افراد در مقابل عظمت امام(ع) شخصیتی احساس نمی‌کند لذا چنین کلماتی را که از ضمیر دل بر می‌خیزد وقتی این شیوه‌های ناپسند شکل نمادین پیدا می‌کند و به گونه برنامه‌های مداحی رواج می‌یابد، با توجه به پیامد اجتماعی و سیاسی و فرهنگی باید از آن پرهیز شود.
عده‌ای با این که در عزاداری ائمه بگویند سگ ائمه هستیم مخالفند و این گونه استدلال می‌کنند که ائمه آمدند ما را آدم کنند، نه این که ما را سگ کنند! عده‌ای می‌گویند: برای اینکه کوچکی خود را نشان دهیم، می‌گوییم سگ درگاه ائمه کدام قول صحیح است؟
پاسخ:
مسلّماً غلوّ کردن در دین و در مورد بزرگان دین، عمل ناپسندی است و پیامبر(ص) و ائمه(ع) ما را از این کار منع کرده‌اند.
. پیامبر(ص) فرمود: "مرا بیش از حقّم بالا نبرید، زیرا خدا بیش از این که مرا پیامبر قرار دهد، عبد خود قرار داده است".(1)
باز فرمود: "دو صنف از امّت من مشمول شفاعتم نمی‌شوند: حاکم فریبکار، کسی که در دین غلوّ نماید و توبه نکند". (2)
پیامبر (ص) به علی(ع) فرمود: "امّت من در باره تو سه گروه خواهند شد: گروهی شیعیان و پیروان تو خواهند بود.اینان مؤمنان واقعی‌اند. عده‌ای دشمن تو خواهند بود. برخی درباره تو غلوّ خواهند کرد. ای علی، شیعیان و دوستداران تو در بهشت خواهند بودو دشمنان و غلو کنندگان در آتش".(3)
از طرفی کوچک کردن خود نیز پسندیده نیست و مؤمن باید عزت نفس داشته باشد.
پیامبر و ائمه (ع) به این کار راضی نیستند که خود ما را مانند حیوانات به حساب بیاوریم و خویش را پست حساب کنیم، هر چند مقام آنان بسیار بالا است.
هنگامی که امیر المؤمنین(ع) همراه با سربازان خود به سوی شام در حرکت بود، دهقانان و بزرگان شهر "انبار" در ساحل فرات طبق آیین ایرانیان صف بسته بودند تا از موکب امیرالمؤمنین(ع) استقبال کنند. چون حضرت نزدیک شد، از مرکب پیاده شدند و با سرعت به سوی امام شتافتند و مراسمی که نشانه ذلّت در برابر حاکمان بود انجام دادند. امام (ع) فرمود: این چه کاری بود که شما کردید؟ عرض کردند: آدابی است که امیران خود را با آن بزرگ می داریم، امام (ع) فرمود به خدا سوگند! با این عمر زمامداران‌تان بهره‌مند نمی‌شوند و شما با این کار در دنیا برخود مشقت روا می دارید و در قیامت بدبخت خواهید بود.
چه زیانبار است مشقّتی که پشت سر آن مجازات الهی باشد".(4)
البته بزرگانی که از شخصیت‌های علمی و عقلی هستند، حسابشان جداست. اینان از فرط عشق و محبّتی که نسبت به ائمه دارند، با آن همه کمالاتی که دارند، باز خود را در برابر آن بزرگواران بسیار کوچک می‌دانند.
اگر چه به عنوان رابطه فردی، کسی خود را در مقابل عظمت مقام امام و حجت الهی، کوچک و حقیر می‌شمارد و چنین بیانی دارد، اما هنگامی که به صورت جمعی و نمادین درآید، پسندیده نیست.
انسان بر اساس احوال درونی خود و ارتباطی که با امام معصوم(ع) برقرار می کند، "ماهی آن قدر خود را کوچک و حقیر می‌بیند که اصلاً برای خویش در مقابل عظمت امام(ع) شخصیتی احساس نمی‌کند و چنین کلماتی را که از ضمیر دل بر می‌خیزد، بر زبان جاری می‌کند، اما هنگامی که به این شیوه‌های ناپسند درمی‌آید و شکل نمادین پیدا می‌کند و به گونه برنامه‌های مداحی رواج می‌یابد، با توجه به پیامد اجتماعی و سیاسی و فرهنگی مطلوب نیست و باید از آن پرهیز شود.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
پی نوشت:
1- میزان الحکمه، عنوان 3106، حدیث 15248.
2- همان، حدیث 15249.
3- همان، حدیث 15266.
4- نهج البلاغه، حکمت 37،دانشنامه امام علی(ع)، ج 11، ص 317؛ خدمات متقابل اسلام و ایرانی، ص 102.
برگرفته از مرکز ملی پاسخ گویی به سوالات دینی