رهروان ولایت ـ امویون پس از وفات پیامبر و غصب خلافت، برای تطهیر چهره غاصبین به اقداماتی دست زدند:
در ابتدای امر نقل روایات از پیامبر را ممنوع اعلام کردند. سپس مبالغ هنگفتی برای نشر اکاذیب و تخریب چهره امیرالمؤمنین(عليه‌السلام) بوسیله جعل روایات، هزینه کردند. در مرحله بعد، فضائلی را همتای فضائل غیر قابل انکار امیرالمؤمنین(عليه‌السلام) برای سایر صحابه نقل کردند. [1]
یکی از اقدامات جریان اموی که در سال‌های اخیر به صورت گسترده‌تری در جریان است، عادی جلوه دادن رابطه امیر المؤمنین(عليه‌السلام) با غاصبین خلافت و حسنه بودن رابطه ایشان با آن‌هاست.
برای این منظور مطالبی را مطرح کرده‌اند: از جمله ازدواج خلیفه دوم با امّ کلثوم.
از همان ابتدا علمای شیعه به این گونه ادّعاها پاسخ‌های وافی و کافی داده‌اند امّا شبهه کنندگان، دست در گوش کرده‌اند و فقط فریاد می‌زنند و از شنیدن پاسخ، حذر می‌کنند.
خلاصه‌ای از نظرات گوناگون در این مسأله:
1. بزرگانی چون رضى‌الدين حلّى [2]، علامه مقرّم، علامه باقر شريف القرشى [3] و... اصل وجود دخترى به نام امّ‌كلثوم را براى حضرت زهرا(سلام‌الله‌عليها) منكر شده و دليل‌هاى متقنى براى آن ارائه كرده‌اند.
بر طبق این نظر امّ کلثوم کنیه حضرت زینب بوده [4] دختری که در وقعه کربلا حضور داشت و همسر عبد الله جعفر بوده است.
در بین اهل سنّت نیز بسیاری بر همین عقیده‌اند. [5]
2. عده‌ای ديگر، وقوع تعارض در روايات ازدواج را دليلى واضح براى بطلان مدعاى اهل سنت در باره اين ازدواج مى‌دانند؛ از جمله شيخ مفيد(رضوان‌الله‌تعالى‌عليه) در دو رساله مجزا به نام‌هاى «المسائل العُكبرية» و «المسائل السروية»، و نيز سيد ناصر حسين الهندى در كتاب «افحام الأعداء والخصوم» و آيت الله ميلانى و...
شيخ مفيد(رضوان‌الله‌تعالى‌عليه) درباره اين اختلاف‌ها و تناقض‌ها مى‌نويسد:
«خود همين روايت اختلاف‌هاى بسيار دارد؛ گاهى روايت مى‌شود كه خود اميرمؤمنان(عليه‌السلام) عقد امّ‌كلثوم را به عهده گرفت و در بعضى روايات آمده است كه عباس اين كار را به عهده گرفت. در بعضى روايات آمده است كه اين عقد صورت نگرفت، مگر پس از تهديد عمر و تهديد شدن بنى هاشم و در بعضى ديگر آمده است كه اين عقد به اختيار و از روى ميل صورت گرفت.
بعضى از راويان مى گويند كه عمر از او صاحب فرزندى به نام زيد شد؛ عده‌اى مى‌گويند كه او پيش از نزديكى با امّ‌كلثوم كشته شد، عده‌اى مى‌گويند كه از زيد بن عمر، نسلى بر جاى ماند؛ عده‌اى مى‌گويند كه زيد بن عمر كشته شد و فرزندى نداشت؛ عده‌اى مى‌گويند كه او و مادرش با هم كشته شدند. عده‌اى مى‌گويند كه مادرش پس از او باقى ماند؛ عده‌اى مى‌گويند عمر مهر او را چهل هزار درهم قرار داد، عده‌اى مى‌گويند چهار هزار درهم، و عده‌اى مى‌گويند پانصد درهم.
و همين اختلاف در حديث، سبب بطلان آن مى‌شود و بنابراين، اين روايت هيچ اثرى ندارد.»[6]
3. برخی ديگر، همچون سيد مرتضى پاسخ داده‌اند كه اين ازدواج با زورگويى و تهديد عمر بن خطاب بوده است. [7]
4. عده‌اى از دانشمندان شيعه و سنى با پذيرش اصل ازدواج، نكته ديگرى را مطرح كرده‌اند كه امّ‌كلثوم همسر عمر، دختر امير مؤمنان(عليه‌السلام) نبود؛ بلكه دختر ابوبكر بوده است؛ از جمله يحيى بن شرف نووى، مهمترين شارح صحيح مسلم در كتاب تهذيب الأسماء اين مطلب را نقل كرده [8] و آيت الله مرعشى نجفى از عالمان شيعه در شرح احقاق‌الحق به اين مطلب تصريح كرده‌اند.
