اسراف در قرآن کریم

اسراف یعنی زیاده روی و تجاوز که متضاد آن قصد و میانه روی می‌باشد. و حدود آن را گناهان و محرّمات شرعی، حکم عقل و معیارهای عقلی و عرف جامعه تعیین می کند. تبذیر به معنای پراکندن است، تبذیر شامل به هدر دادن و زیاده روی در مصارف خوراکی، و ریخت و پاش زندگی خواهد بود.

اجمالاً وسیله‌ای مناسب است که علاوه بر داشتن استانداردهای اولیه، استفاده از آن نیز در جامعه رواج داشته و عرفاً به عنوان وسیله‌ای برای فخر‌فروشی به شمار نیاید و اقدام فرد در تعویض وسیله نقلیه – و یا هر وسیله دیگری – از منظر عقل و نیز از نگاه عموم مردم، امری منطقی و توجیه‌پذیر به شمار آید.

قرآن کریم اسراف کاران را برادران شیطان خوانده است؛ برادران شیطان که همان اسراف­کاران اند، رفتارهای متعددی دارند و در هر موقعیتی به گونه­های مختلف بروز می­کنند. کسانی که با آگاهی و از روی عمد به اسراف می­پردازند، با شیطان همراه اند. کسی که در بیت المال، عمر، هزینه زندگی با آگاهی و علم اسراف می­کند، از پرتو معارف دینی بدور است.

 امام على عليه السلام :

 امام علی عليه السلام فرمود:

این مقامات و درجات، در صورتی به قاری و حافظ قرآن عطا می‌شود که به قرآن عمل نموده باشند، چنانچه نبی مکرم اسلام فرموده‌اند: «چه بسا تلاوت کننده قرآن که قرآن او را لعنت می کند.»

چون معنای آیه در همه قرائت‌ها تقریباً یکی است، نیازی نیست که یک قرائت را به قطع و یقین بر دیگر قرائات ترجیح دهیم. ولیکن قرائت مشهور که همان «تُفَتَّحُ» و «الجَمَلُ» است، بر دیگر قرائت‌ها مقدّم است.

معتقدان به تحریف جزئی قرآن - با آن‌که عقیده‌شان نادرست و باطل است - اما  منکر ضروری دین نیستند.

مراد از پیوستگی آیات، وجود نوعی ارتباط معنایی میان اجزای آن است که آن‌را از گسستگی، ناهماهنگی و پریشانی در هدف یا موضوع حفظ می‌کند، مانند: 1. پیوستگی در بیان حقایق، 2. پیوستگی در هدف (هدایت بندگان)، 3. پیوستگی آیات یک سوره، 4. پیوستگی آیاتی که با هم نازل شده‌اند.

تطبیق شخص یا اشخاصی بر مفهومی از آیه یا آیاتی از قرآن، نیازمند تخصص علمی در زمینه تفسیر و علوم قرآنی می‌باشد؛ زیرا ممکن است در مواردی و بدون چنین دانش و تخصصی، این جری و تطبیق موجبات اتهام و تخریب کسانی را در جامعه اسلامی فراهم نماید.

با توجه به این‌که اختلاف معنایی ایجاد نمی‌کند تا مفهومی نادرست از قرآن فهمیده شود، قرائت هر دو نقل صحیح در نظر گرفته شده است، و بر اساس برخی فتاوا در نماز هم می‌توان از هر کدامشان استفاده نمود.

منظور از قرآن در این روایت، معنایی وسیع‌تر از اصل قرآن است که شامل هر آنچه که به عنوان وحی نازل شده، می‌شود که قرار گرفتن آنها در کنار قرآن موجود، تعداد آیات به هفده‌ هزار آیه خواهد رسید.