در روایات از شهرهای مختلفی به عنوان محل آغاز قیام و فعالیت‌های امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه) و یاران حضرت نام برده شده است، ولی با نگاه دقیق می‌توان گفت که مکه محل آغاز ظهور می‌باشد.
محل ظهور امام زمان
یکی از مسائلی که در مورد ظهور امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه) مطرح می‌شود این است که حضرت در چه مکانی و در کدام منطقه ظهور می‌کنند و پرچم مبارزه با ظلم و ستم را به احتراز در می‌آورد؟ برای پاسخ به این سؤال لازم است تا به روایاتی که در این زمینه وجود دارند مراجعه کنیم تا بتوانیم پاسخی روشن را برای این مسئله پیدا کنیم.
بخشی از روایات در مورد مکان ظهور حضرت سخنی به میان نیاورده‌اند و تنها به ظهور حضرت و اهداف قیام و دست آوردهای آن می‌پردازند. در مقابل تعدادی از روایات هم هستند که از مناطقی مانند یمن، بیت‌المقدس، مدینه و مکه به عنوان مکان ظهور حضرت مهدی(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه) یاد می‌کنند. در این میان، شهر مکه از اهمیت بیشتری برخوردار است؛ زیرا طبق روایات یاران حضرت کنار حجر الاسود و مقام حضرت ابراهیم(علیه‌السلام) با ایشان بیعت می‌کنند.[1]
بر اساس این‌گونه روایات امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه) بین رکن و مقام به دیوار کعبه تکیه زده و با شعار «انا بقیه‌الله» ظهور خود را به جهانیان اعلام می‌کند، پس از آن نقاط مختلف جهان بر مبنای اهمیت و آمادگی مردمان آن مناطق یکی پس از دیگری به اطاعت حضرت در می‌آیند، تا اینکه شرق و غرب عالم به دست حضرت و سپاهیانش فتح شود.[2]
همان‌طور که ملاحظه شد ممکن است که در نگاه اول به این روایات سؤالی به ذهن انسان برسد که چرا بین روایاتی که مکان ظهور را مشخص کرده‌اند، اختلاف وجود دارد و از مکان‌های متعددی سخن به میان آمده است.
اما پس از بررسی دقیق این روایات می‌توان گفت: اخباری که مناطق مختلف را مکان ظهور حضرت معرفی می‌کنند، با یکدیگر منافات ندارند؛ زیرا امکان دارد که پس از ظهور حضرت از مکه، اصحاب و یاران اصلی ایشان ـ همان 313 نفر ـ با شنیدن صدای آسمانی آن حضرت در کنار مکه با حضرت بیعت کنند، سپس با سرعت به مناطقی که در روایات محل ظهور معرفی شده رفته و آن مناطق را آماده آمدن حضرت کنند. به این معنا که آنان مقدمات قیام در شهرهای مذکور را فراهم کرده، سپس در زمان مقرر برای بیعت با حضرت به مکه بروند و پس از بیعت و کسب اجازه از حضرت به آن شهرها مراجعت کرده و پرچم قیام امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه) را به احتزاز درآورند.
این احتمال نیز وجود دارد که نخستین یاران و اصحاب آن حضرت در مناطقی که به عنوان محل ظهور ذکر شده است، به دستور حضرت قیام کنند و قیام آنان یکی از مقدمات قیام و نهضت جهانی امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه) باشد. مانند آنچه که در مورد شخصیت یمانی در روایات مطرح شده است. زیرا در بعضی از روایات بیان شده است که یمانی پیش از ظهور امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه) قیام می‌کند، همچنین در روایات او به عنوان وزیر و یاور حضرت معرفی شده است که پرچم هدایت را به دست می‌گیرد و مردم را به حق دعوت می‌کند.[3]
در مورد بیت‌المقدس هم باید گفت: آنچه از مجموع روایات فهمیده می‌شود این است که یکی از مناطق مهمی که حضرت در همان اوایل ظهور به سوی آن حرکت کرده و آن را پاک سازی می‌کند بیت‌المقدس است.[4] زیرا این شهر یکی از مراکزی است که منشأ بسیاری از ظلم‌ها و بی عدالتی‌های امروزی جهان به شمار می‌آید و حضرت با ورود به این شهر [5] آن را فتح و پاک‌سازی می‌کند و پس از آن حضرت عیسی(علیه‌السلام) به فرمان پروردگار از آسمان نازل می‌شود و نماز را در مسجدالاقصی به امامت حضرت مهدی(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه) اقامه کرده و حضرت را در برقراری عدالت و پاک‌سازی جهان یاری می‌کند.
در نتیجه: در برخی از روایات، مناطق مختلفی به عنوان مکان ظهور امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه) معرفی شده است و ممکن است در نگاه اول برای خوانندگان مبهم و حتی متناقض باشد، ولی پس از بررسی این روایات مشخص می‌شود که شهر مکه مکان ظهور امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه) است.
برای مطالعه بیشتر به این کتاب‌ها مراجعه نمایید.
1. «مکیال المکارم فی فوائد الدعاء للقائم» اثر مرحوم آیت‌الله سید محمدتقی موسوی اصفهانی.
2. « مهدویت رویکردها و چالش‌ها» نوشته مهدی مهریزی.
3. «کمال الدین و تمام النعمه» اثر شیخ صدوق.
______________________________
پی‌نوشت
[1]. الغیبه، نعمانی، تحقیق علی اکبر غفاری، ناشر: مکتبه صدوق، تهران، ص280.
[2]. کمال الدین و تمام النعمه، شیخ صدوق، تصحیح علی اکبر غفاری، انتشارات جامعه مدرسین، 1405ق، ص673.
[3]. معجم احادیث الامام المهدی(عج)، علی کورانی و همکاران، موسسه المعارف الاسلامی، ج1، ص297، ج3، ص473.
[4]. کنزالعمال، متقی هندی، تحقیق شیخ بکری حیانی و همکاران، موسسه الرساله، بیروت، ج14، ص598.
[5]. بحار الانوار، محمد باقر مجلسی، موسسه الوفاء، بیروت، ج51، 82-80.
نظرات
محل ظهوربهشت زهراتهران