خواندن ادعیه و اذکار رسیده از ائمه(علیهم‌السلام) و عمل به دستورات خاصی که حضرات معصومین(علیهم‌السلام) برای در امان ماندن از شرور و حوادث نقل کرده‌اند، امری پسندیده و بسیار مناسب است.
تاثیر امور معنوی و غیر مادی در جهان مادی، مورد تایید دین اسلام است. فقط اسباب و علل مادی در جهان تاثیرگذار نیستند. اموری مانند دعا، صله رحم، صدقه، برپایی مجلس عزای اهل‌بیت(علیهم‌السلام)، نیکی به پدر و مادر و ... از جمله اسباب معنوی هستند که در عالم تاثیر دارند و مورد تایید اسلام هستند.
برخی ابزار دیگر مانند سحر، جادو، طلسم و چیزهایی از این دست هم فی‌الجمله حقیقت دارند ولی از نظر اسلام استفاده از این امور حرام است.
در این میان، دعانویسی و استفاده از جادو و طلسم در میان مردم رواج بیشتری دارد.
در گذشته به خاطر اینکه بیشتر مردم سواد کافی نداشتند برای نوشتن ادعیه نزد اشخاص باسواد و به اصطلاح «مُلّا» مراجعه می‌کردند. این امر سبب شده بود که شغلی با عنوان دعانویسی در جامعه پدید آید که مردم برای نوشتن دعاهای مختلف به آنها مراجعه می‌کردند.
بسیاری از دعانویسان امروزی، فاقد وجاهت کافی هستند و به جای دعاهای ماثور از ائمه(علیهم‌السلام) گاهی از طلسم و جادو استفاده کرده و گاهی نیز عبارات بی‌اعتبار و بدون سند را به عنوان دعا به مردم قالب می‌کنند.
حرام بودن استفاده از طلسم و جادو در اسلام
بدون شک اسلام مخالف جادو و نوشتن طلسم است. گرچه تاثیر فی الجمله آن مورد پذیرش قرار گرفته است اما استفاده از این امور به طور کلی در اسلام حرام شده است.
از برخی آيات قرآن استفاده مىشود كه بعضى از انواع سحر به راستى اثر مىگذارد مانند آيه فوق كه مىگويد آنها سحرهايى را فرا مىگرفتند كه ميان مرد و همسرش جدايى می‌افكند[۱]:
«فَيَتَعَلَّمُونَ مِنْهُما ما يُفَرِّقُونَ بِهِ بَيْنَ الْمَرْءِ وَ زَوْجِهِ؛[۲] آنها از آن دو فرشته، مطالبى را مىآموختند كه بتوانند به وسيله آن، ميان مرد و همسرش جدايى بيفكنند.»
تمام فقهای اسلام، یاد گرفتن و انجام اعمال سحر و جادوگری را حرام می‌دانند.[۳]
از امیرالمومنین علی(علیه‌السلام) روایت شده است:
«مَنْ تَعَلَّمَ شَيْئاً مِنَ السِّحْرِ قَلِيلًا أَوْ كَثِيراً فَقَدْ كَفَر وَ كَانَ آخِرَ عَهْدِهِ بِرَبِّه؛[۴] کسی که سحر بیاموزد، کم یا زیاد، کافر شده است، و رابطه او با خداوند به کلی قطع می‌شود.»
عدمِ نیازِ رجوع به دعانویس برای استفاده از برکات دعا
بدون شک خواندن و نوشتن دعاهای رسیده از معصومین برای برطرف شدن گرفتاری‌ها و مشکلات مانند برخی بیماری‌ها، وسوسه‌های شیطان، چشم زخم، در امان ماندن کودکان از بلایا و حوادث، داشتن سفری بی‌خطر و... مورد تایید اسلام و پسندیده است. اما لازم نیست برای نوشتن این ادعیه به دعا نویس مراجعه شود.
بیشتر این دعانویسان انسان‌های شیاد و حلیه‌گری هستند که از جهل و بی‌خبری مردم سوء استفاده می‌کنند و همانطور که گفتیم ممکن است به جای دعا برای شما رمز‌ها و حروف بی‌معنا و بی‌اثر را بنویسند.
