علوم تجربی بر پایه حس و تجربه بنا شده است و حق دخالت در امور غیر مادی را ندارد.
هیچ مدرکی در علوم تجربی برای اثبات خداوند وجود ندارد. هیچ دانشمندی تا کنون نتوانسته است خدا را ثابت کند. هر چه علم جلوتر می‌رود محدوده‌ی خداوند کوچکتر می‌شود. برای پیشرفت علم و دانش باید خدا را کنار بگذاریم.
هر روز هزاران کلیپ و عکس‌نوشته با این مضامین در فضای مجازی منتشر می‌شود. افراد مختلفی با عناوینِ دانشمند و پروفسور از تعارضِ باور به خدا با شواهد علمی سخن می‌گویند.
یکی از مغالطات و اشتباهاتی که در این سخنان نهفته و باید به آن توجه کنیم، فراتر رفتن علم از محدوده‌ی خودش است.
آیا به راستی علم شایستگی اظهار نظر نسبت به امور متافیزیکی و غیر مادی را دارد؟ آیا برمبنای تجربه و آزمایش می‌توان درباره‌ی ماهیت جهان و هستی اظهار نظر کرد؟
اینها سوالاتی است که در ادامه می‌خواهیم به آن‌ها پاسخ بدهیم.
دانشمندان خداباور
پیش از آنکه به پاسخ سوالات بالا بپردازیم، بد نیست به دانشمندان برجسته علمی که به وجود خداوند باور عمیقی دارند، اشاره کنیم.
«آلبرت اینیشتین» و «ماکس پلانک» فیزیکدانان برجسته و برندگان جایزه نوبل، «آلان سندیج» ستاره‌شناس مشهور آمریکایی، دکتر «دیوید دوچ» رئیس گروه ریاضی دانشگاه آکسفورد، دکتر «فرانسس کولینز» متخصص ژنتیک از جمله دانشمندان خداباور جهان هستند.[1]
وجود این دانشمندان دلیلی روشن بر نبود هر گونه رابطه بین دستاوردهای علم و عدم باور به خداست.
انواع دانش‌ها و آگاهی‌های بشر
انسان راه‌های مختلفی برای کسب دانش دارد. ساده‌ترین ودر دسترس‌ترین آن‌ها حواس پنجگانه است. نوزاد از بدو تولد به طور دائم در حال دریافت اطلاعات از محیط پیرامون خودش است.
عقل یک کودک به تدریج رشد می‌کند و از طریق برهان و استدلال، دایره دانش‌های خود را گسترش می‌دهد. بنابراین ابزار دیگر معرفت بشری استدلال و برهان است. این دلایل یا در گزاره‌های حسی ریشه دارند یا بر مبنای امور بدیهی چیده شده‌اند.
به عنوان مثال: قیاس منطقی «هر وقت هوا ابری بشود باران میبارد؛ اکنون هوا ابری است پس باران میبارد» یک استدلال عقلی مبتنی بر گواهی حس می‌باشد.
همچنین قیاس «هر معلولی علتی دارد؛ جهان هستی امری معلول است پس بدون شک علتی دارد.» استدلالی است که بر پایه‌ی بدیهیات عقلی بنا شده است و حواس پنجگانه دخالتی در تشکیل آن ندارند.
مسیرهای دیگری هم برای کسب معرفت وجود دارد از جمله شهود و مکاشفه که از راه مبارزه و مجاهده با نفس حاصل می‌شود.
مهم‌ترین و قوی‌ترین مسیر به دست آوردن آگاهی که کامل‌ترین معرفت را در اختیار بشر قرار می‌دهد وحی الهی است. این مسیر تنها در اختیار پیامبران و اولیای الهی قرار دارد.
ما در این جا تنها با دو ابزار نخست کار داریم.
رشته‌های علمی و ابزار‌های کسب دانش
عموم رشته‌های علمی ساخته‌ی بشر مبتنی بر ابزار حواس و استدلال عقلی است. علومی مانند ریاضیات، هندسه و فلسفه دانش‌هایی هستند که بر اساس دلیل عقلی و قیاس منطقی شکل گرفته‌اند. در مقابل علومی مانند فیزیک، شیمی و زیست‌شناسی گزاره‌های خود را بر اساس تجربه و حس بنا کرده‌اند.
هیچ ریاضیدانی برای اثبات یک قضیه ریاضی به طبیعت مراجعه نمی‌کند. همانطور که یک استاد هندسه برای پیدا کردن روابط هندسی بین اشکال به آزمایشگاه نمی‌رود.
اما دانشمندان علوم تجربی مانند فیزیک برای اثبات فرضیات خود باید به آزمایش‌ها و مشاهدات تجربی استناد کنند. برای آن که بدانیم آیا آب در صد درجه به جوش می‌آید یا نه، باید یک ظرف آب را در فشار و دمای مناسب حرارت بدهیم تا درستی یا کذب این نظریه آشکار شود.
دانشمندان تجربی کارشان در آزمایشگاه و طبیعت است. ورودی اطلاعاتی که محققان علوم تجربی جمع‌آوری می‌کنند حواس پنجگانه است. این داده‌های یا باید با چشم قابل دیدن یا با گوش قابل شنیدن یا با زبان قابل چشیدن یا با پوست قابل لمس کردن و یا با مشام قابل بوییدن باشد.
بنابراین اموری که خارج از حواس پنجگانه است از دایره و حیطه این علوم خارج است و نمی‌تواند درباره آن‌ها اظهار نظر کند.
آقای علم، پایت را بیشتر از گلیمت دراز نکن!
شناخت ماهیت و حقیقت موجودات و آگاهی از سرچشمه هستی خارج از حیطه دانش‌های تجربی است. یک دانشمند تجربی آزاد است که نسبت به وجود یا عدم خدا اظهار نظر کند اما اگر ادعاهای خود را به دانش و تخصصش استناد کند مرتکب خطایی آشکار شده است.
همانطور که گفتیم علم تجربی تنها با امور محسوس سر و کار دارد. سخن گفتن از امور نامحسوس و استدلال بر وجود یا عدم آن‌ها هیچ‌گونه ارتباطی با علم تجربی ندارد.
این گونه امور نیازمند تلاش‌ها و تاملات عقلانی است و آزمایش‌ها و مشاهدات تجربی حق دخالت در این حوزه را ندارند.
نتیجه
بنا بر آنچه که در این چند بند آوردیم روشن شد، دانشمندان علوم تجربی حق اظهار نظر پیرامون امور فراحسی مانند خداوند را ندارند و هر آنچه در این باره از زبان ایشان گفته می‌شود ربطی به دانش تجربی آن‌ها ندارد.
پی نوشت
[1] https://btid.org/fa/news/139518
حیطه علوم تجربی تنها محدود به حس و تجربه است. با صرف گزاره‌های دانش‌های تجربی نمی‌توان درباره امور متافیزیکی و غیر مادی اظهار نظر کرد. ادعاهای برخی دانشمندان در این زمینه از پشتوانه‌ی عقلی و منطقی کافی برخودار نیست.