نکته: يكى از دلائل افسانه بودن اين ازدواج، اين است كه اختلاف‌هاى و تناقض‌هاى شديدى در نقل ماجراهاي آن ديده مى‌شود. اين تناقض‌ها به حدى است كه مانع اطمينان انسان به صحت آن‌ها و سبب اطمينان به افسانه بودن آن مى‌شود.
نکته دیگر: حتى در صورت اثبات چنين ازدواجى، نمى‌توان از آن رابطه صميمانه امير مؤمنان را با خلفا اثبات كرد؛ زيرا اين ازدواج نه تنها براى خليفه دوم فضيلت محسوب نمى‌شود؛ بلكه لكه سياهى است كه همانند تيرگى غصب خلافت، بر دامان او باقى مانده است؛ چرا كه در ماجراى اين ازدواج چيزهايى نقل شده است كه عرق شرم از پيشانى انسان غيرت‌مند جارى مى‌شود. [9]
نکته:
از باب نمونه، تنها يك مثال از تناقض گویی‌ها در مورد این قضیه را، در انتها بخوانید:
محمد بن سعد زهرى ( متوفاى 230هـ) در الطبقات الكبرى مینویسد:
امّ‌كلثوم، دختر علي بن أبى طالب... كه مادرش فاطمه دختر رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم بود... عمر بن خطاب با او ازدواج كرد؛ در حالى هنوز به سن بلوغ نرسيده بود! تا زمانى كه عمر كشته نشده بود در كنار او به سر مى‌برد و زيد بن عمر و رقيه را به دنيا آورد. پس از عمر، با عون بن جعفر بن أبى طالب و پس از آن با محمد بن جعفر ازدواج كرد. هنگامى كه محمد بن جعفر از دنيا رفت با برادرش عبد الله بن جعفر پس از حضرت زينب ازدواج كرد... [10]
در اين حديث آمده است كه امّ‌كلثوم پس از كشته شدن عمر بن خطاب با پسر عمويش عون بن جعفر پس از عون با برادر او محمد و سپس با عبدالله بن جعفر برادر ديگر آن دو ازدواج كرد؛ در حالى كه راوى فراموش كرده كه عون و محمد هر دو در جنگ شوشتر سال 16 يا 17 هجرى در زمان خليفه دوم كشته شده‌اند [11]؛ يعنى همسر دوم و سوم امّ‌كلثوم پيش از همسر اول فوت كرده‌اند!
تو خود حدیث مفصّل بخوان از این مجمل.
----------------------------------------------------------------------------------
پي نوشت:
[1]. رجوع شود به شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ، ج4 ، ص 73
[2]. (متوفاي705هـ)، العدد القوية لدفع المخاوف اليومية، ص242، تحقيق: السيد مهدى الرجائى
[3]. حياة سيدة النساء فاطمة الزهرا سلام الله عليها، ص 219
[4]. چنانکه اهل سنّت و شیعه چنین کنیه ای را برای ایشان ذکر کرده اند: أبي الفضل بن أبي طاهر المعروف بابن طيفور (متوفاى380 هـ )، بلاغات النساء، ص 24
[5]. الصالحي الشامي، محمد بن يوسف (متوفاي942هـ)، سبل الهدى والرشاد في سيرة خير العباد، ج 11، ص 288- القليوبي، شهاب الدين أحمد بن أحمد بن سلامة (متوفاي1069هـ)، حاشية قليوبي على شرح جلال الدين المحلي على منهاج الطالبين، ج 3، ص 236
[6]. الشيخ المفيد، محمد بن محمد بن النعمان ابن المعلم أبي عبد الله العكبري، البغدادي (متوفاي413 هـ)، المسائل السروية، ص 90
[7]. رسائل المرتضى، ج 3 ص 149
[8]. تهذيب الأسماء واللغات، ج 2، ص630، رقم: 1224
[9]. المصنف، ج 6، ص 163، ح10352،
http://www.valiasr-aj.com/lib/omekolsom/03.htm#06
[10]. الطبقات الكبرى، ج 8، ص 463
[11]. العسقلاني، الإصابة في تمييز الصحابة، ج 6، ص 7768، رقم: 7769
اللهم صلّ علي محمّد و آل محمّد و عجّل فرجهم
نظرات
به فرض که چنین جریانی اتفاق افتاده باشه ولی طبف اسناد موجود وروایات وارده از علمای اهل سنت در صحاحشون این رسوایی برای خلیفه دومه نه امتیاز چرا که کارهایی رو ازش روایت می کنند که در شان یک مسلمون نیست