هر کس که سواد دارد می‌تواند ادعیه‌ای را که در کتاب‌های معتبر مثل «مفاتیح الجنان»، «اقبال الاعمال»، «حلیة المتقین» و... وارد شده است بخواند و مطابق دستور آنها عمل کند.
اجرت برای دعانویسی
با اینکه رجوع به شخص دیگری برای عمل به دستورات و دعاهای معتبر رسیده از ائمه لازم نیست و هر کس می‌تواند با مراجعه به متون معتبر از آنها بهره‌مند شود؛ اما رجوع به دعانویس معتبر و مورد اعتماد برای نوشتن برخی ادعیه طولانی یا خرید حرز‌های معتبر مانند حرز امام جواد(علیه‌السلام) ایراد و اشکالی ندارد و از نظر فقها و مراجع تقلید جایز است.[۵]
هر چیز را نباید به طلسم و جادو استناد بدهیم
گرچه وجود طلسم و جادو فی الجمله صحیح و درست می‌باشد، اما انسان در زندگی باید بر اساس عقل و منطق رفتار کند و از انجام اشتباه پرهیز کند. اینکه انسان بی‌دقتی‌ها و بی‌توجهی‌های خود را به پای طلسم شدن و جادو بگذارد کار درست و پسندیده نیست. اگر انسان تلاش کند و برای رسیدن به هدفش به خداوند توکل کند و نا امید نشود عوامل دیگر تاثیری در عدم موفقیت او نخواهند داشت.
از تو حرکت از ما برکت
بدون شک ادعیه و ذکرهای رسیده از معصومین(علیهم‌السلام) در کسب و کار و افزایش روزی افراد و برطرف شدن مشکلات بسیار موثر هستند. اما این نباید به معنای کم‌کاری و اهمال شخص تلقی شود.
هر کس باید بر اساس منطق و عقل در زندگی خود برنامه‌ریزی داشته باشد و بر اساس آنها زندگی خود را پیش ببرد و در کنار این تلاش و کوشش نیز بر خداوند توکل کند و دعاها و اذکار رسیده از معصومین را در موقعیت‌های مختلف زندگی به کار بگیرد تا از شر شیاطین انس و جن در امان باشد.
همچنین انسان نباید از تاثیر کارهای نیک مانند صله رحم و صدقه غافل شود. این‌ها عواملی هستند که بسیار در دفع شرور و افزایش طول عمر انسان موثر هستند.
نتیجه
بنابر آنچه گفتیم مشخص شد امور معنوی و غیر مادی به نحوی در جهان مادی تاثیر دارند. در این میان دعا و ذکرهایی که با اسناد صحیح به ائمه منسوب هستند و کتاب‌های معتبر شیعه توسط علما جمع‌آوری شده‌اند، می‌تواند باعث کاهش مشکلات انسان و در امان ماندن آدمی از بلایا و حوادث باشند. اما استفاده از طلسم و جادو به هیچ وجه مورد تایید اسلام نمی‌باشد.
همچنین رجوع به دعانویس معتبر برای نوشتن ادعیه مستند و ماثور از ائمه مورد تایید مراجع و علما می‌باشد.
پی‌نوشت
[۱] تفسیر نمونه، ج۱، ص۳۷۸.
[۲] سوره بقره، آیه۱۰۲.
[۳] تفسیر نمونه، ج۱، ص۳۷۹.
[۴] قرب الاسناد، ص۱۵۲.
[۵] https://btid.org/fa/news/11929.
بدون شک اسباب و علل غیر مادی بر جهان مادی تاثیرگذار است. دعا از جمله تاثیرگذارترین اموری است که سبب در امان ماندن انسان از بلایا و حوادث می‌شود. از ائمه(صلوات‌الله‌علیهم) ادعیه و اذکار فراوانی برای اهداف مختلف نقل شده است که عمل به آنها پسندیده و مناسب است.