آیات 58 تا 59

19:00 - 1397/02/04

سوره التوبه (9): آیات 58 تا 59

اشاره

وَ مِنْهُمْ مَنْ یَلْمِزُکَ فِی اَلصَّدَقٰاتِ فَإِنْ أُعْطُوا مِنْهٰا رَضُوا وَ إِنْ لَمْ یُعْطَوْا مِنْهٰا إِذٰا هُمْ یَسْخَطُونَ (58) وَ لَوْ أَنَّهُمْ رَضُوا مٰا آتٰاهُمُ اَللّٰهُ وَ رَسُولُهُ وَ قٰالُوا حَسْبُنَا اَللّٰهُ سَیُؤْتِینَا اَللّٰهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ رَسُولُهُ إِنّٰا إِلَی اَللّٰهِ رٰاغِبُونَ (59)

ترجمه:

58-و در میان آنها کسانی هستند که در(تقسیم)غنائم به تو ایراد می کنند،اگر از آن به آنها بدهند راضی می شوند و اگر ندهند خشم می گیرند(خواه حق آنها باشد یا نه).

59-ولی اگر آنها به آنچه خدا و پیامبرش به آنها می دهد راضی باشند و بگویند خداوند برای ما کافی است و به زودی خدا و رسولش از فضل خود به ما می بخشد ما تنها رضای او را می طلبیم(اگر چنین کنند به سود آنهاست).

شان نزول

در تفسیر"در المنثور"از"صحیح بخاری"و"نسایی"و از گروهی دیگر چنین نقل شده که پیامبر ص مشغول تقسیم اموالی(از غنائم یا مانند آن) بود که یکی از طائفه"بنی تمیم"به نام"ذو الخویصره"فرا رسید صدا زد:

ای رسول خدا!عدالت کن!پیامبر فرمود:وای بر تو اگر من عدالت نکنم چه کسی عدالت خواهد کرد؟!"،"عمر"صدا زد ای رسول خدا به من اجازه بده تا گردنش را بزنم پیامبر ص فرمود:او را به حال خود واگذار!او یارانی دارد که نماز و روزه خود را در برابر نماز و روزه آنها کوچک می شمرید ولی با اینحال آنها از دین فرار می کنند همانگونه که تیر از کمان!.

در این هنگام آیات فوق نازل شد و به اینگونه افراد اندرز داد.

تفسیر:

خودخواهان بی منطق

در نخستین آیه فوق به یکی دیگر از حالات منافقان اشاره شده و آن اینکه آنها هرگز راضی به حق خود نیستند،و دائما انتظار دارند از اموال بیت المال و یا منافع عمومی هر چه بیشتر بهره ببرند،خواه مستحق باشند یا نه،دوستی و دشمنی آنها بر محور همین منافع دور می زند،هر کس جیب آنها را پر کند از او راضی هستند و هر کس به خاطر رعایت عدالت حق دیگران را به آنها نبخشد از او ناراضی می شوند.

حق و عدالت در قاموس آنها مفهومی ندارد،و اگر داشته باشد عادل کسی است که هر چه بیشتر به آنها بدهد و ظالم کسی است که حق دیگران را از آنان باز دارد!و به تعبیر دیگر آنها فاقد هر گونه شخصیت اجتماعی هستند و تنها دارای یک شخصیت فردی و در چهار چوبه منافع خویش می باشند،و همه چیز را تنها از این زاویه می نگرند!.

لذا می گوید:"بعضی از آنها در تقسیم صدقات به تو عیب می گیرند"و می گویند عدالت را رعایت نکردی( وَ مِنْهُمْ مَنْ یَلْمِزُکَ فِی الصَّدَقٰاتِ ).

اما در حقیقت چنین است که آنها به منافع خویش می نگرند"اگر سهمی به آنها داده شود راضیند و خوشحال"و تو را مجری عدالت می دانند هر چند استحقاق نداشته باشند( فَإِنْ أُعْطُوا مِنْهٰا رَضُوا ).

"اما اگر چیزی از آن به آنها داده نشود خشمگین می شوند"و تو را متهم به بی عدالتی می کنند( وَ إِنْ لَمْ یُعْطَوْا مِنْهٰا إِذٰا هُمْ یَسْخَطُونَ ): ***"ولی اگر آنها به حق خود راضی باشند و به آنچه خدا و پیامبرش در اختیار آنها گذارده رضایت دهند و بگویند همین برای ما کافی است و اگر هم نیاز بیشتری داریم خدا و پیامبر ص از فضل خود به زودی به ما می بخشند ما تنها رضای او را می طلبیم و از او می خواهیم که ما را از اموال مردم بی نیاز سازد،اگر آنها چنین کنند به سود آنها است"( وَ لَوْ أَنَّهُمْ رَضُوا مٰا آتٰاهُمُ اللّٰهُ وَ رَسُولُهُ وَ قٰالُوا حَسْبُنَا اللّٰهُ سَیُؤْتِینَا اللّٰهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ رَسُولُهُ إِنّٰا إِلَی اللّٰهِ رٰاغِبُونَ ).

آیا در جوامع اسلامی امروز چنین کسانی یافت نمی شوند؟ آیا همه مردم به حق مشروع خود قانعند؟و هر کس تنها به مقدار حقش به آنها بدهد او را عدالت پیشه می دانند؟ مسلما جواب این سؤالها منفی است،با نهایت تاسف هنوز بسیارند کسانی که مقیاس سنجش حق و عدالت را منافع شخصی خویش می پندارند،و به حقوق خویش قانع نیستند،و اگر کسی بخواهد همه را-مخصوصا محرومان را-به حق مشروعشان برساند داد و فریادشان بلند می شود.

بنا بر این لزومی ندارد برای شناخت منافقان صفحات تاریخ را و رق بزنیم یک نگاه به اطراف خود و حتی نگاهی به خودمان بکنیم می توانیم وضع خود و دیگران را دریابیم.

***پروردگارا!روح ایمان را در ما زنده کن!و فکر شیطانی و نفاق را در ما بمیران! و به ما توفیق مرحمت فرما تا خود را آن چنان بسازیم که به حق خویشتن قانع باشیم!نه به دیگران اجحاف کنیم و نه عدالت را در غصب حقوق سایرین بدانیم.

همیشه خواهان عدالت باشیم و مجری عدالت!...

برچسب‌ها: