شور و هیجانی که هر ساله در برپایی جشن عید غدیر مشاهده می‌شود، ریشه‌ای عقلی، قرآنی و روایی دارد. معرفی امیرالمؤمنین علیه‌السلام با صدای بلند به عنوان جانشین معصوم پیامبر اعظم صلیاللهعلیهوآله از بالاترین نمونه‌های پاسداشت شعائر الهی است.
يكی از مقدس‌ترين خواسته‌های فطری انسان «حس حق‌شناسی » است. بر اساس اين خواسته فطری، هر انسانی نسبت به گذشتگان و نیاکان خود که به وی خدمت کرده‌اند، شکرگزاری و حق‌شناسی دارد. همچنین تلاش می‌کند که نام و خاطره آنها را زنده نگاه دارد. این سیره و روشی است که در جوامع انسانی مرسوم بوده و تفاوتی ندارد که مربوط به اشخاصی باشد که در پیشرفت جامعه تأثیرگذار بودند و یا آنکه از جنبه سیاسی و اجتماعی، قهرمان ملی به‌شمار می‌آیند.[1]
شیعیان بر این باورند که خداوند به عنوان تنها حاکم واقعی در جامعه انسانی، برای رهانیدن مردم از اختلاف و دو دستگی، نخست آنان را به سوی خود و پیامبرش دعوت می‌کنند. از آنجا که در فقدان پیغمبر اکرم صلیاللهعلیهوآله، احتمال اختلاف مردم در امور گوناگون اداره جامعه اسلامی همچنان وجود دارد، عقل سالم و قرآن مجید گویای آن هستند که اگر کسی به عنوان رهبر و هدایت‌گر انتخاب شود که خودش نیازمند هدایت و رهبری باشد و در انجام امور، خطا و اشتباه بسیار می‌کند، هرگز نمی‌تواند محور اتحاد و یکرنگی جامعه اسلامی قرار گیرد.[2]
گزارش‌های متعدد و معتبر تاریخی و حدیثی از جوامع حدیثی شیعه و غیر شیعه گواه می‌دهند که امیرالمؤمنین علیه‌السلام برترین مصداق و نمونه برای جانشینی پیامبر معظم اسلام صلیاللهعلیهوآله می‌باشد. پیامبر نیز به فرمان خداوند در موارد متعددی به معرفی جانشین خویش پرداختند. غدیرخم را باید مهم‌ترین واقعه معرفی جانشین دانست که پس از آن آیه «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتي وَ رَضيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ ديناً»؛[3] «امروز دين شما را كامل كردم و نعمت خود را بر شما تمام نمودم و اين اسلام كامل‌شده را به عنوان دين، براى شما برگزيدم» نازل گشت.
شیعیان عید غدیر را آغاز زنجیره «شعائر الهی» می‌دانند و تعظیم آن را به فرموده قرآن[4] فراموش نخواهند کرد. پیروان امیرالمؤمنین علیه‌السلام به شکرانه رضایت پروردگار از تکمیل دین اسلام و معرفی امیرالمؤمنین به عنوان رهبر معصوم برای امت اسلامی، مجالس شادی و جشن را برپا می‌کنند تا با جلب توجه جهانیان و عوام الناس به خود، آنان را به تفکر و تحقیق پیرامون این جریان مهم و حساس وادار سازند.
برخی عالمان اهل‌تسنن نیز بر این باورند که شناساندن و معرفی شخصیت مهمی همچون خاتم الأنبیاء صلیاللهعلیهوآله به جهانیان واجب می‌باشد.[5] با توجه به آنکه قرآن[6] و احادیث متعدد[7] شهادت می‌دهند امیرالمؤمنین علیه‌السلام همان نفس پیامبر معظم اسلام است، بی‌شک شیعیان نباید در معرفی شخصیت والای امیرالمؤمنین علیه‌السلام به تمام دنیا تردید داشته باشند. ازاین‌رو، در کنار بیان استدلال‌های استوار عقلی و نقلی، برگزاری پرشور و هیجان مجالس عید غدیر نیز به این هدف مهم کمک شایانی خواهد کرد.
پی نوشت:
[1]. مصباح یزدی، محمدتقی، آذرخشی دیگر از آسمان کربلا، مؤسسه امام خمینی، ص: 15.
[2]. یونس/35.
[3]. مائده/3.
[4]. حج/32.
[5]. النووی، محیی‌الدین، المنهاج شرح صحيح مسلم بن الحجاج، دار إحياء التراث العربي، ج15، ص: 37.
[6]. آل‌عمران/61.
[7]. فیروزآبادی، سیدمرتضی، فضائل الخمسة من الصحاح الستة، اسلامیة، ج1، ص: 346.