوانی کرده و نظام طبقاتی به وجود آورده بود که حتی آنان را از خواندن و نوشتن محروم کرده بود، به طوری که ایرانیان در مقابل حمله اعراب هیچ مقاومتی از خود نشان ندادند. [1]
شهید مرتضی مطهری می‌نویسد: حقیقت این است كه مهم‌ترین عامل شكست حكومت ساسانى را باید ناراضى بودن ایرانیان از وضع دولت و آیین و رسوم اجحاف آمیز آن زمان دانست. این نكته از نظر مورخین شرقى و غربى مسلّم است كه رژیم حكومت و اوضاع اجتماعى و دینى آن روز به قدرى فاسد و خراب بود كه تقریباً همه مردم از آن ناراضى بودند. و این باعث شد ساسانیان را تنها بگدارند...[2]
مگر می‌شود دین را به اجبار بر کسی تحمیل کرد؟ اگر کسی اسلحه بالای سر ما بگذارند و بگوید باید دست از دینت برداری،! ما قبول می‌کنیم؟ نهایت این است که اگر ببنیم تهدید جدی است، می‌گوییم چشم، وقتی آن شخص رفت دوباره به آیین خود بر می‌گردیم...با توجه به این مطالب به این نتیجه می‌رسیم که انتشار دین اسلام در ایران با استفاده از زور و ظلم نبوده است، بلکه علت انتشار دین اسلام اخلاق و انسانیتی است که اسلام آن را ترویج می‌دهد.از نظر اسلام انسانها بهترین موجودات روی زمین هستند که تمام عالم فرمان‌بردار آن‌ها است همان گونه که خداوند در قرآن می‌فرماید:
«وَ لَقَدْ كَرَّمْنا بَنی آدَمَ وَ حَمَلْناهُمْ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقْناهُمْ مِنَ الطَّیِّباتِ وَ فَضَّلْناهُمْ عَلى كَثیرٍ مِمَّنْ خَلَقْنا تَفْضیلا" [اسراء آیه 70] ما آدمی زادگان را گرامى داشتیم و آن‌ها را در خشكى و دریا، بر مركب‌هاى راهوار حمل كردیم و از انواع روزی‌هاى پاكیزه به آنان روزى دادیم و آن‌ها را بر بسیارى از موجوداتى كه خلق كرده‌ایم، برترى بخشیدیم»
از نظر اسلام جان و مال همه مردم عزیز است و هیچ کس حق تجاوز و ظلم به دیگران را ندارد به طوری که اگر شخصی به کسی ظلم کند و حق حیات را از او بگیرد همانند کسی است که تمام مردم روی زمین را به قتل رسانده است، خداوند در قرآن کریم می‌فرماید:
«...ُ مَنْ قَتَلَ نَفْساً بِغَیْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسادٍ فِی الْأَرْضِ فَكَأَنَّما قَتَلَ النَّاسَ جَمیعا..."[سوره مائده آیه 32] هر كس، انسانى را بدون ارتكاب قتل یا فساد در روى زمین بكشد، چنان است كه گویى همه انسانها را كشته...»
این آیه شریفه که مخالف هر گونه ظلم و اجحاف در حقوق دیگران است جامعه انسانى را در حقیقت همانند اعضاى یك پیكر فرض می‌کند، که هر لطمهاى به عضوى از اعضاى این پیكر برسد اثر آن كم و بیش در سایر اعضاء آشكار می‌گردد.
به پزشک که با دقت به حرفهایم توجه می‌کرد گفتم: ایرانیان که از ظلم و تبعیض و تحقیر ساسانیان به ستوه آمده بودند وقتی از معارف ناب اسلامی آگاهی یافتند دسته دسته به دین اسلام ایمان آوردند و آن را برنامه زندگی خود قرار دادند، چرا که اسلام آنقدر به انسانها ارزش و احترام قائل است که حتی تنابز در القاب را نیز بر نمی‌تابد و خطاب به همه مسلمانان می‌فرماید:
«...وَ لا تَلْمِزُوا أَنْفُسَكُمْ وَ لا تَنابَزُوا بِالْأَلْقابِ بِئْسَ الاِسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإیمانِ وَ مَنْ لَمْ یَتُبْ فَأُولئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ" [سوره حجرات آیه 11] و یكدیگر را مورد طعن و عیبجویى قرار ندهید و با القاب زشت و ناپسند یكدیگر را یاد نكنید، بسیار بد است كه بر كسى پس از ایمان نام كفرآمیز بگذارید و آن‌ها كه توبه نكنند، ظالم و ستمگرند»
کسانی که مسلمان شدن ایرانیان را به خاطر زور شمشیر می‌دانند به مردمِ شجاعی توهین می‌کنند که حتی تسلیم فرهنگ یونانی و غربی اسکندر مقدونی نشدند و هویت و فرهنگ خود را در مقابل لشکر مغول که به ظلم و خون ریزی و سختدلی مشهور است، از دست ندادند؛ چراکه با جان دل اسلام را پذیرفته بودند و برنامه‌های آن را سبب رشد و ترقی خود می‌دانند همان گونه که خداوند در قرآن کریم می‌فرماید:
«إِنَّ هذَا الْقُرْآنَ یَهْدی لِلَّتی هِیَ أَقْوَمُ وَ یُبَشِّرُ الْمُؤْمِنینَ الَّذینَ یَعْمَلُونَ الصَّالِحاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْراً كَبیر" [اسراء آیه 9] این قرآن، به راهى كه استوارترین راهها است، هدایت مىكند و به مؤمنانى كه اعمال صالح انجام مىدهند، بشارت مىدهد كه براى آن‌ها پاداش بزرگى است»
به پزشک که از تعجب انگشت به دهان گرفته بود گفتم: ایرانیان که سال‌ها در زیر یوق ساسانیان بودند با ورود اسلام دریافتند این اسلام است که عقائدى روشن، قابل درك، خالى از هر گونه ابهام و خرافات به انسان عرضه می‌کند، عقائدى كه دعوت به عمل دارد و نیروهاى انسانى را بسیج مىكند و میان انسان و قوانین عالم طبیعت هماهنگى برقرار مىسازد.
ایرانیان درک کردند تمام عقاید و معارف اسلام صاف و بدون انحراف است، صافت و مستقیم از این نظر كه میان ظاهر و باطن، عقیده و عمل، تفكر و برنامه، همگونى ایجاد كرده و همه را به سوى" اللَّه" دعوت مىكند.
صافت و مستقیم از نظر قوانین اجتماعى و اقتصادى و نظامات سیاسى كه بر جامعه انسانى حكم فرما است كه هم جنبههاى معنوى را پرورش مىدهد و هم از نظر مادى، تكامل آفرین است.
ایرانیان دریافته بودند که اسلام دارای برنامه‌های اخلاقى است كه انسان را از هر گونه تمایل به افراط و تفریط و آز و حرص و طمع و اسراف و تبذیر و بخل و حسد و ضعف و استكبار رهایى مىبخشد. به خاطر این معارف ناب بود که اسلام را پذیرفتند نه از ترس شمشیر.
در همین حین بود که با حضور بیمار دیگری در مطب و تمام شدن سُرم بنده این گفتگو قعطع شد و پزشک ضمن تشکر از این روشنگری به معالجه شخص دیگر مشغول شد.
----------------------------------------
پی نوشت ها:
1: تاریخ الطبری/ترجمه،ج4،ص:1480
2: مجموعه آثار جلد 14 صفحه 95 به بعد
نظرات
اسلام به ذات خود ندارد عيبي .........هر عيب كه هست از مسلماني ماست