سیره فاطمه زهرا (سلام الله علیها) در اطاعت پذیری از همسر بهترین الگویی است که می توان به نسل های جوان معرفی نمود.
شناخت و معرفت به سیره و زندگی فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) درس‌های بزرگی را برای حیات فردی و اجتماعی انسان‌ها به دنبال دارد. عمل به سیره فاطمی مربوط به مقطعی از زمان نبوده تا گفته شود امروز دیگر سیره ایشان کارآیی ندارد، بلکه ارزش‌ها و اخلاقیات در رفتارهای فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) زمان بردار نیست تا کهنه شود، چنان‌که امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) از وی به عنوان الگویی شایسته یاد نموده است.[1]
اطاعت پذیری از همسر، از جمله رفتارهایی است که در حیات چندین ساله او با حضرت علی (علیه‌السلام) به خوبی قابل مشاهده است.
اوج این ولایت پذیری را می‌توان در این جمله از وصیت‌نامه حضرت خطاب به امام علی (علیه‌السلام) مشاهده کرد که فرمودند: «ای پسر عمو هیچ وقت مرا دروغگو و خیانت‌کار ندیده‌ای و از زمانی که با من زندگی کردی با تو مخالفت نکرده‌ام» امام نیز در پاسخ فرمودند: «پناه به خدا، تو عالم تر به خدا و نیکوکارتر و پرهیزگارتر و گرامی تر و ترسان تر به خدایی، از اینکه من تو را به نافرمانی از خود سرزنش کنم ... .»[2]
این فراز از وصیت به خوبی نشان می دهد حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) در هیچ یک از امور حتی امور اجتماعی و سیاسی با امام علی (علیه‌السلام) مخالفت نکرده و خود را مطیع محض فرامین امام قرار می داد، چنان که پس از رحلت پیامبر، عاملان سقیفه برای دلجویی و ابراز پشیمانی و تظاهر به جبران اشتباهات، درخواست ملاقات با حضرت زهرا(سلام‌الله‌علیها) را نمودند که با ممانعت شدید آن حضرت روبه رو شدند، در نهایت امام علی (علیه‌السلام) را واسطه برای این دیدار قرار دادند، امام نیز نظر همسرش را در این باره جویا شد، که آن حضرت در پاسخ امام فرمودند: «على جان! خانه، خانه توست. من همسر تو هستم، هر آنچه می خواهی انجام ده.»[3]
با اینکه قبل از درخواست امام، حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) براساس موضع شخصی خویش رغبت نداشت با آن دو سخنی بگوید، اما وقتی درخواست امام به میان آمد، از موضع خود دست برداشته و درخواست امام را اجابت نمود. این سخن در آن شرایط سخت روحی و جسمی ایشان، نشان از اوج ولایت پذیری و اطاعت از همسر در سیره حضرت زهرا(سلام الله علیها) است.
در خبری دیگر آمده وقتی امام را با اکراه و اجبار برای بیعت به سوی مسجد بردند، آن حضرت برای دفاع از همسر به درب مسجد آمد و سوگند یاد نمود اگر علی را رها نکنند به درگاه خدا شکوه برد ... این واکنش سبب شد تا امام (علیه السلام) از فاطمه بخواهد که این کار را انجام ندهد و آن حضرت نیز اطاعت نمود و از شکوه بردن به درگاه خداوند اجتناب کرد.
پس از لحظاتی آن حضرت با فاطمه زهرا (سلام الله علیها) دیدار کرد در حالی که آن حضرت با دیدن امام گریه کرد و خطاب به وی فرمودند: «على جان! جانم فدای تو، و روحم سپر بلاهای جان تو؛ همواره با تو خواهم بود؛ اگر تو در خیر و نیکی به سر می‌بری، با تو خواهم زیست و اگر در سختی و بلایی گرفتار شدی، باز هم با تو خواهم بود.»[4]
این گزارش ها به خوبی نشان می دهد زندگی فاطمی به گونه ای بوده که ذره‌ای غم و اندوه و عصبانیت ناشی از عدم سازش به این زندگی راه پیدا نمی‌کرد، چنان که حضرت علی(علیه‌السلام) بر این مطلب تصریح نموده و فرمودند: «به خدا سوگند، زهرا(سلام الله‌علیها) تا آن زمان که خداوند او را به سوی خود برد مرا ناراحت نساخت و عملی انجام نداد که مرا ناخشنود کند.»[5]
این عشق و محبت، طرفینی بوده و می توان همین علاقه و احترام تنگاتنگ را در ناحیه حضرت علی علیه السلام نیز مشاهده نمود. اوج این علاقه را می توان در این فراز از خطاب حضرت به همسرش جستجو نمود که فرمودند: «بِأَبِي أَنْتَ وَأُمِّي؛ پدرم و مادرم فدای تو (ای فاطمه)»[6]
از جمع بندی سخنان نتیجه می شود که اطاعت‌پذیری از همسر و خود داری از نافرمانی او، از وظایف اولیه‌ی زنان است و شکی نیست که این اطاعت پذیری در اموری است که مخالف احکام الهی نباشد. بی شک این اطاعت پذیری در تربیت فرزندان صالح و استحکام خانواده ها نقش به سزایی دارد.
پی‌نوشت:
1. بحارالأنوار، ج 53، ص 180.
2. روضةالواعظین، ج 1، ص 151.
3.کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ج 2، ص 869.
4. فاطمة الزهراء بهجة قلب المصطفى، ج 1، ص 771.
5. کشف الغمه، ترجمه زواره ای، ج 1، ص 492.
سیره و زندگی فاطمه زهرا(سلام الله علیها) بهترین الگو برای تربیت خانواده ها و جوامع اسلامی است. ولایت پذیری از همسر یکی از مصادیق فرهنگ فاطمی است که در سیره حضرت زهرا سلام الله علیها به خوبی بروز و ظهور داشته است. حضرت در تمام دوران زندگی خود با امام علی (علیه السلام) هرگز برخلاف فرامین او قدم بر نداشت و در سخت ترین شرایط زندگی وی را تنها نگذاشت و فرامین او را مو به مو مورد عنایت قرار می داد.