مخالفت با حکم رسول خدا، مخالفت با حکم خداوند است که قرآن کریم از آن با عنوان گمراهی آشکار یاد کرده است.
قرآن کریم همواره دستور می‌دهد مؤمنین از خدا و رسولش تبعیت داشته باشند و در این رابطه می‌فرماید: «لا تُقَدِّمُواْ بَينَ يَدَيِ ٱللَّهِ وَ رَسُولِه»؛[1] «بر خدا و رسول او پيشى نگيريد». ابن کثیر از مفسرین و علمای بزرگ اهل‌تسنن در تفسیر آیه شریفه می‌نویسد: «بَلْ كُونُوا تَبَعًا لَهُ فِي جَمِيعِ الْأُمُورِ»؛[2] «یعنی در تمام امور تابع رسول خدا باشید».
با این‌که قرآن امر به تبعیت از رسول خدا می‌کند، اما مشاهده می‌شود که بعضی از صحابه رسول خدا با حضرت مخالفت کرده‌اند و یکی از مصادیق آن مخالفت با امر رسول خدا در فتح مکه است. زمانی که حضرت حد ترخص مدینه را رد کردند، درخواست آب نموده و فرمودند که مردم روزه خود را افطار کنند، اما بعضی از صحابه به روزه خود ادامه دادند و حضرت در پاسخ به عمل آن‌ها فرمودند: «أُولَئِكَ الْعُصَاةُ، أُولَئِكَ الْعُصَاةُ»؛[3] «آن‌ها گناهکارند، آن‌ها گناهکارند».
این افراد با ادامه روزه خود، با حکم خدا به افطار روزه مخالفت کردند و هم این‌که به مخالفت با رسول خدا پرداختند؛ حتی اگر ما مطابق حکم اهل‌سنت هم بگوییم می‌توان در سفر به روزه خود ادامه داد، باز گناه مخالفت این افراد با رسول خدا پابرجاست. ابن حبان از علمای معروف اهل‌تسنن در کتاب صحیح خود در این راستا می‌نویسد: «اولئک العصاة به معنای روزه در سفر نبوده است، بلکه به خاطر این بوده است که پیغمبر اکرم دستور داد شما افطار کنید، اما آن‌ها افطار نکردند».[4] یعنی صحابه با دستور رسول خدا مخالفت کردند، در حالی که باید به دستور رسول خدا عمل می‌کردند.
در نتیجه این گروه از صحابه با مخالفت رسول خدا دچار عصیان شدند و با این کار عدالت آن‌ها زیر سؤال رفت و قرآن کریم در وصف حال آن‌ها می‌فرماید: «وَمَنْ يعْصِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا مُبِينًا»؛[5] «هر کسی که نافرمانی خدا و رسولش را کند، به گمراهی آشکاری گرفتار شده است».
پی‌نوشت:
[1]. حجرات، 1.
[2]. ابن کثیر، تفسیر قرآن، العلمیه، ج7، ص340.
[3]. النووی، شرح النووي على مسلم، دارالاحیاء، ج7، ص232.
[4]. ابن حبان، صحيح ابن حبان، الرساله، ج8، ص218.
[5]. احزاب،36.