قدرت انتخاب نشانه انسانیت

انتخاب، یکی از آموزه‌هایی است که خداوند برای نشان دادن انسانیت انسان به او عنایت کرده است و همین امر باعث تمایز او از حیوان شد؛ زیرا اگر انسان قدرت انتخاب نداشته باشد، با حیوان چندان تفاوتی نخواهد داشت.

تشخیص خوب و بد
خداوند متعال در وجود هر انسانی قدرت تشخیص خوب و بد را قرار داده است. قرآن کریم در سوره شمس، بعد از چندین قسم می‌فرماید: «وَ نَفْسٍ وَمَا سَوَّاهَا فَأَلْهَمَها فُجُورَها وَ تَقْواها»؛[1] «و قسم به نفس و آنکه آن را درست و نیکو نمود، پس بدی‌ها و پرهيزگاری‌هايش را به او الهام كرده است».

بر پایه این آیه، به چند نکته باید دقت داشت:
یک. خدای مهربان قدرت تشخیص را به همه انسان‌ها داده است؛ خالق هستی، بدی و خوبی هر چیزی را به طور فطری در وجود همه انسان‌ها قرار داده که انسان بر اساس آن‌ها می‌تواند خوب و بد را تشخیص داده و بر اساس آن، انتخاب کند.[2]

دو. شايد رمز سوگندهای سوره شمس، آن است كه تزكيه نفس، به مقدار عظمت خورشيد، ماه و... ارزش دارد[3] و این مرهون یک انتخاب خوب، بعد از تشخیص خوب و بد است. 

سه. تزکیه نفس، نتیجه عمل بر اساس معیارهای خوب و بدی است که در وجود انسان قرار دارد؛ بنابراین انتخاب خوب، بدی‌ها را از وجود انسان می‌زداید و انسان را به زیبایی‌های اخلاقی تزیین می‌کند.

چهار. بر اساس تقدیم فجور بر تقوا، شناخت پليدى‌ها و گریز از آن‌ها، مقدمه برای انتخاب درست خواهد بود.

پس خدای مهربان با دادن ملاک‌های کلی، مانند قدرت تشخیص و بیان نتیجه آن (تزکیه نفس) انسانیت انسان را به رسمیت شناخته است.

انتخابات و ارزش شرکت در آن 
هرچند این آیه مربوط به تزکیه نفس است؛ ولی کلیاتی است که در همه انتخاب‌های فردی و اجتماعی نیز وجود دارد؛ بنابراین انسانیت انسان، اقتضا می‌کند که با شرکت در انتخابات و انتخاب صحیح، در اعتلا و سربلندی کشور کوشا باشد؛ زیرا اهمیت انتخاب‌های اجتماعی به مراتب از انتخاب‌های فردی بیشتر است.

پس در انتخابات باید با به کارگیری ملاک‌های درست و شناخت موارد غیر صحیح، فرد اصلح را برگزید؛ زیرا نتیجه آن رسیدن به یک کشور متعالی بر اساس تعالیم الهی خواهد بود.

پی‌نوشت:
[1]. شمس: 8.
[2]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسير نمونه،‌ دارالكتب الاسلاميه، ج37، ص47.
[3]. قرائتی، محسن، تفسیر نور، مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن، ج12، ص496.